VOV4.Êđê - Hlăm gưl knhal jih mlan tlâo, akŏ mlan pă, mnuih Êđê ti Dak Lak lŏ bi jak nao mă hluăt juăr. Anei jing mta mnơ̆ng ƀơ̆ng jăk leh anăn tŭ jing mơ̆ng pưk hma. Ñu mâo mnâo jăk, dlik leh anăn ƀâo mngưi, hlei pô tuôm ƀơ̆ng sa blư̆ srăng hdơr nanao amâo mdei ôh. Lu mnuih lač mnơ̆ng anei jing “hdang dliê Lăn Dap Kbgư” kyua mnâo jăk.

Ti krah adiê mđiă ktang yan bhang krĭng Lăn Dap kngư, tŏng tĭt phiơr, gam ti dlông ana juăr pla hlăm hma pioh ngă gơ̆ng tiu, bi êyui, gang angĭn kơ ana kphê. Tŏng tĭt mboh ti dlông hla juăr leh anăn 2 3 hruê, boh anăn srăng kčeh jing dŭm drei hluăt bŏ dlông ana juăt mtah mda.

Hriê ti ƀuôn sang mnuih djuê ana Êđê hlăm dŭm hruê anei ƀĭng găp srăng mâo ƀơ̆ng hluăt juăr leh anăn truôm hluăt juăr srăng dưi mkra mjing dŭm mta mnơ̆ng ƀơ̆ng jăk yâo. Hluăt juăr dlăng mâo êa knĭ jŭ, 2 tĭng mâo druêh êa jŭ, klĭt blia. Hluăt juăr knŏng ƀơ̆ng hla juăr kyuanăn jing doh leh anăn jăk sơnăk.

Amai H’Hen Ayŭn, ti ƀuôn Trăp, să Ea Tam, kdriêk Krông Hnang čar Dak Lak brei thâo, lu mta dưi mkra mjing mơ̆ng hluăt juăr leh anăn truôm hluăt juăr. Hluăt juăr leh mă srăng lui hlăm brô 3 mmông brei ñu êh jih, mă rao bi doh, brei thu êa, leh anăn ba đeh hŏng amrêč, amâodah đeh đrêñ. Bi kơ truôm srăng đeh hŏng mnơ̆ng bi ƀăt amâodah kơŭl leh anăn tlê hŏng hla knŭng. “Sĭt truh yan hluăt juăr. Mnuih ƀuôn sang bi jăk nao mă hluăt juăr jing mơak mñai êdi. Mnuih ƀuôn sang ƀuôn hmei kreh đeh, dưm amrêč lu. Gŏ sang kâo kreh ƀơ̆ng nanao djam anei.”

Hluê si amai H’Đuin Hwing ti ƀuôn Kniă, să Ea Tul, kdriêk Čư̆ M’gar brei thâo, phung Êđê hlăm ƀuôn kreh nao mă hluăt juăr ti krah yang hruê dơ̆ng. Kyua anei jing mmông ênưih mă hĭn kyua hluăt lĕ mơ̆ng dhan kyâo dlông đĭ hlăm hla tiu, hla kphê, hla mtei, ênưih ƀuh leh anăn ênưih mă hĭn. Amai H’Đuin brei thâo kơ klei mkra mjing djam hluăt juăr jăk hĭn jing drŏng bi tơ̆ng êa prăi, mplĕ êsŭn leh anăn dưm hluăt juăr đeh mbĭt, lŏ dưm mnơ̆ng bi ƀăt leh anăn ƀiă hla kruê̆, ƀâo mngưi, jăk sơnăk. “Hluăt juăr kreh mâo ti knhal jih mlan 3 leh anăn akŏ mlan 4. Lu mnuih hlăm ƀuôn hmei kreh nao mă hluăt. Hluăt juăr êmŏng ƀơ̆ng jăk sơnăk. Leh mă kreh kơŭl, amâodah đeh leh anăn dưi tlê hŏng êsŭn Êđê, amrêč, mnơ̆ng bi ƀăt. Anei jing mta mnơ̆ng ƀơ̆ng jăk yâo mơ̆ng mnuih Êđê, pătdah amâo dưi kƀah ôh hlăm klei huă ƀơ̆ng grăp hruê hlăm mlan anei.”

Leh đeh ksă truôm hluăt juăr mâo êa knĭ prăi, ƀâo mngưi, ƀơ̆ng đrêñ leh anăn jăk sơnăk. Lu arăng kreh pia mta mnơ̆ng ƀơ̆ng anei msĕ si “hdang dliê Krĭng Lăn Dăp Kngư” kyua klei jăk mơ̆ng ñu. Hluăt juăr kreh huă hŏng êsei hlơr amâodah ƀơ̆ng êjai mnăm kpiê čeh jing jăk êdi. Ayŏng Sa Čiên Kƀuôr ti ƀuôn Dhŭng, să Čư̆ Mgar, kdriêk Čư̆ M’gar, čar Dak Lak lač hluăt juăr jing sa hlăm dŭm mta mnơ̆ng ƀơ̆ng jăk yâo mơ̆ng mnuih krĭng Lăn Dăp Kngư.“Hlăm dŭm mta mnơ̆ng ƀơ̆ng krĭng Lăn Dăp Kngư mâo lu mta jing mơ̆ng čư̆ dliê. Ƀiădah kâo khăp kơ hluăt juăr. Mâo lu mta mkra mjing mơ̆ng hluăt juăr. Truôm hluăt juăt ƀơ̆ng êdjin, đrêč leh anăn ƀâo mngưi. Grăp blư̆ ƀơ̆ng lŏ hdơr kơ yan wiă mdiê. Jing sa mnơ̆ng ƀơ̆ng jăk êdi. Kâo mĭn tơdah diih lông ƀơ̆ng sa blư̆ amâo srăng dưi wơr ôh klei jăk mơ̆ng hluăt juăr”

Dŭm hruê giăm anei, mâo lu phung tuê duah blei hluăt juăr leh anăn truôm hluăt juăr čiăng wĭt mkra mjing mnơ̆ng ƀơ̆ng hŏng ênoh 200 êbâo prăk/kg. Diñu khăp čiăng kơ hluăt juăr kyua ƀơ̆ng jăk êdi, doh leh anăn jăk kơ asei mlei.

Knhal jih mlan 4, êjai truh yan hjan lĕ, truôm hluăt tuh suôr jing tŏng tĭt hŏng siap kñĭ phiơr tar ƀar krĭng Lăn Dăp Kngư. Klei jăk yâo leh anăn mnâo ƀâo mngưi mơ̆ng djam hluăt juăr ngă kơ hlei pô tuôm ƀơ̆ng amâo dưi wơr ôh.