VOV4.Êđê –Mơ\ng ako\ thu\n truh ară anei, ]ar Dak Lak mâo leh 2 ]ô mnuih ruă dlô Nhật Bản B. Leh mâo klei ruă dlô Nhật  Bản hu^ ênưih truh kơ djiê amâo dah mâo lu klei truh jhat kjham. Tlo\ mgang jing hdră yuôm bhăn h^n ]ia\ng gang mkhư\ klei ruă, [ia\dah klei s^t êdi brei [uh, hđeh djo\ klei ruă dlô Nhật Bản lu jing amâo tlo\ mgang vacxin amâo dah tlo\ mgang amâo djăp aruăt k]ah mtru\n.

{uh anak điêt jing Nay H’Đa (5 thu\n) mâo klei bi knăl êngoh hlơr, m^ndah anak êngoh hdrak mse\ si yăng đar, snăn Ksor Lo\, ti [uôn Bir, sa\ Êa Hiao, kdriêk Êa H’Leo, ]ar Daklak nao blei mtam yơh êa drao bi lưh hlơr kơ anak mnăm. 3 hruê êdei anak đ^ êngoh amâo mâo lưh hlơr ôh, [ia\dah lo\ đue\ nao kơ kjham h^n lehana\n truh kơ klei bi hrut, ung mo# Ksor Lo\ ba anak kơ sang êa drao. Leh truh kơ adu\ do\ng mdrao klei rua\ hđeh điêt, sang êa drao pro\ng kr^ng lăn dap kngư, e\ H’Đa dôk hlăm klei êngoh hlơr nanao, bi hrut jih asei mlei, khăng kkuê. Boh tu\ dưn klei mka\ dlăng brei [uh H’Đa mâo kman klei rua\ dlô Nhật Bản.

Kha\dah anak mniê dôk hlăm klei rua\ kjham, [ia\dah leh êmuh kơ e\ điêt mdih mbruê si ngă tuôm tlo\ mgang mơ\, ksor Lo\ kno\ng kteh ko\, lehana\n la] m^ndah nao tlo\ mgang mơh [ia\dah hruê ana\n anak êngoh he\ snăn amâo lo\ tlo\ mgang ôh. Dlăng kơ anak dôk hngăm hngui amâo lo\ hdơr êa êpa êsei hlăm jhưng đih, hlăm asei mlei mko\ djăp mta masin, tlo\ sa rom, [ia\dah anak ăt adôk hlăm klei kjham, thâodah dưi găn amâodah hơăi, gưl hu^ hyưt anei, ung mo# Ksor Lo\ kno\ng rô] êa ala\ dôk dlăng hlăm klei h[lo\k:

“Asei mlei h[lo\k kyua amâo mâo ba anak nao tlo\ mgang ôh, [uh ênguôt snăk h[lo\k êdi kơ klei anei”.

Tui si Aê mdrao Phùng Thị Hồng Nhung, pô dôk mdrao e\ điêt H’Đa la], ara\ anei hlăk hlê dôk mdrao e\ anei ho\ng jih ai tiê yơh, mâo masin đru bi êwa, tlo\ sarom ho\ng djăp mta kháng sinh, [ia\dah dlăng kơ e\ toh hroh đue\ nao kơ kjham h^n êjai, hwa\t hwiêng amâo mâo hdơr điêt đuôt ôh, đăo knăl ti hnơ\ng kjham êdi, tơdah dưi hlao ăt ngă jhat kơ dlô mơh:

“Leh ba e\ kơ anôk mdrao anei, e\ dôk hlăm klei kjham leh êdi bi hru\t asei mlei, lehana\n dleh bi êwa, snăn lo\ đru ho\ng masin bi êwa, lehana\n dlăng kơ e\ ara\ anei hlăk hlê đue\ nao kơ kjham, hwa\t hwiêng. Dôk bi êwa ho\ng masin đru hlăm klei bi êwa, lehana\n tlo\ djăp mta êa drao kháng sinh. Klei rua\ dlô anei jing kjham leh, dôk hu^ kơ mgi dih đue\ nao kơ jhat hlăm ko\ dlô, lu snăk hđeh amâo mâo dưi hlao ôh. Ara\ anei hlăk ho\ng jih ai tiê yơh do\ng mdrao kơ e\ anei. Adôk sui yơh dôk mdrao [rư\ [rư\ hlăm grăp knhuang”.

