VOV4.Êđê –Ho\ng klei bi m^n jih jang du\m hnoh krông, hnoh êa, ]ư\ ]hia\ng amâo dah dliê kyâo mâo yang dôk lehana\n kriê dlăng sơa^, kyua ana\n mnuih M’nông g^r kriê kjăp lehana\n k]ah mtru\n du\m hdră kriê dlăng mdê hjăn hlăm bruă kriê dlăng răng mgang dliê. Tơdah ]ia\ng mâo 1 alu\ wa\l ngă hma ]ia\ng buh pla sơnăn go\ êsei bi akâo kơ khua mduôn, brei khua mduôn nao ksiêm dlăng lehana\n êdei kơnăn ngă yang kơ dliê kyâo sơnăn kơh dưi jah ênah ngă hma pla mjing. Anei jing knhuah siam ê[a\t dhar kreh hlăm bruă duh mkra pla mjing mơ\ng mnuih M’nông năng mpu\ kriê pioh lehana\n mđ^ lar.

Ho\ng mnuih M’Nông, s^t ]uh ênah, ngă hma snăn jih  jang mâo klei thâo kriê mgang wa\l dliê riêng gah. Digơ\ kno\ng ngă hma ti lăn di`u leh jik, ]uh rơ\k rung. Bi wa\l dliê riêng gah hma pô snăn di`u răng kriê, amâo brei pui [ơ\ng truh kơ năn ho\ng hdră mjing sa wa\l ta] plah wah lăn dưi mkra mjing ho\ng lăn dliê riêng gah. Kyua di`u bi m^n, tơdah pô ksing mă lăn dliê snăn yang dliê srăng bi kmhal pô ho\ng klei brei hlô mnơ\ng bi rai mdiê, brei ]^m [ơ\ng ktơr, [ơ\ng ana boh kroh, bi rai yan boh mnga. Khua mduôn Che Khương, ti să Ea Huar, kdriêk {uôn Đon, ]ar Dak Lak brei thâo, đưm dih, mnuih M’Nông hd^p kyua mâo dliê, ngă pưk hma, anăn mâo klei thâo:

“ Tal êlâo pô nao hlăm dliê ]ia\ng ruah sa anôk lăn, leh anăn yua sa ]ô mnuih khua thu\n ]ia\ng dlăng ti wa\l dliê anăn lăn jăk amâo dah hơa^. Kyua đưm dih, kno\ng mnuih khua thu\n thâo ]ia\ng ruah sa wa\l lăn jăk. Leh kơ năn, iêu ayo\ng adei găp djuê nao ngă hma mb^t. }ia\ng mâo sa anôk lăn jăk snăn ruah anôk lăn jing, lăn jăk ]ia\ng ngă hma, leh anăn tơdah thâo ruah snăn kơ pla mdiê jing. Êlâo dih snăn lăn dôk pro\ng, grăp go\ sang khăng ngă mơ\ng 1 ha truh 2 ha dliê pioh ngă hma. {ia\dah ara\ anei snăn lăn jih leh, ngă hma [ia\ đui] . Hlăm hma tơdah mâo ana kyâo đ’điêt, rơ\k tơ\k snăn kơh koh, bi ana kyâo p’pro\ng leh anăn yuôm hin lui snăn.”

 Mnuih M’Nông hd^p siă suôr ho\ng dliê kmrơ\ng, anăn mơ\ng đưm mâo leh klei bi hgu\m ai tiê ho\ng dliê kmrơ\ng. Mnuih M’Nông khăng la] : “Dliê jing sang k’up, kriê mgang, dliê jing anôk dôk mơ\ng phung yang mơ\ng mnuih M’Nông dưi akâo klei đru s^t tuôm ho\ng klei dleh dlan hlăm klei hd^p”. Che Khương ăt brei thâo, kyua mnuih M’Nông hluê ngă du\m klei bhiăn mâo leh mơ\ng đưm, anăn dưi ngă pưk hma ti lăn pô leh anăn răng mgang dliê êjai. Klei thâo anăn dưi bi lar mơ\ng ênuk anei truh kơ ênuk êdei.

