VOV4.Êđê - Mnơ\ng [ơ\ng amâo mâo doh ê[a\t hla\k jing klei nga\ hma\i djo\ kơ êpul êya [uôn sang. C|ia\ng răng mgang klei suaih pral mơ\ng pô ho\ng du\m mnơ\ng [ơ\ng bâo msa\m, duah mđam ho\ng du\m mta mnơ\ng nga\ rua\ jhat, djam mtam boh kroh, boh hbei adôk đuôm gam  êa drao răng mgang mnơ\ng pla mjing, lu mnuih yua c\o\ng do\ng ma\ asei pô ho\ng hdra\ blei du\m mta mnơ\ng [ơ\ng doh, thâo kla\ phu\n agha amâo dah c\o\ng pô pla mjing, rông, mkra mjing ma\ mnơ\ng [ơ\ng hla\m gra\p hruê mơ\ng go\ sang. Pô c\ih klei mrâo kơ kdrêc\ anei ti Daklak sra\ng lac\ kơ boh s^t klei anei:

       Klei kơ djam mtam adôk đuôm êa drao hlua\t, kđeh ]^m amâo mâo klei mka\ dlăng hnơ\ng doh, lehana\n amâo mâo thâo b^t phu\n agha jing nanao klei krưp hu^ mơ\ng mnuih blei yua ti ]ar Daklak wưng leh êgao. Kha\dah hd^p mda hlăm sa alu\ wa\l mâo lu anôk pla mjing djam mtam, rông lu u\n, mnu\, êmô, kbao pioh ]h^ hlăm sang mnia hlăm ]ar pô lehana\n ]ar mkăn, [ia\dah amai Nguyễn Thị Bích Phượng, dôk ti wa\l krah Êa Pô], kdriêk }ư\ Mgar ăt adôk hyưt nanao hla\m klei blei yua mnơ\ng [ơ\ng. Kno\ng hlăm klei hro\ng ruah ]ia\ng mâo sa ]a\p djam doh pioh [ơ\ng hua\ hla\m grăp hruê jing sa klei dleh măng ai mơh:“Ti anei hmei ]ia\ng mơh mâo sa anôk ]h^ djam mtam doh, ]ia\ng kơ jih jang mnuih truh kơ ana\n blei, amâodah nao blei kơ anôk kbưi [ia\ dưn mơh, kha\ bi thâo kla\ jing djam mtam doh, kyuadah hlăm sang mnia amâo mâo ]ih ôh anei jing djam doh, amâodah mâo klei bi kla\ s^t anei jing djam doh”.

      Klei dôk hu^ hyưt mse\ djuê ana\n, amâo mâo djo\ kno\ng ho\ng phung tu\k kna\ êsei djam đu] ôh, [ia\dah wa\t ho\ng Lê Văn Phòng, dôk ti sa\ Dur Kmăn, kdriêk Krông Ana, la] klei hua\ [ơ\ng ara\ anei le\ hlăm klei amâo mâo h’^t ôh. “Djam mtam, boh kroh êjai nao blei kơ sang mnia, hmei kno\ng thâo blei đu], amâo mâo thâo kral ôh ti jing mnơ\ng jăk, ti jing mnơ\ng ]ho\. Hmư\ lehana\n [uh klei hâo hưn hla\m tivi, ra dio snăn hmei dôk bi m^n jing hu^ êdi, kla\ s^t amâo lo\ thâo ôh ya do\ năng lo\ [ơ\ng ara\ anei”.

     Klei kơ mnơ\ng [ơ\ng ]ho\ hlăk hlê lê] lar truh hlăm klei hua\ [ơ\ng grăp go\ sang, dơ\ng mơ\ng [uôn pro\ng mnuih lu truh kơ kr^ng [uôn sang taih kbưi. Êjai ana\n klei mghaih msir mơ\ng du\m dhar brua\ djo\ tuôm bo\ ho\ng klei k[ah, snăn ara\ anei mnuih blei yua kno\ng hjan pô yơh duah ma\ êlan mgang klei hd^p pô, ho\ng du\m brua\ ngă. Mse\ si ]o\ng pô pla ma\ djam mtam mtah, rông ma\ mnu\ ada, rông kan hdang. Amai Mai Thị Xuân Nhung, ti sa\ Phú Lộc, kdriêk Krông H’Nang, brei thâo: “Nao blei mnơ\ng hlăm sang mnia ara\ anei [uh amâo mâo h’^t ôh, ara\ anei kâo kno\ng hiu pe\ djam ktuê hang êa, hang ênao anei yơh”.