Amâo mâo djo\ kno\ng hjăn e\ H’Đa ôh, tui si klei ksiêm yap mơ\ng Anôk brua\ kia\ kriê klei rua\ duam ]ar Daklak, grăp thu\n, hlăm ]ar mâo mơ\ng 3 – 5 ]ô hđeh mao klei rua\ dlô Nhật Bản, lehana\n lu hđeh rua\ ana\n jing phung amâo mâo tuôm tlo\ mgang ôh. Hjăn mơ\ng alo\ thu\n 2020 truh kơ ara\ anei, hlăm ]ar mâo leh 2 ]ô hđeh djo\ kman klei rua\ dlô Nhật Bản. Hlăm ana\n mâo sa ]ô hđeh 5 thu\n ka tuôm tlo\ vaccine răng mgang klei rua\ ôh, lehana\n sa ]ô hđeh điêt mrâo 5 mlan, ăt ka tlo\ mgang mơh ho\ng klei rua\ anei.

Ti ana\p klei dleh dlan mơ\ng klei rua\ dlô Nhật Bản hlăm ]ar, Anôk brua kia\ kriê klei rua\ ]ar Daklak g^t gai leh Anôk brua\ mdrao mgu\n djăp alu\ wa\l mâo mnuih rua\, mâo mtam hdra\ hâo hưn mtô mblang kơ mnuih [uôn sang hdră răng mgang kơ klei rua\ dlô Nhật Bản, mtru\t mjhar mnuih [uôn sang amâo mâo rông ka\ ôh êmô kbao gu\ krum sang, jah waih wa\l pưk sang bi doh, lehana\n ba anak điêt hlăk thu\n bi tlo\ mgang nao tlo\ mgang he\ bi ênu\m, boh nik ho\ng vaccine mkhư\ gang klei rua\ dlô Nhật Bản.

Nay H’Đa hlăk dôk mdrao mgu\n ti khoa Hồi sức cấp cứu nhi, sang êa drao pro\ng kr^ng Tây Nguyên

Thạc sĩ, aê mdrao Trịnh Quang Trí, k’ia\ng khua anôk brua\ kia\ kriê klei rua\ ]ar Daklak brei thâo, klei rua\ dlô Nhật Bản jing sa mta klei rua\ tưp mơ\ng kê] Culex bi mtưp, klei rua\ anei mâo kman mơ\ng mnơ\ng rông hlăm pưk sang mse\ si aseh, u\n, êmô kbao, lehana\n mơ\ng đa đa mta ]^m… Ti Daklak kha\dah amâo mâo djo\ jing alu\ wa\l kreh mâo jê` jê` ôh klei rua\ anei, [ia\dah hlăm grăp thu\n ăt mâo nanao mnuih tưp klei rua\ anei. Ho\ng jih jang gưl thu\n tơdah tuôm ho\ng klei kê] [loh mâo kman virus rua\ dlô Nhật Bản snăn ênưih snăk mâo klei rua\, s^t yơh klei rua\ anei jê` [uh h^n jing hlăm phung hđeh mơ\ng 1 – 15 thu\n. klei rua\ dlô Nhật Bản mâo leh vaccine mkhư\ gang klei rua\, [ia\dah le\ ka mâo ôh êa drao mdrao hlao klei rua\ anei. Kyuana\n, phung hđeh tơdah mâo klei rua\ anei kreh đue\ nao kơ kjham snăk, mse\ si bi hrut, đue\ nao kơ mluk mgu, êwiên, amâo lo\ thâo blu\ ôh… srăng ba klei ktro\ kơ găp djuê.

“Klei rua\ anei mâo leh vacine mkhư\ gang klei rua\, kyuana\n brua\ tlo\ mgang kơ phung hđeh jing yuôm bhăn snăk. Ara\ anei ti Việt Nam mâo leh 2 mta vaccine pioh mkhư\ gang klei rua\ dlô Nhật Bản. Mta tal êlâo jing hlăm hdră tlo\ mgang po\k mlar srăng dơ\ng k]ưm tlo\ mgang kơ hđeh mơ\ng 1 thu\n. Mta vaccine tal dua hlăk dôk hlăm klei ba yua mta vaccine mơ\ng Prăng. Tơdah drei tlo\ mta vaccine anei sra\ng dưi mkhư\ gang klei rua\ tơl jih klei hd^p”.

Snăn klei rua\ dlô Nhật Bản jing sa mta klei rua\ hu^ hyưt snăk, lehana\n ka mâo ôh êa drao mdrao klei rua\ anei. {ia\dah, ăt dưi răng mgang tơdah mnuih [uôn sang ngă jăk jih jang hdră răng mgang, lehana\n nao tlo\ mgang ênu\m djo\ hdră, djo\ ênoh djo\ wưng k]ah. Kyuadah boh s^t, jih jang mnuih mâo klei rua\ anei, lehana\n djiê, amâodah truh kơ klei amâo mâo jăk jham, jing dôk hlăm ênoh amâo mâo tuôm tlo\ mgang ôh, amâodah nao tlo\ mgang mơh, [ia\dah amâo mâo tlo\ mgang djăp ênu\m ôh ênoh k]ah.

Y-Khem pô ]ih hlo\ng răk