VOV4.Êđê- Djam brông mơ̆ng mnuih Mnông ti krĭng lăn dap kngư jing sa mta djam jăk jĭn êdi mơ̆ng čư̆ dliê pah brei, djam brông ênưih mkra, mâo djam biăp, guôl, djam dliê... Anei jing sa mta djam jiă knhuah dhar kreh djuê ana mơ̆ng đưm, dưi tŭk knă nanao hlăm mmông huă ƀơ̆ng mơ̆ng mnuih Mnông lehanăn dưi tŭk knă ti ya anôk hlăm dliê, ti pưk hma amâo dah hlăm sang čiăng drông huă ƀơ̆ng mbĭt hŏng tuê.

Čiăng mkra mjing djam brông, srăng mâo djam biăp, guôl hwiê, tŭk mbĭt hŏng dŭm mta hla djam dliê leh anăn mnơ̆ng bi mƀăt mâo hlăm sang msĕ si boh êsŭn hla, êsŭn Êđê, hla djam biăp, amrêč, guôl hwiê, trŏng phĭ leh anăn dŭm mta hla djam dliê mkăn. Ayŏng Y- Luk kreh iêo ama Wy, ti ƀuôn Dru, wăl krah Dak Mâm, kdriêk Krông Knô, čar Dak Nông yăl dliê kơ bruă duah mă dŭm mta mnơ̆ng čiăng tŭk djam brông msĕ sơnei:

“Djam brông jing mta mnơ̆ng ƀơ̆ng mâo mơ̆ng đưm mơ̆ng mnuih Mnông. Čiăng mâo mta djam anei, pô srăng nao hlăm dliê duah mă dŭm mta mnơ̆ng wĭt tŭk. Êlâo hĭn jing pĕ djam biăp, čoh guôl hwiê leh anăn dŭm mta hla dliê mkăn. Đĭng ƀrông koh hlăm dliê kơh ƀơ̆ng jăk leh anăn mâo mnâo ƀâo mgưi. Êlâo kơ koh anai đrao, srăng ruah dŭm ana prŏng leh anăn siam, hlăm lam jing akô̆, mâo mă ôh dŭm ana hlăm lam jing jŭ kyuadah mâo hluăt. Leh anăn koh sa bĕ giê pioh ksoh. Đĭng đrao pioh tŭk leh anăn đĭng pioh ksoh jing kpă. Giê pioh ksoh srăng alô̆k hĕ jih atôk hŭi dah đuôm hĕ hlăm djam.

 Tŭk djam brông

Đĭng đrao pioh tŭk djam brông srăng ruah đĭng man dưn, amâo khua leh anăn kăn mda đei. Pô tŭk sang yua sa bĕ dhŏng ƀơ̆ng čiăng ir ti mbah đĭng brông anăn čiăng kơ êa hlăm đĭng anăn amâo dlai kơ tač ôh êjai dôk ăm. Anei jing mta bruă yuôm bhăn, mjing mnâo bâo mngưi kơ djam brông, mdê hŏng dŭm mta djam tŭk mơ̆ng hla djam biăp, guôl hwiê leh anăn dŭm mta djam mkăn. Lŏ yăl dliê kơ anăn, pô tŭk srăng yua sa bĕ giê đrao čiăng jiă dŭm mta hla djam mŭt hlăm đĭng brông, mơ̆ng guôl hwiê, kđeh čĭm ŭn, hla djam biăp, boh êsŭn hla amâodah êsŭn Êđê. Lŏ kơnăn dơ̆ng jing kuič pui leh anăn mdơ̆ng dŭm đĭng brông pioh tuk. Bi kơ mta bruă anei, Ama Wi lŏ brei thâo: Êjai tŭk amâodah ăm srăng mdar đĭng brông anei hluê si êlan mmông dar hlăm brô 30 truh kơ 50 mnĭt čiăng kơ dŭm mta dưi ksă jih:

“Čiăng tŭk djam hmar srăng răm pui ti kpur prŏng, dưm djuh lu. Leh tuh êa hlăm đĭng đrao, dưm guôl hwiê leh alô̆k jih tôk, djam biăp dưm ti dlông, knhal tuč jing dưm hra, amrêč, hbâo bi mƀăt, boh êsŭn hla. Tŭk truh kơ êa hlăm đĭng ktơ̆ng bhiâo, mă kơ tač ksoh wĭt ksoh nao brei bhĭ jih. Leh anăn pô lŏ bi mbăt. Lŏ ksoh wĭt ksoh nao sa blư̆. Tơdah čiăng jăk hĭn srăng tŭk sơnăn kơh, djŏ hŏng knhuah gru mơ̆ng mnuih Mnông.”

Ama Wi lŏ brei thâo, djam brông jing mta mnơ̆ng ƀơ̆ng knhuah gru mâo mơ̆ng đưm mơ̆ng mnuih Mnông. Ayŏng hmăng hmưi dưi lŏ mtô kơ phung ênuk hđeh kơ klei tŭk djam anei:

“Tŭk djam brông hluê si knhuah gru mơ̆ng mnuih djuê ana Mnông mphŭn jing amâo tŭk ôh hŏng kđeh kan, knŏng tuk hŏng dŭm mta kđeh čĭm, djam biăp, guôl hwiê jing jăk hĭn. Leh anăn yua prăi ŭn čiăng bi mbăt hlăm anăn. Prăi ŭn mă mơ̆ng ŭn pô čŏng rông. Knŏng dưm mă sa awak, tơdah lu đei amâo jăk ôh, bâo mnâo ktang đei. Kâo hmăng hmưi dưi mtô kơ phung ênuk hđeh ară anei thâo tŭk msĕ si klei tŭk knă mơ̆ng aduôn aê pô, msĕ phung aduôn êa lač leh “Ama mtô anak ngă”, êdei dih ênuk hđeh diñu hriê kơ prŏng dưi djă pioh djam brông anei. Sitôhmô, nao hlăm dliê amâo mâo gŏ bưng pioh tŭk knă leh anăn thâo koh đrao pioh tŭk djam, knă êsei. Đĭng đrao thâo yua hlăm lu mta bruă, thâo tŭk djam brông leh anăn êsei brông, ƀiădah thâo ruah đĭng đrao siam, amâo mă ôh đĭng đrao hlăm lam jing jŭ, kyuadah tơdah đĭng đrao msĕ sơnăn pô ƀơ̆ng ñu ƀâo mnâo khiă.

            Djam brông jing mta mnơ̆ng ƀơ̆ng jăk yâo mơ̆ng mnuih Mnông, mnơ̆ng mkra mjing ênưih duah ƀuh hlăm čư̆ dliê, ênưih tŭk knă leh anăn jăk kơ klei suaih pral kơ jih jang mnuih, boh nik jing phung mduôn khua, phung hđeh leh anăn mdơ̆ng kơ phung tuê. Mơ̆ng đưm truh kơ ară anei, păt čiăng jih jang mnuih djuê ana mnơ̆ng thâo mkra mjing mta mnơ̆ng ƀơ̆ng jăk yâo anei. Djam brông jing mta djam ƀơ̆ng hlăm grăp hruê hlăm gŏ sang amâodah hlăm dliê, pưk hma leh anăn kreh yua mdơ̆ng tơdah mâo tuê amâodah hlăm dŭm wưng mâo klei ngă yang knuah gru.

Pô mblang: Y-Ƀel Êban