Klei bhiăn hdơr knga mơ̆ng mnuih Bahnar – Jiă klei khăp mơ̆ng phung anak hŏng amĭ ama
Chủ nhật, 00:00, 19/01/2025 Pô mblang: H’Nêč Êñuôl/VOV Pô mblang: H’Nêč Êñuôl/VOV
VOV4.Êđê - Hlăm klei hdĭp aguah tlam mlam hruê, mnuih Bahnar hdơr nanao kơ klei blŭ “Brei mpŭ kơ amĭ ama msĕ si mlan, mpŭ kơ aduôn aê msĕ yang hruê”, klei anei brei ƀuh aduôn aê bi myuôm eei klei bhiăn hdơr knga. Grăp čô mnuih Bahnar leh đĭ kơ prŏng, mkŏ gŏ êsei mrâo mđing nanao kơ knăm hdơr knga amĭ ama. Anei jing wưng bi êdah klei mpŭ kơ amĭ ama, čiăng lač jăk kơ klei amĭ ama pŭ ƀă, rông ba lehanăn čang hmăng Yang srăng tuh brei klei suaih pral kơ amĭ ama.

Leh mkŏ gŏ êsei mrâo, dôk hjăn mâo 5 thŭn, 10 thŭn amâo dah sui hĭn tinăn, tui hluê klei găl mâo mơ̆ng hdră duh mkra phung anak hơĭt kjăp snăn diñu akâo kơ amĭ ama mkŏ mjing Knăm hdơr knga čiăng lač jăk kơ amai pô ba ama pô ƀă. Hnơ̆ng mkŏ mjing knăm anei tui hluê hŏng klei găl mâo. Êlâo adih, phung thâo mâo arăng čuh êmô, čuh kbao… Ƀiădah ară anei, păt čiăng jih mnuih Bahnar čuh ŭn, tơdah aypŏng adei adei êngŭm kreh čuh ŭn prŏng, bi ƀiă mnuih kreh čuh ŭn man dưn mơh.

          Êlâo kơ mkŏ mjing knăm anei, phung anak brei mprăp dŭm mta mnơ̆ng, mâo: Ŭn, mnŭ, kpiê čeh ngă yang lehanăn huă mnăm. Êngao anăn, phung anak lŏ mprăp thiăm dŭm mta mnơ̆ng mkăn mâo: Abăn, m’iêng ao djuê ana, hdruôm jơ̆ng, jep, čhiên mnga čiăng brei kơ amĭ ama, ayŏng adei sa thul kơŭt… Guin ti ƀuôn Bla – Troéc să Kơ Dang, kdriêk Đăk Đoa brei thâo: Leh mprăp djăp ênŭm mnơ̆ng, phung anak srăng hưn mthâo hŏng amĭ ama, ruah hruê mlan jăk čiăng ba mnơ̆ng dhơ̆ng anei mkŏ mjing knăm hdơr knga.

“Hluê si klei bhiăn mnuih Bahnar hmei, kruôp ung mô̆ mrâo, mrâo dôk mdê snăn gĭr mă bruă knuă, mkiêt mkriêm mnơ̆ng, mkŏ mkra bruă duh mkra čang hmăng ngă knăm hdơr knga, lač jăk kơ amĭ ama rông ba leh mơ̆ng điêt. Mbĭt anăn, akâo kơ amĭ ama suaih pral, hrăm mbĭt nanao hŏng phung čô anak mđĭ kyar bruă duh mkra.

Hluê si Hyêt, 62 thŭn, ti ƀuôn Piơm, wăl krah Đăk Đoa, čar Gia Lai, Knăm hdơr knga kơ amĭ ama knŏng ngă khuăt hlăm gŏ sang, găp djuê ƀiădah Knăm anei dưi mkŏ mjing prŏng. Leh ruê̆ knăm ngă yang, hlăm ai êwa hơuh mđao mơ̆ng gŏ sang, kpiê čeh bŏ êa, čĭm ŭn, mnŭ ăm leh, phung anak mă yơh mnơ̆ng dưm bŏ čhiên čĭm ŭn lehanăn dŭm mta mnơ̆ng ba myơr kơ amĭ ama, čang hmăng amĭ ama suaih pral nanao, mbĭt anăn mđup brei kơ amĭ ama dŭm mta mnơ̆ng pơ̆k mñam, kpin ao, abăn amâo dah dŭm mta mnơ̆ng yua aguah tlam. Leh kơnăn, phung amai adei srăng nao mnăm kpiê čeh, grăp čô mâo sa čhiên čĭm ŭn mơh. Mmông anei, gŏ sang kuh kŭm dôk mbĭt, hơêč hmưi kơ pô ngă knăm anei, lŏ bi yăl dliê kơ dŭm klei bi hdơr hlăk điêt mâo amĭ ama rông ba msĕ si klei blŭ “Kyua mâo êa ksĭ amĭ dưi đĭ prŏng êmŏng khuê – Kyua mâo klei mtô mtă, rông ba mơ̆ng ama dưi mâo msĕ hruê anei”. Hyêt brei thâo:

          “Klei phung anak ngă knăm hdơr knga čiăng bi êdah klei khăp kơ amĭ ama, amâo wơr ôh klei amĭ ba ama ƀă jing mnuih tŭ dưn, snăn amĭ ama dôk hdĭp, anak čô bi mkŏ mjing, čiăng amĭ ama dưi ƀơ̆ng dŭm mta mnơ̆ng mâo kiê kngan anak pô ngă bruă. Bi ŭn điêt amâo dah prŏng amâo bi kčah ôh, ƀiădah hlăm knăm anei bi jak ieue jih ayŏng adei adei, găp djuê čhưn mbĭt.

Hyưk, 64 thŭn, ti ƀuôn Piơm, wăl krah Đăk Đoa brei thâo, khădah mdrŏng sah amâo dah ƀun knap, mơ̆ng êlâo truh kơ ară anei, mnuih Bahnar čang hmăng dưi ngă knăm hdơr knga kơ amĭ ama.

“Hŏng mnuih ƀuôn sang djuê ana pô mơ̆ng êlâo adih truh kơ ară anei, amâo mâo knăm bi mni kơ amĭ pô ba ama pô ƀă ôh, knŏng mâo knăm hdơr knga anei, čuh ŭn amâo dah thâo mâo ƀiă dưi čuh êmô kơ amĭ ama. Knăm anei dưi dlăng jing klei lač jăk kơ amai ama kkiêng rông ba leh drei đĭ prŏng kyua anăn grăp oô čiăng ngă sơaĭ kơ amĭ ama.

Mâo phung anak ngă knăm hdơr knga jing klei mơak êdi hŏng amĭ ama. Mơ̆ng anăn, phung amĭ ama ƀuh hơ̆k mơak kyua phung anak thâo săng, thâo khăp kơ amĭ ama, mơak kyua phung anak pô prŏng leh, mâo klei hdĭp hjăn, hơĭt kjăp, đru kơ amĭ ama dul ƀiă klei dleh dlan, uêñ mĭn. Lứi, 40 thŭn, ti ƀuôn Djrông, să A Dơk, kdriêk Đăk Đoa, čar Gia Lai brei thâo, tơdah ka mâo klei găl ngă knăm hdơr knga gơ̆ ênguôt mơh.

“Kâo pô truh kơ ară anei ka dưi ngă knăm hơrơr knga mkơ amĭ, ama, kâo ênguôt êdi, kâo srăng gĭr ngă knăm anei kơ amĭ ama, čang hmăng kơ amĭ ama suaih pral, hdĭp yâo mơak. Anei ăt jing knăm pô lŏ mtô lač kơ čô anak gĭr hdĭp jăk, thâo mpŭ, thâo khăp kơ mnuih prŏng, mnuih khua thŭn, jing klei bhiăn mâo leh mơ̆ng sui mơ̆ng djuê ana pô”.

Hlăm klei hdĭp hruê anei, mnuih Bahnar ăt krơ̆ng kjăp klei bhian hơrơr knga kñăm mjuăt bi hriăm phung čô anak thâo bi khăp, mpŭ kơ amĭ ama, jing pô kkiêng rông ba leh pô jing mnuih tŭ dưn. Mơ̆ng knăm anei, klei bi mjĕ hlăm gŏ sang, ayŏng amai adei hĭn mơh dưi bi kjăp… Anei klă sĭt jing knhuah jăk siam hlăm klei hdĭp, dhar kreh, klei blŭ tlao aguah tlam mơ̆ng êpul êya mnuih Bahnar./.

Pô mblang: H’Nêč Êñuôl/VOV

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC