VOV4.Êđê –Hdră bruă “Grăp să mâo sa mta mnơ\ng” pia klah ]u\n OCOP, hlăk mâo ]ar Dak Lak po\k ngă. Anei dưi dlăng jing boh kdru\t mđ^ kyar bruă duh mkra lo\ hma, kr^ng [uôn sang lo\ hma đ^ kyar, mko\ mjing [ia\ êdi grăp să sa amâodah lu mnơ\ng dhơ\ng phu\n, mâo klei găl mko\ mjing anăn knăl, bi hgu\m po\k mlar bruă mkra mjing leh anăn ba ]h^ mnơ\ng phu\n mơ\ng lo\ hma. Hdră bruă anei ăt mâo ]ar Dak Lak ]ang hma\ng srăng mlih mrâo đru mguôp mđ^ kyar klei hd^p mda mnuih [uôn sang, đru mđ^ kyar hnơ\ng mko\ mkra kr^ng [uôn sang mrâo leh anăn hdră k`ăm bi hro\ [un hơ^t kjăp ti alu\ wa\l.

Ho\ng anôk dah “hjan tơl êa lip lê], mđiă ktang tơl ju\ kl^t kliêng”, {uôn Đôn jing 1 hlăm du\m kdriêk lăn thu krô h^n ]ar Dak Lak. Ho\ng lu klei g^r ktưn lông ba yua du\m gru hmô pla mjing lehana\n rông mnơ\ng, [ia\dah lu thu\n êgao, {uôn Đôn klă s^t ka mâo klei tu\ jing ôh ho\ng ya gru hmô: pla hbei [lang boh mnga hrui w^t [ia\, pla kbâo thu\n mâo hrui w^t thu\n h’a^, pla mtei mâo klei hluăt [ơ\ng mnơ\ng ngă, ngă kơ mtei amâo mâo djăp hnơ\ng ]ua\n ba ]h^ kơ ala ta] êngao… Thu\n 2017, du\m klei lông ba yua leh lehana\n ksiêm dlăng sang ]ơ mnia, ayo\ng Khuất Duy Tuấn ti să Êa ~uôl, kdriêk {uôn Đôn mko\ mjing Knơ\ng bruă trách nhiệm hữu hạn Phú Quý thơ\ng pla kplăng lehana\n kp^ mă êa pra^ kplăng. Êdei 2 thu\n ngă bruă, ayo\ng Khuất Duy Tuấn m`ă klă: kplăng djo\ guôp ho\ng kr^ng lăn dleh dlan {uôn Đôn. Ktang adiê mđiă mse\ si {uôn Đôn, kplăng h^n mơh mâo lu êa pra^. Êngăp êa du\m hruê ăt kăn mâo klei hma^ djo\ kơ klei đ^ jing lei. Êa rao mâo mnâo ]ê`, êa rao Java mâo klei găl jing mta mnơ\ng mkra mjing mâo mă hjăn păn mơ\ng du\m să ti {uôn Đôn:

“Tal 1 anôk ba ]h^ h’^t kjăp, tal 2 msir mghaih bruă mă kơ mnuih [uôn sang alu\ wa\l. Kâo ]ia\ng mguôp mb^t ]ia\ng hdră bruă msir klei ư\ êpa mhro\ klei [un knap ti alu\ wa\l. Êjai knơ\ng bruă hlăk blei kplăng mơ\ng du\m alu\ wa\l mkăn mse\ si Êa H’Leo, Êa Kar ba w^t ênoh prăk du\ mdiăng đ^ h^n tăp năng amâo mâo hrui w^t prăk mnga ôh. Kplăng amâo mâo ruah lăn ôh, djăp mta lăn dưi pla sơa^ mse\ si gu\ êyui ana k`u\l, gu\ êyui ba boh krue# kam, kuit ăt dưi pla mơh, kyua ana\n pla mjing kplăng ti {uôn Đôn srăng hro\ tru\n [ia\ ênoh prăk du\ mdiăng”.

