VOV4.Êđê- Kpiê čeh jing mta êa mnăm amâo dưi kƀah hlăm klei hdĭp grăp hruê mơ̆ng mnuih mnông. Êngao yua kơ dŭm hruê mâo bruă msĕ si: Ngă yang, mơak thŭn jŏk, bi kuôl ung mô̆, klei djiê brŭ, mkra pưk sang, kpiê čeh anei kreh lŏ yua tơdah mâo tuê nao hlăm sang, čiăng bi êdah klei mpŭ kơ tuê mơ̆ng pô sang. Ƀiădah klei mnăm kpiê čeh anei ăt mâo knhuah gru dhar kreh mdê mdê.

Mơ̆ng đưm đă dih, jih jang gŏ sang mnuih mnông mâo sơăi kpiê čeh hlăm sang. Hŏng diñu kpiê čeh jing êa mnăm yua hlăm wưng gŏ sang mâo bruă leh anăn grăp blư̆ mâo klei čiăng. Tơdah kpiê jing mnơ̆ng yua hlăm klei kuôl ung mô̆, djiê brŭ, huă sang mrâo… čiăng jing mnơ̆ng ngă yang, hŏng phung ƀĭng găp, kpiê čeh jing mnơ̆ng boi kah klei hơ̆k mơak, bi juh klei ênguôt, bi kuôl klei khăp…Kpiê čeh mâo bruă klam hâo hưn, iêo jak, akâo kơ yang bi klă amâodah hơêč hmưi, khă grăp bruă sĭt yua kpiê čeh anei ăt dưi djă pioh nanao klei siam dhar kreh hlăm klei hdĭp ai tiê mơ̆ng mnuih mnông.

Khădah, êjai mnăn kpiê čeh, amâo djŏ ôh grăp čô dưi ƀuôp đĭng kpiê êlâo, ƀiădah srăng guôn truh kơ tuôr pô. Leh kpiê čeh dưi kă hlăm sa kmeh mdơ̆ng leh êlâo, tuh bi bŏ êa, hlei pô dưi mnăm êlâo ăt hluê si ngă knăm hruê anăn. Sitôhmô, mniê mduôn khua thŭn hĭn hlăm sang dưi mnăm tal êlâo tơdah hruê anăn jing klei ngă yang đĭ dôk sang mrâo, ngă yang mdiê, phung tuê̆ dưi knăm tal êlâo tơdah hruê anăn mâo tuê nao čuă sang, hđeh dưi mnăm êlâo tơdah hruê anăn jing knăm hơêč hmưi klei suaih pral kơ ñu. Tui hluê mdŏ klei ngă anăn, pô sang srăng yua kpiê anăn hlăm bruă anăn mơh. Aduôn U Siơp, ti să Ea Huar, kdriêk Ƀuôn Đon, čar Dak Lak hlăk mblang kơ klei mnăm kpiê čeh msĕ sơnei:

“Tơdah kpiê čeh yua hlăm klei ngă yang mdiê, pô dưi mnăm tal êlâo hĭn jing mniê khua thŭn hĭn hlăm sang, tơdah ngă yang kbao, pô mnăm tal êlâo hĭn jing pô răng kiă. Bi tơdah klei ngă yang hơêč hmưi klei suaih pral, pô hlăm klei ngă yang anăn srăng mnăm êlâo hĭn. Tơdah gŏ sang pô kă 3 boh čeh, jih jang srăng mnăm djŏ tuôr truh kơ jih 3 čeh anăn, tơdah kă 5 čeh ăt dôk guôn truh tuôr pô mnăm ƀiă ƀiă jih 5 čeh anăn mơh, leh kơ năn lŏ truh kơ pô mkăn.”

Hlăm grăp wưng sĭt mnăm kpiê čeh, srăng mâo sa čô dưi jao bruă iêo jăk mnăm kpiê, pô anei jing sa čô thâo klă mnuih điêt prŏng klei mnăm kpiê čeh, pô dưi mnăm êlâo jing pô sang leh anăn kơh truh kơ grăp čô hlăm gŏ sang, knhal tuič jing phung tuê nao hgŭm mbĭt. Tơdah gŏ sang mnăm kpiê čeh hlăm wưng gŏ sang mâo tuê mơ̆ng ƀuôn kbưi, čiăng bi êdah klei thâo drông tuê, pô sang anăn srăng brei tuê mnăm tal êlâo hĭn, êjai mmông anăn, pô sang amâodah pô jak mnăm kpiê srăng djă nanao đĭng kpiê čeh, truh kơ pô knhal tuič mâo ƀô̆ mta hlăm mmông anăn. Pô tuh êa hlăm čeh kpiê ăt jing sa čô mâo kơhưm, yang đar knŏng mâo sa čô êkei dưi tuh êa hlăm čeh kpiê anăn, diñu amâo dauh mlih mnuih mkăn ôh tơdah ka mâo klei tŭ ư mơ̆ng pô sang. Êjai mnăm kpiê čeh, mâo djŏ ôh grăp čô mnăm bi knar, ƀiădah mâo mnuih mnăm lu hĭn, mnuih mnăm ƀiă hĭn, ăt tui si pô jak mnăm leh anăm pô hlĭng kpiê. Dŭm arăng hlĭng pô anăn srăng mnăm jih, sơnăn kơ mâo klei mpŭ hdơ̆ng pô, khă ƀuôp mnăm amâodah hlĭng hlăm kčok, pô anăn seăng mnăm bi jih kdrêč pô. Aduôn U Siơp, ti să Ea Huar, kdriêk Ƀuôn Đon, čar Dak Lak brei thâo, mnuih M’Nông ƀiă sơnăk mă kpiê čeh mnăm hơăi mang, tơdah mâo bruă kơh mă mnăm.

“Kpiê čeh mă mnăm tơdah hlăm gŏ sang mâo bruă đuič,ƀiă sơnăk mă kpiê čeh mnăm hơăi mang. Sang kâo knŏng mă mnăm tơdah ngă yang kbao, êmô, ngă klei hơêč hmưi klei suaih pral kơ mnuih hlăm gŏ sang amâodah mâo tuê hriê kơ sang đuič. ”

Kpiê čeh jing sa klei siam hlăm klei hdĭp dhar kreh, klei đăo knang mnơ̆ng mnuih M’Nông. Êngao kơ bruă myơr kơ yang êjai ngă yang, kpiê čeh lŏ jing sa klei siam bi êdah klei bi mguôp hlăm yang ƀuôn. Leh kpiê ruă, jih jang thâo sơăi klei mmuñ bi kmlah hdơ̆ng pô čiăng bi êdah ai tiê, klei mĭn grăp čô. Anei jing wưng bi kah mbha klei thâo hlăm klei mă bruă knuă ăt msĕ hŏng kriê pioh klei bi mpŭ hdơ̆ng pô hlăm gŏ sang amâodah hlăm yang ƀuôn.

Pô mblang: Y-Ƀel Êban