Nao blei djam mtam hlăm du\m anôk ]h^ mnia ti siêu thị he\, amâodah hlăm du\m anôk mâo leh k’hưm, lehana\n `e\ đue# mơ\ng du\m anôk ]h^ mnơ\ng [ơ\ng mkra leh êlâo, ana\n yơh jing hdră mơ\ng aduôn Trần Thị Bích Thuý, dôk ti êlan Lê Hồng Phong, [uôn pro\ng [uôn Ama Thuôt, ]ar Daklak mdrơ\ng ho\ng klei mnơ\ng [ơ\ng amâo mâo doh ara\ anei: “Ara\ anei mnơ\ng [ơ\ng kbia\ hriê mơ\ng lu anôk, amâo mâo thâo b^t phu\n agha ôh, ngă kơ drei hu^ mơh, êjai [ơ\ng hu^dah ba klei amâo mâo jăk kơ asei mlei, kyuana\n ara\ anei kâo kno\ng kreh nao blei ti du\m anôk mâo leh k’hưm, tăp năng ênoh ]h^ yuôm h^n, kha\ bi hơ^t kơ klei suaih pral pô. Ara\ anei jing jang mnuih lu bi nao blei hla\m siêu thị, ]ia\ng blei djam mtam doh h^n, đru bi răng mgang kơ klei suaih pral pô”.

      Kơ brua\ bi mdoh mnơ\ng [ơ\ng hua\ jing klei jih jang mnuih hla\k bi mđing êdi. Boh nik dơ\ng mơ\ng leh hmư\ hing mâo lu klei ngă soh kơ klei doh ê[a\t mnơ\ng [ơ\ng, ktang h^n ngă kơ lu mnuih yua ti ]ar Daklak dôk hu^ hyưt kdja\t k[la kơ mnơ\ng [ơ\ng ]h^ mnia ara\ anei. Pô ngă brua\ klei mrâo kơ kdrê] anei mâo klei bi blu\ hrăm ho\ng aê mdrao Lê Thị C|âu, Khua anôk brua\ bi mdoh mnơ\ng [ơ\ng hua\ ]ar Daklak kơ du\m hdră ksiêm dlăng mơ\ng knơ\ng brua\ djo\ tuôm:

      - Ơ Aê mdrao, boh s^t ara\ anei mnuih blei yua ti Daklak hla\k dôk hu\i kơ hnơ\ng tu\ ja\k mnơ\ng [ơ\ng. Klei ana\n s^t jing mnơ\ng [ơ\ng ti Daklak hla\k amâo mâo doh ê[a\t ôh djo\ mơ\ he\ ơ aê mdrao?

       . Aê mdrao Lê Thị C|âu: Brua\ nga\ soh hong klei doh ê[a\t mnơ\ng [ơ\ng a\t adôk mâo hla\m alu\ wa\l, mâo lu brua\ dleh dưi ksiêm dla\ng, nga\ klei hu\i hyưt hlơr mmơr hla\m mnuih [uôn sang. Kla\ klơ\ng jing brua\ ba yua du\m mta mnơ\ng bi mtru\t kơ boh kroh dja\l ksa\, mkra mjing kphê mna\m c\ho\, c\h^ mnia kđeh c\^m amâo thâo b^t phu\n agha amâo dah gia\m anei, hla\m mlan 4 sna\n [uh anôk mkra mjing giấm [ơ\ng amâo mâo doh ja\k amâo dah du\m anôk mkra mjing ba yua mta mnơ\ng ka\m hla\m brua\ rông mnơ\ng, pla mjing, mkra mjing mnơ\ng [ơ\ng.

     - Ya nga\ adôk lu klei nga\ soh kơ doh ê[a\t mnơ\ng [ơ\ng sna\n?    

       . Aê mdrao Lê Thị C|âu: Lu anôk duh mkra  mjing, c\h^ mnia mnơ\ng [ơ\ng dôk hla\m alu\ wal, [ia\ mâo lu mơh anôk duh mkra mnia blei mnơ\ng [ơ\ng amâo djo\ dôk hla\m alu\ wa\l ôh. Tohmô mse\ si du\m anôk mkra mjing kphê mgưt amâo mâo djo\ dôk ti Daklak ôh, [ia\ ti êngao c\ar kyua ana\n brua\ msir mkra jing dleh sna\k. Đa lu anôk brua\ amâo mâo thâo b^t ôh ti anôk dôk, ti anu\ng hruh c\ih anôk, [ia\ s^t pô tui duah phu\n agha sna\n amâo mâo thâo b^t ôh. Kyua ana\n brua\ kriê dla\ng jing dleh êdi tơ mâo wa\t du\m brua\ djo\ tuôm mơ\ng du\m c\ar mka\n bi hgu\m ho\ng hmei pioh mka\p klei hâo hưn, si tôhmô mse\ si hưn mthâo mnơ\ng mkra mjing amâo dah hưn mthâo hra\ tu\ yap mâo dja\p mta klei kriê dla\ng anôk brua\...... sna\n hmei a\t bi hgu\m mơh ho\ng du\m brua\ djo\ tuôm mơ\ng du\m c\ar mka\n pioh mka\p klei hâo hưn kơ digơ\ hla\m klei ksiêm dla\ng du\m anôk duh mkra mnia blei anei.

