VOV4.Êđê –Tuôm jing mnuih ngă lo\ hma siă suôr ho\ng bruă lo\ hma anăn lu anôk bruă duh mkra mnia blei ti Dak Lak thâo săng kơ ênoh yuôm mơ\ng bruă lo\ hma doh ho\ng klei suaih pral leh anăn kơ wa\l hd^p mda. Kyua anăn, hlăm hdră đ^ kơ mdro\ng, di gơ\ g^r bi mlih klei mưng ba yua ngă bruă, bi mguôp jih jang phung mâo sa klei m^n ]ia\ng hrăm mb^t mkra mjing lo\ hma doh.

Leh êbeh 10 thu\n g^r ktưn nga\ brua\ ho\ng mta mnơ\ng dhơ\ng mơ\ng ]^m mnu\ ju\ HMông, Lưu Văn Đức, Êpul hgu\m brua\ Lo\ hma lehana\n blei mnia Đại Phúc, ti sa\ Êa Mdroh, kdriêk }ư\ Mgar dưi mko\ mjing leh anôk hrui blei h’^t kja\p. }^m mnu\ ju\ Đại Phúc jing leh ana\n kna\l mâo lu mnuih thâo hla\m kdriêk. Lehana\n mrâo anei, mta mnơ\ng anei dưi thâo ti Daklak, hla\k ]ar tu\ yap anei jing mta mnơ\ng OCOP 3 mtu\.

Ara\ anei, ho\ng ênha\ la\n 3 ha, Đức dôk mko\ mkra gru hmô rông mnu\ ju\ ho\ng ana mkra mjing êa drao, mkra đang war, ênao êa mguôp ho\ng hdra\ hiu ]hưn ênguê brua\ lo\ hma. Gra\p thu\n, brua\ anei mâo ba w^t êbeh 500 êkla\k pra\k, mjing brua\ ma\ h’^t kơ 5 ]ô mnuih ma\ brua\ ti alu\ wa\l. Lưu Văn Đức la] snei:

G^r ]ia\ng mko\ mkra ana\n kna\l mnu\ ju\, mnu\ HMông dja\p hnơ\ng ]ua\n truh kơ mnuih blei yua mơ\ng thu\n 2008 truh kơ ara\ anei, đ^ kyar pral h^n lehana\n kbưi h^n kyua ana\n kâo mko\ mjing leh Êpul hgu\m brua\. Hnơ\ng nga\ brua\ mơ\ng êpul hgu\m gra\p mlan kâo ba ]h^ hla\m brô 2 êbâo drei, gra\p drei mâo 1,4kg, ara\ng blei ba kơ anôk ]h^ mnơ\ng [ơ\ng, hla\m sang mnia.

Đinh Thị Danh, Êpul bruă hgu\m m’mao ^t lehana\n êpul bruă duh mkra Krông Ana hâo hưn mnơ\ng mâo mơ\ng Êpul bruă hgu\m

Jing êpul êya pla mmao ho\ng hnơ\ng lu, Êpul hgu\m brua\ pla mmao ^t lehana\n du\m brua\ nga\ lo\ hma Krông Ana, ti wa\l krah {uôn Tra\p, kdriêk Krông Ana ara\ anei mâo 26 ]ô mnuih bi hgu\m phu\n lehana\n 60 ]ô lo\ tui nao hgu\m mb^t. Ho\ng hnơ\ng mâo hla\m brô 20.000m2, gra\p thu\n êpul hgu\m mka\p kơ anôk mnia mblei 200 ton mmao dja\p mta, mâo ba w^t truh 2,5 êklai pra\k gra\p thu\n, mjing brua\ ma\ nanao kơ hla\m brô 50 ]ô mnuih ma\ brua\, ho\ng prăk mưn h’^t mơ\ng brua\ pla mmao. Aduôn Đinh Thị Danh, Khua êpul hgu\m brua\ brei thâo, ba yua du\m klei ga\l mâo kơ yan adiê lehana\n anôk mkra mjing mmao ja\k ga\l, ]ia\ng [rư\ [rư\ mjing ana\n kna\l Krông Ana, Êpul hgu\m brua\ ba mdah leh hdra\ pla mjing doh mơ\ng brua\ ruah mjeh truh kơ brua\ pla mjing. ~u ba ako\ hla\m brua\ ba yua hdra\ pla mjing doh lehana\n iêu jak lu mnuih nao hgu\m. leh sa wưng g^r mko\ mjing ana\n kna\l, truh ara\ anei du\m mta mnơ\ng mơ\ng Êpul hgu\m brua\ mâo leh lu mnuih đa\o knang, hro\ng ruah.

