VOV4.Êđê - Klei rua\ m[le\ sruê dôk dleh dưi ksiêm dla\ng hla\k ênoh mnuih rua\ [rư\ hruê [rư\ đ^. Kha\ sna\n, kyua klei thâo sa\ng hla\m brua\ tlo\ mgang klei rua\ m[le\ sruê mơ\ng mnuih [uôn sang dôk êdu k[ah ana\n hdra\ brua\ gang mkhư\ lehana\n ra\ng mgang klei rua\ m[le\ sruê tinei dôk tuôm ho\ng lu klei dleh dlan.

Ba anak êkei 14 mlan nao đih kơ sang êa drao [uôn pro\ng {uôn Ma Thuột mkă dlăng klei ruă hlăk êjai gơ\ êngoh hlơr, eh proh, amai H’Blanh Êban, am^ Nguyễn Hoàng ti alu\ 7, să }ư\ Êbur, [uôn pro\ng {uôn Ma Thuột, ]ar Dak Lak brei thâo: Leh [uh anak êngoh, go\ êsei bi m^n gơ\ êngoh kyua yan adiê bi mlih sơnăn nao blei êa drao bi lưh êngoh brei gơ\ mnăm, leh 2 hruê mnăm êngoh kăn lưh lei, sơnăn kơh go\ êsei ba nao anak kơ sang êa drao. Leh aê mdrao bi mklă jing êngoh m[le\ sơruê, go\ êsei h[lok êdi kyua êlâo dih amâo mâo tlo\ mgang ôh klei ruă m[le\ sơruê kơ anak pô:“Mơ\ng knăm 5 hruê kăm êlâo, gơ\ êngoh hlơr, mtu\k, hdrak mâo wa\t eh proh, jih sang nao kơ sang êa drao mkă dlăng, aê mdrao la] jing êngoh m[le\ sơruê, dôk đih ti sang êa drao du\m hruê, sơnăn gơ\ dưi [ia\ yơh. Mâo lu hđeh êngoh, kyua dah lu mnuih amâo nao tlo\ mgang ôh, di`u hu^ anak pô ruă, êngoh di`u amâo jho\ng nao tlo\ ôh”.

Dôk đih amâo kbưi ôh ho\ng jhưng đih anak amai H’Blanh Êban jing jhưng đih mơ\ng amuôn Nguyễn Minh Thuật, k’kiêng thu\n 2016 ti phường Tân Lập, [uôn pro\ng {uôn Ma Thuột. Ayo\ng Nguyễn Minh Phương, ama Nguyễn Minh Thuật brei thâo: Knhal jih hruê kăm êlâo go\ êsei [uh anak bi m[le\ hrah hlăm asei mlei ba nao kơ sang êa drao [uôn pro\ng {uôn Ama Thuôt mkă dlăng mtam. Leh mkă dlăng, aê mdrao brei hmei w^t kơ sang lehana\n mtă mtăn ktuê dlăng asei mlei anak pô, tơdah [uh êngoh hlơr, ală hrah sơnăn ba nao kơ sang êa drao mtam. W^t kơ sang 1 hruê, go\ êsei ba nao anak pô kơ sang êa drao. Leh xét nghiệm, aê mdrao mkă dlăng jing anak pô êngoh m[le\ sơruê nao truh kơ klei ruă kso\:“Êlâo dih hriê ti anei 1 blư\, mâo klei bi êdah bi kd^t, [ia\dah ka mâo klei bi êdah êngoh ôh, kbiă êa du\ng, ka [uh mtu\k ôh, aê mdrao brei w^t kơ sang, [uh du\m klei bi êdah hrah ală, êngoh, eh proh, sơnăn ba nao kơ sang êa. Hriê kơ sang êa drao hlăk knăm 6 hlo\ng truh kơ ara\ anei. Aê mdrao mkă dlăng êngoh m[le\ sơruê `u\ kma hlăm kso\, mdrao sui h^n, tơdah ka `u\ ôh hlăm kso\ mdrao gơ\ djăl mơh hlao”.