“ Hlăm go\ sang kâo snăn đưm dih kâo hmư\ aduôn aê kâo lo\ bo hdơr, leh aduôn aê, am^ ama kâo djiê leh kâo yơh jing pô lo\ mtô la] kơ anak ]ô kâo. Klei anăn mse\ si klei bhiăn leh, grăp anôk lăn hma pô dưi ngă sui êdi 4 thu\n đui] lăn sah kba yơh. Tơdah ara\ng akâo ngă pô amâo brei ôh digơ\ kăn jo\ng ngă mơh. Leh anăn lo\ bi trông ho\ng ayo\ng adei ]ia\ng duah sa wa\l ngă hma mkăn. Leh nao ngă hma anôk mkăn hlăm brô 3 truh 4 thu\n săn lo\ plăk w^t ti hma êhđăp lo\ ngă, hma hđăp pô lui sui thu\n snăn ana kyâo mtâo lo\ ]a\t mtah, hla êluh, bru\, lăn lo\ jăk mse\ si mphu\n”

Đưm dih, mnuih M’Nông pla mdiê hlăm hma ho\ng hdră koh, ]uh rơ\k rung leh anăn kjuk buh mdiê. Leh sa wưng ngă hma ti lăn anăn snăn lăn sah kba, mnuih [uôn sang srăng hrăm mb^t duah ti wa\l dliê mkăn ]ia\ng ngă hma. Khă sơ năn, di`u amâo nao ôh ti wa\l dliê tal tlâo amâo dah tal 4 [ia\dah kno\ng plăk w^t ti hma hđăp mơ\ng pô êlâo anăn. Ăt hluê si Che Khương hdră mphu\n ngă bruă ti hma mrâo ăt mse\ ho\ng gưl êlâo anăn mơh, di`u hluê ngă bi jăk du\m hdră k]ah mâo leh mơ\ng aduôn aê đưm mtă leh. Ho\ng mnuih M’Nông, dliê amâo hjăn brei mâo mnơ\ng hrui w^t mơ\ng bruă ngă pưk hma đui] ôh, [ia\dah dliê mâo klei myang. Mâo anôk dưi ngă pưk hma [ia\dah ăt mâo du\m anôk, boh nik dliê ako\ êa snăn kăm amâo dưi ngă ôh.

“ Mâo du\m wa\l dliê pô la] jing myang, ti wa\l dliê anăn amâo pô jho\ng koh druôm ana kyâo ôh. Ti năn rông ana kyâo bi jăk siam, mtah mda. Dliê anăn krơ\ng phu\n êa kơ mnuih [uôn sang pô kyua anăn jih jang mnuih snăn sơa^, wa\t mduôn khua amâo dah êdam êra amâo dưi koh druôm kyâo hlăm dliê anăn ôh. Tơdah mâo mnuih ]o\ng ngă soh ho\ng klei anăn snăn srăng tuôm ho\ng klei amâo myun, ara\ng bi m^n snăn, koh kyâo hlăm dliê myang srăng êngoh duam, kyua ti năn mâo yang dliê, yang kyâo kriê mgang leh. Dliê myang kno\ng kriê dlăng ana kyâo mtah mda yơh. Ênuk hmei ară anei mtô la] na nao kơ anak ]ô pô, lo\ bi hdơr kơh di`u thâo răng mgang dliê. Ară anei knu\k kna mtô mblang kơ drei brei kriê mgang lăn dliê anăn jing sa klei djo\ leh anăn jăk.”

Mb^t ho\ng klei đ^ kyar mơ\ng klei hd^ bruă duh mkra, [ia\dah klei hd^p đưm mơ\ng mnuih M’Nông ăt [rư\ bi mlih. {ia\dah klei thâo răng mgang wa\l hd^p mda mơ\ng mnuih M’Nông ăt dưi mđ^ lar, du\m klei ngă yang djo\ tuôm kơ bruă răng mgang wa\l hd^p mda ăt dưi hluê ngă, leh sa yan ngă hma jih jang [uôn sang mko\ mjing du\m knăm ngă yang mse\ si: Ngă yang tuh pin êa, ngă yang dliê, Knăm huă êsei mrâo… Mơ\ng năn, ênu\k êlâo bi hriăm du\m klei bhiăn  leh anăn bi hriăm ênuk mda asei thâo răng mgang wa\l dliê jăk h^n.

H’Zawut pô ]ih hlo\ng răk