Kâo [uh brua\ pla mmao ja\k ga\l êdi ti alu\ wa\l ]ar Daklak lehana\n djo\ guôp ho\ng klei ]ia\ng mơ\ng yang [uôn kyua ana\n kâo jak iêu phung mâo mse\ klei m^n k`a\m mđ^ kyar. Brua\ phu\n mơ\ng êpul brua\ ara\ anei jing pla mjing mmao ^t lehana\n du\m mta mmao pioh mkra êa drao. Mnuih bi hgu\m ho\ng êpul brua\ digơ\ pla mtu\k mtu\l, mmao mse\ yang đar ana\n. Ara\ anei, du\m mta mnơ\ng mơ\ng anôk brua\ mka\p leh kơ anôk blei mnia lehana\n du\m anôk ]h^ mnơ\ng p’pro\ng mse\ si Big C, Co.op Mart… ja\k ga\l êdi. Si tô hmô, mmao Hầu thủ lehana\n Trà Tân amâo lo\ dja\p ôh mkăp kơ anôk mnia mblei.

Phan Đinh Xuân hâo hưn ]ê êa drao mâo lu klei tu\ dưn klei suaih pral

Bi ho\ng Phan Đình Xuân, ti thôn 8, sa\ Êa Ô, kdriêk Êa Kar, ]ar Daklak, kha\dah gia\m 70 thu\n leh, [ia\dah ho\ng ai tiê jho\ng m^n, jho\ng nga\, Xuân g^r mtru\t mjhar mnuih [uôn sang nga\ lo\ hma bi mlih hdra\ pla mjing, mđing truh kơ brua\ nga\ lo\ hma doh lehana\n ra\ng mgang wa\l hd^p mda. Thu\n 2007, `u mko\ mjing leh Êpul hgu\m nga\ lo\ hma, brua\ mnia mblei Hợp Nhất ho\ng hdra\ k`a\m bi hgu\m mnuih nga\ lo\ hma doh, po\k mlar anôk mnia mblei ]ia\ng ba du\m mta mnơ\ng mơ\ng brua\ lo\ hma doh mse\ si kphê, tiu, êbu\ng pra\ng, boh krue# mmih, boh krue# msa\m, braih ju\... truh ho\ng mnuih blei yua hla\m ala ]ar. Ho\ng brua\ klam jing Khua êpul hgu\m brua\, Phan Đình Xuân lo\ tui hria\m lehana\n mkra mjing tu\ jing ]ê êa drao mkra mjing du\m mta ana mkra mjing êa drao mse\ si đinh lăng, boh ya ut. Phan Đình Xuân la] snei, êngao kơ brua\ đru kơ hdra\ mnê], mjeh mnơ\ng pla, mka\p mnơ\ng yua hla\m brua\ lo\ hma, Êpul hgu\m sa\ lo\ mjing klei ga\l kơ mnuih nao hgu\m hla\m gru hmô nao dla\ng đang pla djam doh hla\m lehana\n êngao ]ar a\t mse\ mơh tui duah anôk kăp hrui blei kơ mnơ\ng dhơ\ng. Klei yuôm bha\n jing si sra\ng nga\ ]ia\ng kơ mnuih pla mjing lehana\n wa\t mnuih blei yua thâo sa\ng kla\ kơ mnơ\ng dhơ\ng doh sna\n kơh ara\ng sra\ng nao hgu\m, đru mguôp mjing ana\n kna\l kơ mnơ\ng dhơ\ng.

 Ti ana\p anei kâo sra\ng mko\ mjing gưl nao ksiêm dla\ng du\m gru hmô ênuk mrâo, mâo klei ja\k ga\l kơ mnuih [uôn sang. Hmei sra\ng nao ata\t mnuih [uôn sang nao ti Krông Ana amâo dah {uôn Đon lehana\n du\m anôk mka\n ]ia\ng tui ksiêm kơ hdra\ mnê] pla mmao, nao tui hria\m du\m gru hmô mbrua\ hla\m ]ar, hla\m kdriêk. Anei jing klei dôk ]ia\ng mơ\ng mnuih [uôn sang.

Kpưn đ^ mơ\ng klei thâo hla\m brua\ nga\ lo\ hma, g^r jih ai tiê ba pla du\m mta mnơ\ng dhơ\ng ja\k kơ klei suaih pral lehana\n ra\ng mgang wa\l hd^p mda, lu anôk brua\ duh mkra ti Daklak hla\k dôk mjing du\m mta mnơ\ng dhơ\ng mâo hnơ\ng tu\ ja\k mâo ana\n kna\l Daklak. Du\m klei g^r mơ\ng di`u dôk mtru\t mđ^ kơ lu mnuih mka\n nao hgu\m hra\m mb^t mjing du\m mta mnơ\ng dhơ\ng rơ\ng kja\p hnơ\ng tu\ ja\k, kpưn đ^ kơ mdro\ng kơ pô lehana\n mka\p kơ klei ]ia\ng blei yua mơ\ng yang [uôn.

Pô ]ih: H’Xíu

Pô mblang: H’Nê]