     - Ho\ng boh klei snei, sna\n brua\ djo\ tuôm hla\k mâo du\m brua\ nga\ leh ana\n si klei nga\ brua\ c\ia\ng mkra mđ^ klei kơ hnơ\ng tu\ ja\k, klei doh ê[a\t mnơ\ng [ơ\ng?

       . Aê mdrao Lê Thị C|âu: C|ia\ng rơ\ng kơ brua\ anei sna\n tal 1 jing bi mđ^ brua\ kriê dla\ng mơ\ng knu\k kna, tal 2 jing c\ia\ng mâo klei bi hgu\m mđra\m mb^t bi knar plah wah du\m brua\, du\m gưl hla\m c\ar, đa hmei sra\ng bi hgu\m ho\ng du\m knơ\ng brua\ êngao c\ar c\ia\ng tui duah phu\n agha leh ana\n w^t lac\ klei hâo hưn kơ digơ\. Si tôhmô s^t ksiêm dla\ng du\m mta mnơ\ng du\ mdia\ng, ba c\h^ hla\m alu\ wa\l c\ar Daklak [ia\ du\m anôk ana\n dôk hla\m c\ar mka\n, sna\n hmei sra\ng mâo klei w^t lac\ du\m klei hâo hưn c\ia\ng digơ\ bi mka\ dla\ng ho\ng hra\ m’ar mka\p mnơ\ng dhơ\ng mơ\ng digơ\ dla\ng thâo djo\ hra\ m’ar pô dôk kriê dla\ng he\ amâo dah h’a\i.

     - Ara\ anei mnuih blei yua mâo lu klei mta\ brei ra\ng ana\n jing” Lac\ h’a\i ho\ng mnơ\ng [ơ\ng” [ia\ si lac\ h’a\i hla\k mnơ\ng [ơ\ng amâo mâo doh êa\t mâo hla\m dja\p anôk leh ana\n mnuih blei yua amâo mâo dưi thâo kral ôh ơ aê mdrao?

          . Aê mdrao Lê Thị C|âu: Klei c\ia\ng hâo hưn mơ\ng klei lac\ h’a\i ho\ng mnơ\ng [ơ\ng c\ho\ ana\n jing c\ia\ng mta\ kơ jih jang mnuih [uôn sang bi răng, bi sa ai hluê nga\ 5 h’a\i ho\ng mnơ\ng [ơ\ng c\ho\. Ana\n jing amâo mâo pla mjing, rông, mkra mjing, amâo dah amâo mâo ba c\h^, blei mnia, amâo mâo mda\p, mgang leh ana\n amâo mâo dôk `a\t kriêp ho\ng mnơ\ng [ơ\ng c\ho\. Ara\ anei, hla\m sang c\ơ mnia c\ia\ng thâo kral mnơ\ng [ơ\ng c\ho\, doh sna\n dleh dlan sna\k, drei blei mnơ\ng [ơ\ng c\ia\ng bi ruah phu\n agha mơ\ng kbia hriê, pô mkra mjing, pla mjing, rông mâo k’hưm. Leh ana\n c\ia\ng brua\ rơ\ng doh ê[a\t mnơ\ng [ơ\ng jing amâo mâo djo\ brua\ kno\ng kơ hlei ôh, [ia\ jing brua\ mơ\ng jih jang dja\p mnuih, mơ\ng du\m gưl, du\m brua\. Leh ana\n sa brua\ dơ\ng jing c\ang hmang snei: mnuih [uôn sang sra\ng hluê nga\ bi s^t êm^t, mđ^ lar ai tiê ba kc\u\t hưn mnuih nga\ soh hla\m brua\ doh ê[a\t mnơ\ng [ơ\ng.

      - Sna\n he\, lac\ ja\k kơ ih ho\!

                                             H’Nê] – Y Khem pô ]ih hlo\ng ra\k.