VOV4.Êđê –}ar Dak Lak mrâo bi k[^n ksiêm w^t 10 thu\n mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo. Klei tu\ 10 thu\n ngă hdră bruă yuôm bhăn anei amâo djo\ kno\ng dôk ti ênoh giăm 50 să djăp hnơ\ng ]ua\n kr^ng [uôn sang mrâo, sa anôk bruă gưl kdriêk bi leh bruă klam mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo leh anăn prăk duh bi liê 140.700 êklai prăk dưi iêu mkrum. 10 thu\n mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo ti Dak Lak lo\ mjing tur knơ\ng kdrăp mnơ\ng leh anăn ai tiê ]ia\ng kơ mnuih [uôn sang hlăm ]ar jho\ng, mbruă h^n hlăm bruă mkra mjing mnia blei, đru kơ bruă lo\ hma kr^ng [uôn sang Dak Lak dưi mâo du\m ênoh yuôm pro\ng leh anăn hơ^t kjăp h^n.

Truh kơ ara\ anei Lương Thanh Toàn mb^t ho\ng mnuih [uôn sang ti alu\ Hiệp Đạt, să Quảng Hiệp, kdriêk }ư\ Mgar klă s^t suaih ai tiê kơ boh tu\ dưn mâo ba w^t leh du\m ai tiê, ngăn prăk pô đru mguôp hlăm hdră bruă mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo ti alu\ wa\l. Hiệp Đạt ara\ anei mâo êlan [êtông mb^t ho\ng kdrăp pui mklă mtrang mnga] hlăm adiê m’măt mlam bi hrô kơ êlan lăn kdlu\t kdlăt, m’măt t^t. Hluê si Lương Thanh Toàn, amâo djo\ kno\ng ba w^t klei găl ênưih yuôm bhăn hlăm klei hd^p mda lehana\n bruă ngă, êlan klông kr^ng [uôn sang ngă mkra leh ênu\m lo\ đru mguôp mjing du\m klei bi mlih wa\t kơ bruă duh mkra lehana\n yang [uôn. Ai êwa mnuih [uôn sang hlăm bruă duh mkra mnia mblei, ăt mơ\ng ana\n ktang kjăp h^n:

“Jih jang djăp mta bruă duh mkra, yang [uôn, mdrao mgu\n, mtô bi hriăm mâo klei bi mlih êdi. Êlâo dih, mnuih [uôn sang lu êdi pla ana [ia\ hruê mse\ si: ktơr, êtak, hbei [lang, [ia\dah leh mâo klei mtô mblang, sơnăn mnuih [uôn sang thâo [uh klă lehana\n bi mlih ba pla kphê, tiêu mguôp mb^t ho\ng bruă rông êmô, bê… mđ^ hnư hrui w^t. Mơ\ng ana\n klei hd^p mnuih [uôn sang hmei đ^ kyar h^n, [o# mta kr^ng [uôn sang bi mlih leh”.

Ho\ng êbeh 1 êklăk m2 lăn, êbeh 1 êbâo 600 êklai prăk, du\m êbâo hruê ai ngă bruă mơ\ng mnuih [uôn sang đru mguôp, ba yua mâo boh tu\ dưn êbeh 4 êbâo êklai prăk, Dak Lak ngă mkra leh 16 êbâo 730 km êlan [êtông kr^ng [uôn sang, 433 boh kban găn êrô kơ mnuih [uôn sang. Anei jing tur knơ\ng ngăn do\ yuôm bhăn ]ia\ng du\m alu\ wa\l hlăm ]ar k]ưm po\k ngă hdră bruă gưl tluôn ana\n.

Mb^t ho\ng tur knơ\ng ngăn do\ dưi mkra mjing, kr^ng [uôn sang mrâo ti Dak Lak lo\ mđ^ ktang tur knơ\ng ai tiê mnuih [uôn sang, leh du\m êtuh êbâo go\ êsei tlaih leh kơ [un [in, du\m êbâo ]ô mnuih [uôn sang ngă lo\ hma kpưn đ^ jing pô mdro\ng prăk êklăk, prăk êklai, amâo djo\ [ia\ ôh alu\ [uôn mđrăm mb^t đ^ hriê kơ sah mdro\ng êdah klă. Mse\ si du\m [uôn ti să Êa Yông kdriêk Krông Pa], ]ar Dak Lak, hnư hrui w^t mâo du\m êtuh êklăk prăk truh du\m êklai prăk hlăm 1 go\ êsei 1 thu\n jing klei kreh mâo aguah tlam. Ayo\ng Y Thơm Niê, khua [uôn [uôn Ju\ng 3, să Êa Yông brei thâo:

“Go\ êsei mâo đang sầu riêng klei hd^p mda mdê leh. Kyua ana\n thu\n anei jih jang alu\ [uôn k[^n ai tiê duh bi liê kơ ana sầu riêng lehana\n du\m mta ana mkăn mâo ênoh yuôm mse\ si boh [ơr Booth. Mb^t ho\ng ana\n, mnuih [uôn sang ăt kăn wơr lei bi kriê dlăng kphê lehana\n lu mta ana mkăn pla mb^t hlăm 1 ênha\ lăn ]ia\ng mđ^ boh yuôm mâo”.

