Hơ̆k kdơ̆k hưn mthâo hŏng tuê hiu čhưn ênguê kơ dŭm mta djam ƀơ̆ng mơ̆ng mnuih Êđê, amai H’Ter Êban, kreh iêu Amĭ Tom, ti ƀuôn Tơ̆ng Jŭ, să Êa Kao, ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt, čar Dak Lak brei hâo, phung tuê khăp êdi ƀơ̆ng, lu mnuih lŏ êmuh kơ hdră tŭk knă lehanăn blei ba wĭt. Dưi tui ksiêm kơ ênhiang mmuñ, dhar kreh, krah mkra rup hŏng kyâo ăt mâo lu phung tuê hiu čhưn mđing dlăng. Hluê si amai H’Ter, bruă kreh drông nanao êpul hiu čhưn hriê ti ƀuôn, mnuih ƀuôn sang ƀrư̆ bi mluh klei mĭn, hdră ngă, jhŏng hưn mthâo dŭm knhuah dhar kreh jăk siam hlăm klei hdĭp grăp hruê mơ̆ng djuê ana pô.

  “Mnuih ƀuôn sang dưi mđĭ hĭn klei thâo lehanăn dưi nao hgŭm hlăm lu hdră bruă kyua anăn ai tiê klei mĭn mơ̆ng mnuih ƀuôn sang lehanăn êpul êya mâo lu klei bi mlih mơh. Nao hgŭm hlăm lu hdră ƀuh mơak mơh”.

Leh Akŏ Dhông snăn Tơ̆ng Jŭ jing ƀuôn tal 2 ti ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt mâo čar Dak Lak bi mklă jing anôk hiu čhưn ênguê êpul êya. Ƀuôn Tơ̆ng Jŭ jing anôk hdĭp mda mơ̆ng mnuih ƀuôn sang Êđê, ară anei ăt dôk kriê kjăp dŭm knhuah dhar kreh đưm, dŭm ƀuôn bruă mơ̆ng đưm. Klei găl jing kbưi hŏng wăl krah ƀuôn prŏng knŏng êbeh 10 km, hlăm să krĭng ƀuôn sang mrâo tal êlâo mơ̆ng čar, ƀuôn mâo mđing duh bi liê, êlan klông jăk găl. Mơ̆ng dŭm thŭn êlâo, dŭm gŏ sang hlăm ƀuôn hrăm mbĭt mđĭ kyar bruă hiu čhưn ênguê lăn mnga êa mơk, tui ksiêm dlăng mguôp hŏng dŭm knhuah dhar kreh jăk siam ti alŭ wăl. Êpul hgŭm pơ̆k mñam Tơng Bông hŏng 45 čô hgŭm jing mnuih Êđê krơ̆ng kjăp leh hdră ngă bruă dăl hlăm êbeh 20 thŭn êgao. Aduôn H’Yam Bkrông, kreh iêu Aduôn Lian, Khua Êpul hgŭm pơ̆k mñam Tơng Bông, khua êpul hiu čhưn ênguê êpul êya ƀuôn Tơ̆ng Jŭ brei thâo:

“Hdră hiu čhưn ênguê hmei tinei msĕ si djăp ênŭm leh, mâo wăt krah mkra rup, pơ̆k mñam, đĭ êdeh kai hiu dlăng ngă pưk hma. Leh anăn mâo sa êpul kdŏ mmuñ hlăm ƀuôn sang, tông čing lehanăn kdrăp djuê ana.

Mơ̆ng kreh mlan 10 thŭn 2024, ƀuôn Tơ̆ng Jŭ dưi tŭ yap jing “Anôk hiu čhưn ênguê êpul êya” mơ̆ng čar, mjing klei găl wăt kơ mnuih mă bruă, mnơ̆ng dhơ̆ng, hdră hưn mthâo, bi lar knhuah siam lăn adiê, dhar kreh djuê ana truh hŏng tuê hiu čhưn hlăm lehanăn êngao ala čar. Hluê si Y-Bhiu Byă, kreh iêu Aê H’Jâo, Khua ƀuôn Tơ̆ng Jŭ, mơ̆ng hdră anei, bruă sang čư̆ êa alŭ wăl lehanăn mnuih ƀuôn sang hlăm ƀuôn hĭn mơh lŏ gĭr hgŭm kngan mkŏ mkra ƀuôn hiu čhưn ênguê, mđĭ kyar klei găl mâo, lăn adiê kreh dhar djuê ana.