Ca ca Nam Trường Sơn ti anôk bi k[^n mko\ mjing bruă mnia mblei mâo mnuih [uôn sang bi mđing

Jing alu\ wa\l mâo mta mnơ\ng dưi ba hlăm hdră bruă “Grăp să mâo 1 mta mnơ\ng” mơ\ng ]ar wưng thu\n 2018 – 2020, Knơ\ng bruă trách nhiệm hữu hạn ca cao Nam Trường Sơn, să Êa Ana, kdriêk Krông Ana, ]ar Dak Lak hlăk hur har bi mlih máy móc pla mjing, mđ^ hnơ\ng jăk mnơ\ng mâo ]ia\ng djo\ guôp ho\ng du\m hnơ\ng ]ua\n mơ\ng hdră bruă. Ara\ anei, grăp mlan knơ\ng bruă mkra mjing 5 ton ca cao ba ]h^ kơ sang ]ơ mnia hlăm ala ]ar lehana\n ala ta] êngao. Khă gơ\ mta mnơ\ng mkra mjing mơ\ng ca cao mơ\ng knơ\ng bruă mâo lu jơr, mâo hnơ\ng jăk djo\ ho\ng klei ]ia\ng blei yua mơ\ng sang ]ơ mnia. Khă sơnăn, hluê si Trương Ngọc Quang, khua Knơ\ng bruă, klei dleh dlan ara\ anei ana\n jing hdră mguôp mb^t bruă ba ]h^ blei yua, ba yua kdrăp mrâo mrang, đru hgu\m bruă mnia mblei plah wah du\m êpul bruă mnia mblei, alu\ wa\l adôk êdu awa\t. Kyua ana\n, bruă hluê ngă hlăm hdră bruă “Grăp să 1 mta mnơ\ng dưi dlăng jing 1 klei găl kơ mta mnơ\ng mkra mjing mơ\ng ca cao mơ\ng knơ\ng bruă:

“Ti Dak Lak mâo lu mta mnơ\ng êdah kdlưn kơ hnơ\ng jăk mâo mnuih blei yua hlăm ala ]ar lehana\n ala ta] êngao bi myuôm êdi. Khă sơnăn ka bi mđing ôh kơ bruă mko\ mjing gru rup ho\ng mdê mta mnơ\ng, lehana\n grăp ]ô digơ\ mko\ mjing dleh dlan êdi. Kâo bi m^n hdră bruă grăp să 1 mta mnơ\ng jing klei mđ^ ai, jing klei đ^ kyar ]ia\ng đru du\m anôk bruă ăt mse\ mơh go\ êsei mnuih [uôn sang mnia mblei mâo klei hâo hưn lehana\n mâo hdră tă ]ua djo\ kpă ]ia\ng mko\ mjing du\m mta mnơ\ng djo\ ho\ng klei ]ia\ng anei, mơ\ng ana\n digơ\ [rư\ hruê [rư\ mđ^ kyar lehana\n lo\ mguôp mb^t mjing 1 êpul đ^ kyar mb^t kơ mta mnơ\ng ana\n. Hluê si kâo hdră bruă grăp să 1 mta mnơ\ng ( OCOP mâo klei tu\ dưn êdi”.

Pla kplăng ]ia\ng kp^ mă êa pra^ jing klei ]ang hmang mđ^ kyar bruă duh mkra ti kr^ng lăn dleh dlan {uôn Đôn