{uôn pro\ng {uôn Ma Thuột jing alu\ wa\l mâo ênoh mnuih êngoh m[le\ sơruê lu êdi ti ]ar Dak Lak ho\ng 22 ]ô mnuih djo\ kman êngoh m[le\ sơruê. Mâo lu h^n ti să }ư\ Êbur 21 ]ô mnuih. Nguyễn Ngọc Thịnh, k’iăng khua sang êa drao [uôn pro\ng {uôn Ma Thuột, ]ar Dak Lak brei thâo; ti ana\p ênoh mnuih êngoh nao đih kơ sang êa drao đ^ h^n hlăm hruê mlan giăm anei, sang êa drao bi ktlah ]ia\ng mdrao du\m ]ô mnuih êngoh bi m[le\ sơruê, mb^t ana\n mđ^ h^n ênoh mnuih, ai tiê kơ adu\ bruă mdrao klei ruă phung hđeh đơđiêt ]ia\ng kriê kjăp bruă mkă dlăng, mdrao klei ruă ho\ng klei jăk h^n:“Ti sang êa drao [uôn pro\ng {uôn Ma Thuột hmei ăt prăp êmiêt hdră bruă ngă ]ia\ng kdơ\ng mgang klei ruă m[le\ sơruê đ^ lar. Tal 1 hmei mđ^ ktang alu\ bi ktlah mdrao mgu\n ti adu\ bruă mdrao klei ruă phung hđeh điêt, mb^t ana\n mđ^ h^n mnuih ngă bruă mơ\ng khoa lâm sàng mkăn ba nao kơ adu\ bruă mdrao klei ruă phung hđeh đơđiêt leh ana\n mb^t ana\n hmei ăt mâo du\m hdră bruă ngă ]ia\ng `e\ đue# hu^ mâo klei jhat truh kbiă mơ\ng êngoh m[le\ sơruê, boh nik gơ\ du\m khoa lâm sàng leh ana\n adu\ bruă mdrao klei ruă hlăm ală mta lehana\n hmei ăt mtă mtăn kơ adu\ bruă mdrao klei ruă phung hđeh đơ điêt bi siă suôr ho\ng hdră mdrao mgu\n ]ia\ng mdrao djo\ hdră, `e\ đue# hu^ mâo klei ruă mkăn kơ phung hđeh êngoh bi m[le\ sơruê”.

Hluê si ênoh mrô t^ng yap mơ\ng Anôk bruă răng mgang klei ruă ]ar Dak Lak, mơ\ng ako\ thu\n truh kơ hruê 21/2, kluôm ]ar mâo 60 ]ô djo\ kman klei ruă êngoh m[le\ sơruê ti 8 kdriêk lehana\n [uôn pro\ng {uôn Ma Thuột. Klei năng mđing êdi, ana\n jing lu mnuih êngoh m[le\ sơruê kyua ka tlo\ mgang amâo dah tlo\ ka djăp hnơ\ng ]ua\n vắc xin răng mgang êngoh m[le\ sơruê. Aê mdrao Phạm Văn Lào, khua Anôk bruă răng mgang klei ruă ]ar Dak Lak brei thâo; mơ\ng leh mâo [uh du\m ]ô mnuih êngoh bi m[le\ sơruê, knơ\ng bruă mdrao mgu\n ]ar Dak Lak mko\ mjing bruă bi ktlah mnuih êngoh bi m[le\ sơruê, bi mdoh alu\ wa\l mâo mnuih êngoh bi m[le\ sơruê leh ana\n mko\ mjing bruă tlo\ mgang êngoh bi m[le\ sơruê kơ phung hđeh ka tuôm tlo\ mgang. Hluê si Phạm Văn Lào, ]ia\ng mkhư\ gang klei ruă êngoh bi m[le\ sơruê, mb^t ho\ng klei đru hgu\m mơ\ng knơ\ng bruă mdrao mgu\n, mnuih [uôn sang mđ^ h^n klei thâo răng mgang klei ruă ho\ng hdră ba nao hđeh hlăk thu\n tlo\ mgang kơ du\m sang êa drao ]ia\ng tlo\ mgang: “Ara\ anei hmei hlăk hluê ngă mđrăm mb^t du\m hdră bruă ngă. Tal 1 ana\n jing mtô mblang, tal 2 t^ng yap ênoh mnuih ka tlo\ mgang klei ruă êngoh m[le\ sơruê, mko\ mjing bruă tlo\ mgang, tal 3 mko\ mjing bruă bi ktlah alu\ wa\l mdrao ti sang êa drao; knhal tui] jing lo\ hriăm mjuăt bruă mdrao mgu\n kơ phung knuă druh mdrao mgu\n. Êngao kơnăn du\m phung hu^ ana\p mâo klei ruă bi pral tlo\ mgang klei ruă êlâo, Sơnăn, hlei pô ka tlo\ mgang klei ruă êngoh m[le\ sơruê bi nao kơ sang êa drao ]ia\ng tlo\ mgang klei ruă, ana\n yơh jing hdră jăk h^n ]ia\ng răng mgang klei ruă êngoh m[le\ sơruê./.