Mta bruă nah gu\ ngă rue# ênu\m, ai tiê bruă duh mkra dưi mđ^ kyar, mnuih [uôn sang ngă lo\ hma Dak Lak mâo prăk yua ]ia\ng m^n t^ng kơ bruă mlih mrâo, ho\ng klei thâo mjing lehana\n pral hiu duah anôk mnia mblei. Hdră bruă mphu\n k]o# bruă mă lehana\n hdră bruă grăp să 1 mta mnơ\ng (OCOP) đru leh kr^ng [uôn sang mrâo Dak Lak dưi mko\ mjing du\m ana\n knăl mâo ênoh yuôm. Êdei du\m ana\n knăl boh kroh lehana\n kphê dưi mko\ mjing mơ\ng du\m thu\n êgao, thu\n 2019, ti Dak Lak mko\ mjing 3 ana\n knăl êdah kdlưn kơ knơ\ng bruă pla mjing ana mắc ca lehana\n ca cao mơ\ng ]ar. Jing pô dưn yua mơ\ng 1 hlăm 3 ana\n knăl mrâo, Trương Ngọc Quang, khua knơ\ng bruă Trách nhiệm hữu hạn ca cao Nam Trường Sơn bi mklă, kr^ng [uôn sang mrâo ho\ng du\m hdră bruă ngă klă s^t mse\ si grăp să 1 mta mnơ\ng, srăng duah thiăm du\m du\m hdră êlan ]ang hma\ng kơ bruă lo\ hma ti ]ar:

“Ti Dak Lak mâo lu mta mnơ\ng êdah klă kơ hnơ\ng jăk mâo mnuih blei yua hlăm ala ]ar lehana\n ala ta] êngao bi myuôm êdi. Khă sơnăn ka bi mđing ôh kơ bruă mko\ mjing gru rup ho\ng mdê mta mnơ\ng adôk dleh dlan. Hluê si kâo hdră bruă grăp să 1 mta mnơ\ng jing klei mđ^ ai, jing klei mđ^ kyar ]ia\ng đru du\m anôk bruă ăt mse\ mơh go\ êsei mnia mblei dưi hâo hưn lehana\n mâo hdră tă ]ua djo\ kpă ]ia\ng mko\ mjing du\m mta mnơ\ng djo\ ho\ng klei ]ia\ng”.

Hluê si Phạm Minh Tấn, k’iăng khua g^t gai knơ\ng bruă Đảng ]ar Dak Lak, mb^t ho\ng du\m boh tu\ dưn hluê hdră tă ]ua Dak Lak mâo ba w^t, êdei 10 thu\n mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo, Dak Lak lo\ mâo ba w^t lu klei thâo, boh nik gơ\ bruă đru mguôp ai tiê mnuih [uôn sang. Du\m mta bruă anei dưi krơ\ng kjăp ]ia\ng mâo klei đăo knang kpưn đ^ nao kơ du\m hdră k`ăm pro\ng h^n hlăm wưng ti ana\p:

“Ktưn truh thu\n 2020 Dak Lak mâo hlăm brô 61 să djăp hnơ\ng ]ua\n kr^ng [uôn sang mrâo. }ia\ng dưi hluê ngă bruă anei, sơnăn iêu mthưr du\m êpul êya, mb^t ana\n, ho\ng du\m să djăp leh hnơ\ng ]ua\n ala ]ar mko\ mjing kr^ng [uôn sang mrâo sơnăn lo\ dơ\ng mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo đ^ h^n, ênuk mrâo. Ktưn truh thu\n 2025 srăng mâo 3 anôk bruă gưl kdriêk lehana\n hlăm brô 103 să djăp hnơ\ng ]ua\n kr^ng [uôn sang mrâo”.

Mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo ti Dak Lak tuôm lehana\n hlăk ba w^t du\m klei bi mlih kluôm dhuôm kơ bruă lo\ hma, muih [uôn sang ngă lo\ hma kr^ng [uôn sang ti ]ar. Ho\ng du\m tur knơ\ng ngăn do\ lehana\n ai tiê mâo ba w^t hlăm 10 thu\n êgao, Dak Lak mâo lu klei găl ]ia\ng lo\ dơ\ng mjing du\m kr^ng [uôn sang ktang kjăp, ho\ng êpul mnuih [uôn sang ngă lo\ hma thâo mbruă lehana\n mb^t tliêr kjăp, djo\ guôp hlăm klei `u\ kma lehana\n bi ktưn ho\ng quốc tế, mjing du\m boh yuôm bha\n năng djo\ ho\ng klei găl mơ\ng kr^ng lăn dap kngư Dak Lak jăk j^n.

H’Mrư pô ]ih hlo\ng răk