Hluê si ênoh mrô ksiêm yap, Dak Lak ara\ anei mâo 27 mta mnơ\ng mâo klei găl, hlăm 6 êpul mnơ\ng. Hlăm ana\n, êpul mnơ\ng [ơ\ng mâo: tiêu, ca cao, boh [ơr, sầu riêng, boh suai, boh kroh, mta mnơ\ng mkra mjing mơ\ng êa hnuê, u\n, kan tầm, kan hlăng ku hrah, chả kan lat. Êpul êa mnăm mâo: kphê lehana\n mnơ\ng mkra mjing mơ\ng kphê, ]ê êa drao Xuân Sang, ]ê boh k]^l, mắc ca, ]ê` hrue#. Êpul êa drao mâo: êa drao Ama Kông, k`^t, êa pra^ hương nhu, êa pra^ kplăng. Êpul mnal lehana\n tă k]oh mâo mnal pơ\k m`am. Êpul mnơ\ng bi msiam hlăm pưk sang – mnơ\ng djă pioh mâo hwiê kram hr^ m`am. Êpul hiu ]hưn kr^ng [uôn sang mâo: Alu\ hiu ]hưn dliê mnga êa m’ak Troh {ư, Alu\ hiu ]hưn drai êa Thuỷ Tiên, Alu\ hiu ]hưn lo\ hma dhar kreh kr^ng [uôn sang Êa Kar, Hiu ]hưn êpul êya 7 boh [uôn mnuih [uôn sang djuê [ia\ ti Êa Kar, Hiu ]hưn dliê mnga êa m’ak ti alu\ kriê dlăng dliê kyâo Êa Sô.

Sầu riêng mta mnơ\ng dưi yap mâo klei găl mơ\ng lu alu\ wa\l ti Dak Lak

Nguyễn Hữu Vinh, khua Anôk bruă Mđ^ kyar kr^ng [uôn sang ]ar Dak Lak brei thâo; bi mklă bruă ngă lo\ hma jing bruă phu\n, “Hdră bruă grăp să mâo 1 mta mnơ\ng Dak Lak wưng thu\n 2018 – 2020, tă hdră kơ thu\n 2030”, k[^n ai tiê hluê ngă bi mlih bruă duh mkra, lo\ mko\ mjing bruă ngă lo\ hma k`ăm mđ^ kyar bruă mkra alu\ wa\l kr^ng [uôn sang, mđ^ hnư hrui w^t hlăm hnơ\ng ]ua\n ala ]ar kơ bruă mko\ mjing kr^ng [uôn sang mrâo:

“Hdră bruă grăp să 1 mta mnơ\ng jing 1 hlăm du\m hdră bruă yuôm bhăn lehana\n hdră msir mghaih mơ\ng Hdră bruă Kr^ng [uôn sang mrâo. Kyua ana\n, mta mnơ\ng grăp sa\ 1 mta mnơ\ng ăt mguôp mb^t ho\ng hdră bruă mko\ mjing Kr^ng [uôn sang mrâo mơ\ng alu\ wa\l. Ara\ anei du\m alu\ wa\l ăt hlăk k[^n ai tiê hluê ngă hdră k]ah, mâo 27 mta mnơ\ng grăp să 1 mta mnơ\ng du\m alu\ wa\l ngă hră m’ar. Ho\ng du\m mta mnơ\ng dôk hlăm hdră bruă grăp să 1 mta mnơ\ng, sơnăn mta mnơ\ng ana\n dưi đru mdul mơ\ng hdră bruă grăp să 1 mta mnơ\ng. Si tô hmô mta mnơ\ng 3 asa\r mtu\ mâo klei đru mdul mko\ mjing bruă mnia mblei lehana\n du\m mta mnơ\ng anei s^t ba ]h^ hlăm sang ]ơ mnia srăng mâo sang ]ơ mnia blei yua. Hnơ\ng doh jăk mnơ\ng [ơ\ng đ^ h^n ]ia\ng `u\ kma hlăm sang ]ơ mnia”.

Ho\ng du\m klei găl kơ du\m mta mnơ\ng lo\ hma, mnơ\ng mkra mjing ho\ng kiê kngan, ]ar Dak Lak hlăk hur har hluê ngă tu\ jing hdră bruă “Grăp să 1 mta mnơ\ng k`ăm mđ^ kyar bruă duh mkra alu\ wa\l kr^ng [uôn sang, lo\ mko\ dăp bruă duh mkra pla mjing, hluê ngă mâo boh tu\ dưn hdră k`ăm mko\ mjing kr^ng [uôn sang mrâo, mđ^ h^n boh tu\ dưn bruă duh mkra, ai bi lông ktưn mơ\ng mta mnơ\ng phu\n mơ\ng alu\ wa\l, đru mnuih mđ^ hnư hrui w^t, mhro\ [un h’^t kjăp.

H’Mrư pô ]ih hlo\ng răk