VOV4.Êđê- Mnơ̆ng ƀơ̆ng jăk Lăn Dap Kngư hing ang kyua dŭm mta mnơ̆ng ƀơ̆ng jăk mơ̆ng dliê kmrơ̆ng, êa krông, êa hnoh, Êngao kơ mnơ̆ng ƀơ̆ng jăk mơ̆ng trŏng phĭ, hla hbei ƀlang, snăn djam tang ăt jing mta djam jăk. Hgao jih gưl adiê hjan, êa lip, ana djam tang ăt păn kjăp ti boh tâo hang krông. Truh yan mnga, mnga djam tang bluh knăt, bi mnga, ba kơ anak mnuih mta djam tang djăp mnâo hăng, phĭ, mmih, bâo mngưi msĕ si klei hdĭp ñu.

          Mơ̆ng sui hŏng anei, djam tang kreh čăt đĭ ti dŭm krĭng boh tâo djiêu hang krông amâo dah dŭm krĭng lăn kdloh – ti krah êa krông. Ti Dak Lak, djam tang kreh mâo lu ti dŭm hang êa krông, ƀiădah mâo lu êdi ti êa krông Sêrepôk. Hlăm yan adiê dleh dưi ksiêm dlăng ară anei, khădah adiê hjan êa lip, djam tang ăt krơ̆ng kjăp ti klŏ boh tâo lehanăn gĭr ktưn kpưn đĭ mtah mda, đĭ jing, čuh blang mnga grăp blư̆ truh yan mnga.

Mnga djam tang leh pĕ bi thu čiăng rơ̆ng mtah, siam

Ayŏng Y- Yuen ti să Êa Rôk, kdriêk Êa Sup, čar Dak Lak jing pô kreh nao hiu pĕ djam mtam ti êa krông Sêrêpôk yăl dliê: Kyua yan adiê ară anei mâo lu klei bi mlih, djam tang ƀrư̆ hruê ƀrư̆ hin. Hlăm dŭm hruê adiê hjan êa lip lêč snăn bruă hrui pĕ hĭn mơh dleh dlan. Ayŏng yăl dliê:

“Kâo mbĭt hŏng phung ayŏng adei hlăm sang kreh nao pĕ djam ti êa krông. Djam tang kreh mnga sa blư̆ hlăm sa thŭn, mơ̆ng mlan 10 truh kơ jih mlan 2. Djam anei gơ̆ čăt jing djiêu hang krông Sêrêpôk gơ̆ lu. Hlăm dŭm hruê adiê hjan êa đĭ amâo dưi thâo pĕ ôh. Grăp blư̆ pĕ, kâo amâo lui djam anei msah ôh, čiăng kơ djam tang dưi mtah, mda nanao”.

Hluê si klei yăl dliê mơ̆ng mnuih ƀuôn sang hdĭp ti krĭng anei, djam tang mâo lu hdră mkra, tŭk knă mdê mdê, msĕ si drei đeh hŏng kan êa krông, kan krô, kan hŭl amâo dah dŭm mta čĭm. Êngao anăn, drei dưi ƀơ̆ng ngă djam dưm hlăm Lẩu, mnâo mdê ƀiădah jăk êdi. Hlăm dŭm mta mnơ̆ng tŭk mbĭt anăn, lu mnuih khăp ƀơ̆ng hĭn jing djam tang đeh hŏng kan krô điêt aruăt.

Tŭk djam tang

          Mnuih Êđê đeh djam tang hŏng kan krô amâo dleh ôh. Tal êlâo hĭn jing mprăp mnơ̆ng, mâo djam tang, kan krô, mnơ̆ng bi ƀăt mâo amrêč, êsŭn êđê, hra, mta mmih bi ƀăt, êa msĭn. Amai H’Phương Niê (kreh iêu Amĭ Thanh), dôk ti ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt khăp ƀơ̆ng êdi djam anei, brei thâo:

“Kyua djam mtang knŏng čhĭ hlăm sa wưng bhiâo mơh hlăm thŭn kyua anăn thâo hlei pô čhĭ djam, kâo kreh blei dưm hlăm huôm bi ê’ăt kăp pioh ƀơ̆ng. Leh wĭt blei kâo kreh duñ jih hla khua, mnga brŭ lui hĕ, rao pioh yơh. Êdei anăn, dŭm pô ƀơ̆ng, pô mă rao brei thu hĕ êa. Djam tang anei tơdah drei tram lui sui hlăm êa ênưih snăk brăm, lui hĕ h’ưi snăk”.

Djam tang ƀâo mngưi mdê hjăn, mmih, phĭ jăk snăk

          Kơ hdră mkra djam tang đeh hŏng kan krô, amai H’Phương lač snei:

          “Kan krô leh rao drei lui thu êa. Dưm gŏ ti pui lehanăn tuh êa praĭ. Leh êa praĭ hlơr drei dưm kan krô đeh hlăm brô 5mnĭt, kuă bi tar čiăng kơ kan anei ksă lehanăn đrêñ. Êjai mmông anei, drei hnêč tlê amrêč, êsŭn êđê dưm ƀiă hra lehanăn mta mmih bi ƀăt hlăm êsŭng tlê. Leh kan ksă tar, drei dưm yơh djam tang lehanăn dŭm mta bi ƀăt drei tlê leh êlâo anăn, kuă bi tar. Knhal tuič, drei dưm ƀiă êa msĭn čiăng mâo mnâo ƀâo mngưi, lông ƀơ̆ng lehanăn lŏ bi ƀăt msĕ đŏk pô leh yơh lehanăn.

Djam tang huă mbĭt hŏng asei hlơr mâo mnâo ƀâo mngưi jăk jĭn êdi mbĭt anăn ăt krơ̆ng kjăp klei mtah mda mơ̆ng djam. Djam tang amâo lik ôh, kan krô đrêñ đrêñ, ƀơ̆ng phĭ phĭ, mmih mmih, hăng hăng. Anei jing klei bi mguôp jăk êdi mơ̆ng mta djam anei hŏng mnơ̆ng tŭk mbĭt lehanăn mnơ̆ng bi ƀăt, mjing sa mta djam jăk êdi, amâo dưi wơr bĭt ôh.

            Êngao anăn, djam tang kreh yua ngă msăm tak hŏng dŭm mta čĭm, kan ghang. Hŏng mnâo ƀâo mngưi, klei jăk êdi mơ̆ng dŭm mta djam tŭk knă mơ̆ng djam tang, amâo pô dưi lui lehanăn wơr bĭt ôh mnâo mnañ jăk hĭn êdi mơ̆ng krĭng čư̆ dliê Lăn dap kngư anei.

                                                   Pô mblang: H’Nêč Êñuôl