“Hmei srăng mđĭ hdră mtô mblang, mtrŭt mjhar mnuih ƀuôn sang hŏng djăp hdră, msĕ si bi kƀĭn ƀuôn, mtô mblang ti kdrăp loa kčăi asăp, dŭm kdrăp điện tử, čiăng kơ mnuih ƀuôn sang thâo săng lehanăn bi hluê ngă hdră mđĭ kyar bruă hiu čhưn ênguê êpul êya ƀrư̆ hruê ƀrư̆ jăk hĭn.

Dak Lak bi mklă klei găl jing mđĭ kyar hdră hiu čhưn ênguê lăn êa lehanăn dhar kreh. Hlăm 5 thŭn êgao, čar ba mdah lu hdră mtrŭn kơ bruă kriê pioh dhar kreh čing čhar, hdră mtrŭn đru kơ mnuih ƀuôn sang dŭm alŭ, ƀuôn mđĭ kyar bruă hiu čhưn ênguê êpul êya. Mđing djăp klei găl mâo, dŭm hdră mtrŭn, hdră kčah mđĭ kyar bruă duh mkra krĭng mnuih djuê ƀiă, mđĭ lar maoa mta phŭn hdră hiu čhưn ênguê čiăng đru kriê pioh dhar kreh lehanăn đru mđĭ kyar hdră hiu čhưn ênguê.

Hluê si Nguyễn Thụy Phương Hiếu, Kơiăng khua Knơ̆ng bruă Dhar kreh, Mjuăt ktang asei mlei lehanăn Hiu čhưn ênguê Dak Lak, hlăm ênoh 16 boh ƀuôn mâo čar čuăl mkă đru mđĭ kyar bruă hiu čhưn ênguê êpul êya, mâo leh 5 ƀuôn dưi tŭ yap lehanăn 2 ƀuôn mprăp hưn mthâo akŏ thŭn 2025 anei. Grăp ƀuôn mâo knhuah siam mdê mdê mơ̆ng lăn adiê, knhuah hdĭp, mjĕ mjuk, dôk dơ̆ng ƀơ̆ng huă, đru kơ phung tuê hiu čhưn ênguê mâo dŭm klei tui ksiêm mdê mdê hlăm hdră hiu čhưn. Êdah êdi, msĕ si ƀuôn Trí, să Krông Na, kdriêk Ƀuôn Đon mâo knhuah dhar kreh Lao, ƀuôn Jun (kdriêk Lăk) hing êdi hŏng dhar kreh mnuih M’Nông, ƀuôn Akŏ Dhông hŏng dhar kreh mnuih Êđê lehanăn lăn mnga êa mơak “ƀuôn sang hlăm krĭng ƀuôn prŏng. Aduôn Hiếu brei thâo, Knơ̆ng bruă lŏ dơ̆ng bi hgŭm, mjing klei găl čiăng kơ grăp ƀuôn dưi đru lu hĭn, mjing klei jăk siam, gru kruăk mdê mdê.

“Si srăng ngă čiăng grăp hruê dưi jăk hĭn, mkăp djŏ hŏng klei čiăng mơ̆ng tuê hiu čhưn ênguê snăn êngao klei gĭr mơ̆ng mnuih ƀuôn sang snăn dŭm anôk bruă srăng mâo hdră đru, hrăm mbĭt. Boh nik, dŭm ƀuôn dưi duh bi liê leh srăng lŏ mâo hdră đru mkăn čiăng mnuih ƀuôn sang hluê ngă tŭ dưn gru hmô pô”.

Hŏng klei nao hgŭm kjăp mơ̆ng mnuih ƀuôn sang, klei đru mơ̆ng anôk bruă djŏ tuôm, hdră hiu čhưn ênguê êpul êya ti Dak Lak dôk mjing leh dŭm gru kruăk mdê, mjing lu hdră hiu čhưn jăk siam. Mơ̆ng anăn, mtrŭt mđĭ kyar bruă hiu čhưn ênguê, mjing bruă mă, mđĭ hnư hrui wĭt lehanăn mkra mđĭ klei hdĭp mnuih ƀuôn sang.