VOV4.Êđê –Jing 1 mta mnơ\ng yua amâo dưi k[ah ôh hlăm klei hd^p mda aguah tlam, bu\ng bai mơ\ng mnuih [uôn sang du\m djuê ana Dưr lăn Dap kngư ăt mse\ mơh ]ar Gia Lai, êngao kơ pioh dưm mnơ\ng, lo\ bi êdah klei thâo mbruă mơ\ng pô m`am bu\ng bai.

Mơ\ng đưm dih, ti du\m boh [uôn mnuih djuê [ia\, mnuih [uôn sang dưi hriăm hdră m`am du\m kdrăp mnơ\ng kmnua pioh ngă bruă. Bu\ng jing mnơ\ng khăng ba yua lu h^n dưi m`am ho\ng alê m’ô, hwiê amâo dah ana êtiêng… Bu\ng dưi mbha lu mta leh anăn dưi yua hlăm du\m bruă mdê mdê, pu\ mnga ăt lu jơr bi êdah klei jăk siam mơ\ng grăp djuê ana.

Êlâo h^n la] kơ prung dưm mnal leh anăn mdiê. Mta prung anei dưi mdơ\ng, dlông mơ\ng 60-95cm, tơr prung kjăp ho\ng kyâo dlông hlăm brô 20 cm, pioh krơ\ng kjăp leh anăn dưi krơ\ng hnơ\ng ktro\. Dưi mkra mta prung anei brei ruah hwiê amâo dah m’ô khua tram hlăm êa hlăm sa wưng ]ia\ng mnan ê’un. Mnan pioh m`am pu\ mnga hlăm asei prung hr^ bi êbhơr [lia, mdrăng leh anăn mia êa mil ho\ng hdră sah hla kyâo dliê hlăm grăp [e\ mnan.

Sơ\k pioh dưm mnơ\ng [ơ\ng điêt h^n. Sơ\k anei mâo 2 tal, nah lam ăt dưi m`am mse\ ho\ng nah êngao [ia\dah brei kr^ mnan êpih, điêt h^n mnan nah êngao leh anăn amâo pu\ mnga ôh jing m`am dơ\ng, plah wah 2 tal dưi dưm hla kyâo dliê ]ia\ng đăm h’uh h’ăp. Dua tal anei mguôp mb^t mse\ si sa, mrâo dlăng dleh snăk dưi thâo. Leh anăn, pô thâo m`am ruah 4 arua\t hwiê amâo dah m’ô kpă leh anăn kr^ bi msiam, mă klei hwiê kă mơ\ng dlông truh kơ gu\ hlăm 4 kiêng sơ\k, ti dlông điêt bi ti gu\ pro\ng, ]ia\ng krơ\ng kơ sơ\k. Tơr sơ\k dưi mkra ho\ng kyâo ana [lang amâo dah ana k’al dliê mjing sa do\ krơ\ng kjăp.  Kđhăp sơ\k brei bi msiam mse\ ho\ng asei sơ\k mơh, brei rơ\ng klei siam leh anăn kjăp, ênưih kơ bruă po\k, kđăl. Knhal tui] klei gui, 2 arua\t klei gui dưi [ô` ho\ng hwiê, amâo dah ho\ng hmôk kyâo dliê.

                         Bu\\ng Koroh mơ\ng djuê ana Sêđăng lehana\n Ca dong

Mâo sa mta bai mdê hjăn pioh kơ phung êkei jing bai mse\ ho\ng siap knhuăr, mâo 2 klei mse\ si kdô pia jing Koroh, pioh dưm dho\ng, hna, đ^ng tiông [ra\m leh anăn du\m kdrăp mnơ\ng mkăn s^t hiu lua mnah.  Đ^ng kdriêk bai anei êpih, pro\ng ti dua nah, mâo 3 tal mdê mdê, nah dlông mâo 2 tal điêt m`am ho\ng 2 klei mb^t ho\ng mbah tal ti krah pioh gui ti ro\ng. Tur bai mâo să du\m arua\t hwiê tui si prue# k`ăm krơ\ng kơ du\m tal mâo boh pro\ng. Koroh khăng mâo boh dlông 60-70 cm, boh mgăn 40-55 cm, boh pro\ng du\m mtal hlăm brô 10-15 cm. Mnơ\ng pioh m`am Koroh jing hwiê leh anăn ana êtiêng. Dlăng ti êngao bai Koroh drei dưi thâo kơ klei mbruă mơ\ng mnuih m`am. Mâo đa đa bai Koroh siam snăk, wa\t hdră să klei ăt mdrăng hlăm grăp milimet, drei amâo thâo lo\ [uh ôh anôk knhal leh anăn anôk kă m]uê du\m klei hwiê hlăm asei bai.

Mâo sa mta bai ăt jing mnơ\ng pioh kơ phung êkei, [ia\dah điêt h^n, kno\ng mâo sa tal, pia jing bai Lep. Bai anei dlông kno\ng 50-60cm, mgăn 30-35cm, pro\ng 20-25 cm pioh dưm du\m kdrăp mnơ\ng nao hlăm dliê amâo dah dưm mnơ\ng [ơ\ng s^t nao kbưi, nah êngao dưi m`an sir mjing sa kđhăp ]ia\ng guôm mnơ\ng hlăm lam.

Hlăm êpul êya du\m djuê ana Dưr Lăn Dap Kngư lo\ mâo sa mta sơ\k mdê hjăn pioh mđup brei kơ mnuih hlăm go\ sang, anăn jing sơ\k Reo Răng Teh. Anei jing mnơ\ng pioh mđup brei kơ anak khua, ]ô hlăm go\ sang hlăm du\m gưl mse\ si bo\ mlan, knăm bi anăn… sơ\k Reo Răng Teh điêt, kno\ng dlông 40 cm, boh mbah pro\ng hlăm brô 18 cm, klei gui 3 cm [ia\dah m`am dleh snăk. Mta sơ\k anei jăk siam snăk, mơ\ng hdră m`am, siêt klei hwiê truh kơ mkra klei sơ\k bo\ ho\ng klei khăp mơ\ng mnuih hlăm sang. Êngao kơ bruă pioh ngă mnơ\ng mđup brei, mnơ\ng anei lo bi êdah klei ]ang hmăng pro\ng mơ\ng mnuih m`am, anăn jing ]ia\ng kơ ênu\k êdei lo\ ]uê bruă knhuah gru djuê ana mơ\ng êpul êya. Sa klei mưng ngă mơ\ng êpul êya mnuih djuê [ia\ ti nah Dưr Lăn Dap Kngư jing khăng dưm du\m mta mnơ\ng yua ti pra pui ]ia\ng kơ k[oh đăm [ơ\ng, kyua anăn mâo đa đa bu\ng bai rơ\ng truh êtuh thu\n.

Ara\ anei, khă gơ\ bruă m`am mâo leh klei lui] ram [ia\dah ăt mâo lu go\ sang, êpul êya kriê pioh. Grăp thu\n, Knơ\ng bruă dhar kreh mjuăt ktang asei mlei leh anăn hiu ]hưn ênguê ]ar Gia Lai khăng mko\ mjing du\m knăm kdo\ mmui`, bruă djuê ana plah wah du\m djuê ana hlăm ]ar, boh nik klei bi lông m`am bu\ng bai k`ăm lo\ kriê pioh knhuah dhar kreh mdê hjăn grăp kr^ng, mb^t anăn mtru\t mjhar ênu\k gưl mda asei êdei kriê pioh knhuah gru djuê anei mơ\ng aduôn aê.

H’Zawut pô ]ih hlo\ng răk