Hlue si klei bhiăn, knăm hdơr knga kơ yang mơ̆ng mnuih Bahnar dưi mkŏ mjing 2 hdră amâodah jiă kma klei mguôp êpul êya hŏng klei hgŭm mơ̆ng jih ƀuôn amâodah hŏng hnơ̆ng điêt hĭn kơ grăp čô mnuih. Đinh Ply ti kdriêk K’Bang, čar Gia Lai, lač mnuih Bahnar khăng mâo knăm ngă yang hdơr knga kơ yang răng mgang leh kơ grăp čô mnuih sĭt mphŭn ngă sa mta bruă. Sĭt bi leh bruă ƀiădah amâo luič liê ôh kơ pô ngă snăn mnuih Bahnar srăng ngă knăm hdơr knga hlăm gŏ sang. Knăm anei điêt knŏng jing ngă yang hdơr knga hŏng mnơ̆ng myơr jing kpiê hŏng boh kroh, tơdah mâo čĭm mnŭ, čĭm ŭn jăk hĭn mơh, ƀiădah amâo mgô̆ ôh. Đinh Ply brei thâo:
"Msĕ si ngă sa mta bruă mơ̆ng sang truh kơ sa anôk mkăn. Diñu jing phung nao truh anôk wĭt truh sang, sĭt nao leh bruă snăn wĭt ngă knăm hdơr knga kơ yang ti krĭng anăn kyua đru leh kơ digơ̆ mâo klei myun, bruă găl jăk”
Ti hnơ̆ng êpul êya, knăm hdơr knga kơ yang mơ̆ng mnuih Bahnar srăng mâo hnơ̆ng yuôm bhăn prŏng klei hrăm mbĭt mguôp ai mơ̆ng jih jang grăp boh sang, grăp čô mnuih. Čiăng nprăp kơ knăm mơak, êlâo anăn hlăm wang 1 mlan, grăp čô hlăm ƀuôn bi trông mbĭt mbha bruă klam. Dŭm bruă kjham msĕ si prăp êmiêt pưk sang, mkra sang Roong ăt msĕ mơh dŭm bruă mprăp mnơ̆ng ngă yang mnŭ da, ŭn, phung êkei hlăm ƀuôn klam. Phung mniê mă bruă hdjul hĭn msĕ si mprăp mnơ̆ng ƀơ̆ng huă, mnơ̆ng ngă yang myơr kơ yang.
Kơ hruê mkŏ mjing, khua mduôn srăng bi trông hŏng gŏ sang leh anăn phung mâo kơhưm čiăng bi mklă hruê ngă yang. Đinh Ply lŏ brei thâo:
"Čiăng ngă yang bi mni, pô bi tŭ ư hŏng mnuih ƀuôn sang, găp djuê bi trông kơh mkŏ mjing bi kƀĭn hŏng ƀuôn sang lač hruê srăng mkŏ mjing. Pô dăp hruê bi djŏ guôp leh anăn găl ênưih hĭn kơ mnuih ƀuôn sang wăn hĭn snăn mă hruê anăn. Khădah snăn bi trông klei mĭn hŏng gŏ sang, hŏng mnuih ƀuôn sang snăn kơh digơ̆ thâo dăp hruê mmông kƀĭn ngă grăp čô sa bruă”.
Phung khua mduôn hlăm ƀuôn ngă knăm hdơr knga kơ yang
Hlăm hdră bi trông, mnơ̆ng myơr ngă yang mâo grăp čô mnuih mđing dlăng. Hlue si klei bhiăn grăp thŭn srăng mâo mnŭ, ŭn amâodah bê. Khădah snăn, tơdah êlâo anăn mnuih ƀuôn sang ngă yang akâo klei êđăp ênang snăn leh 1 wưng srăng mkŏ mjing knăm hdơr knga hŏng mnơ̆ng ngă yang yuôm bhăn hĭn anăn jing ngă yang kbao. Mbĭt anăn, jih jang mnơ̆ng ngă yang srăng dưi đru mguôp hlue si klei găl mơ̆ng grăp gŏ sang. Anei jing dŭm mta mnơ̆ng dhơ̆ng mâo leh hlăm grăp gŏ sang. Sĭt êpul êya khua mduôn, dŭm gŏ sang truh kơ klei bi tŭ ư hruê ngă yang snăn grăp čô mnuih srăng mbha bruă, mprăp kpiê, čĭm…čiăng truh hruê bi mklă leh srăng hrăm mbĭt nao ti sang Roong mkŏ mjing.
Knăm hdơr knga mnuih Bahnar ngă hlăm mlan 12 grăp thŭn, sĭt djăp mta ra bruă hlăm pưk hma dưi bi leh, mdiê ktơr dưi pioh jăk hlăm hjiê. Aguah hruê ngă yang, khua mduôn bi ala ngă yang, iêô kwưh phung Yang wĭt hlăm knăm ngă yang. Khua mduôn dôk ti krah sang Roong ti anăp hlao mnơ̆ng ngă yang, mphŭn riu yang iêô Yang wĭt dlăng. Hlue si Đinh Tinh, ti kdriêk K’Bang, čar Gia Lai, knăm ngă yang jing bruă hdơr knga kơ phung yang răng kriê leh kơ ƀuôn sang hlăm jih thŭn êgao, răng mgang kơ mnuih ƀuôn sang hlao êngoh duam, čiăng kơ djăp klei jăk truh ñâo, dŭm klei amâo jăk pral jih:
"Pô ngă Yang akâo kơ ƀuôn sang amâo mâo hlei pô ruă duam. Hlei pô ruă duam ăt ngă yang čiăng pral suaih pral. Amâodah mâo bruă yuôm bhăn hlăm gŏ sang, hlăm ƀuôn snăn ăt ngă Yang mơh”
Knăm hdơr knga kơ yang mơ̆ng mnuih Bahnar mkŏ mjing hlăm aguah, klei ngă yang sui hlăm brô 1 mmông hŏng djăp klei riu yang, kwưh klei čang hmăng êđăp ênang, jăk mơak leh anăn trei mđao kơ ƀuôn sang. Mbĭt hŏng asăp riu yang jing ênai čing čhar. Kya hlue si klei mĭn mnuih Bahnar, knŏng mâo gơ̆ng kŭt ngă yang hŏng ênai čing kơh dưi iêô phung yang wĭt. Anăn jing kdrăp mnơ̆ntg anak mnuih mkŏ hŏng phung yang, mơĭt klei pô čang hmăng./.
Viết bình luận