Hŏng grăp gŏ sang, sang dôk jing hdră bruă prŏng, hŏng mnuih Êđê sang krum mâo boh tŭ yuôm bhăn hlăm djuê ana, kyua bruă mprăp rŭ mdơ̆ng sang mâo lu thŭn. Leh mâo djăp mnơ̆ng yua, mmông rŭ mdơ̆ng sang krum ăt truh 2;3 mlan, hluê si sang điêt prŏng. Aê Hiêm ti buôn Trĭng 2, să Ea Drông, wăl krah Ƀuôn Hồ, čar Dak Lak brei thâo: Êlâo dih, dliê dôk lu, bruă ruah kyâo mkra sang krum jing klă sơnăk, srăng ruah mă kyâo jăk, kyâo siam, amâo mâo muôr riŏ. Leh anăn nao koh kram, đrao blah điêt leh anăn mñam ngă mtih, khăt rơ̆k hlang čiăng ngă čuôr…jih jang dŭm bruă anăn srăng ngă hŏng kngan.
" Êlâo kơ mdơ̆ng sang krum srăng duah kyâo, hlang, klei hwiê, leh anăn iêo grăp čô hlăm ƀuôn bi đru rŭ mdơ̆ng. Ti meh sang krum kreh tuh êa ana mtei hŏng klei čiăng ba wĭt klei mdrŏng sah, gŏ sang suaih pral. Leh kơnăn săng mñam kram ngă mtih”.
Leh mâo djăp mnơ̆ng, pô sang ruah hruê jăk, ngă yang akâo kơ yang êlâo kơ mdơ̆ng sang. Aê H’Nhem ti Ƀuôn Ea Sŭt, să Ea Pôč, kdriêk čư̆ Mgar brei thâo: Sang krum mơ̆ng mnuih Êđê êlâo dih dưi mkra hŏng kyâo, đrao kram dŭm mta. Bi kơ čuôr kreh mka hŏng hlang kpal êbeh 20cm kơ dlông. Tria sang kbưi hŏng lăn hlăm brô 1m, ti gŭ jing krum. Boh nik sang krum Êđê kreh mâo 2 nah êñan.
"Grăp sang krum mâo 2 boh êñan đĭ. Dŭm gŏ sang dleh dlan kreh ngă êñan hŏng kyâo hơăt. Bi dŭm sang mdrŏng mâo êñan dưi krah dua nah ksâo amĭ leh anăn wăt mlan”.
Yăl dliê kơ êñan đĭ mơ̆ng sang krum Êđê, Aê Hiêm, ti buôn Trĭng 2, să Ea Drông, wăl krah Ƀuôn Hồ, čar Dak Lak brei thâo: mnuih Êđê pia jing “Êñan blah đang” hŏng boh tŭ mtă kơ grăp čô hdơr kơ phung mniê, pô kmeh gơ̆ng hlăm mơ̆ng gŏ sang.
"Êñan đĭ hlăm sang krum sa nah kơ êkei, sa nah kơ mniê. Êñan mniê amâo mâo ksâo amĭ, êñan êkei mâo ksâo amĭ. Klei anei bi hmô kơ mă djuê amĭ. Anak čô hluê djuê amĭ. Phung êkei dôk mô̆ srăng kbưi hŏng amĭ ama nao dôk ti sang mô̆. Êjai anak mniê dôk ung, sang krum lŏ dưi mduê čiăng ngă anôk dôk kơ ung mô̆ mrâo. Leh anăn truh kơ ênuk čô mniê, sang lŏ mduê thiăm, kyuanăn mâo sang krum truh kơ 100m amâodah hĭn kơnăn, kyuanăn arăng pia sang dlông. Mmông anăn lăn ala dôk lu sơnăn, kyuanăn dưi mdơ̆ng sang krum sơnăn kơ lu gŏ sang dôk mbĭt.”
Aê Kôl, ti ƀuôn Tơ̆ng Jŭ, să Ea Kao, ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt brei thâo: Klei mĭn mơ̆ng mnuih Êđê hlăm bruă rŭ mdơ̆ng sang krum mâo lu klei kăm. Hlăm wưng anei, pô sang amâodưi nao sang djiê, amâodưi ƀơ̆ng mnŭ ruă, phung mniê hlăm sang amâodưi ngoa kŏ, mtâo êkei amâodưi mkra čuôr sang.
"Êlâo kơ mdơ̆ng sang krum, arăng srăng ngă yang sa čeh kpiê dưi mprăl leh êlâo ((Êđê pia Wah čeh kpiê). Êlâo dih, êlâo kơ nao pu kpan amâodah pŭ čing arăng srăng ngă yang êlâo. Leh anăn mprăp wăng kgă hŏng dŭm mta mnơ̆ng mkra sang krum. Biădah tơdah mmông anăn mâo krua amâodah ala găn arăng amâo lŏ nao ôh kyua klei anăn čiăng hưn kơ klei amâo mâo jăk.
Sang krum mơ̆ng mnuih Êđê amâo djŏ knŏng jing anôk dôk, ƀiădah lŏ jing sa hră prŏng. Dŭm boh mnga dưi krah hlăm grăp gơ̆ng kmeh hlăm sang krum. Êngao kơ rup ksâo, rup dŭm mta hlô mnơ̆ng msĕ êman, krua, êmua ăt mâo hlăm dŭm bĕ kmeh, êyông êda. Dŭm boh mnga anei dưi krah hŏng kngan, yua jông. Klei anei bi êdah klei đăo knang leh anăn klei dưi mơ̆ng phung mniê. Aê H’Nhem ti Ƀuôn Ea Sŭt, să Ea Pôč, kdriêk čư̆ Mgar brei thâo: mâo dŭm boh sang krum dưi bi hmô msĕ si dlông msĕ hŏng ênai čing kwang, êtung ôk pin êa anei, êtung gah pin êa dih. Sang krum mơ̆ng mnuih Êđê mâo lu mta bi êdah klei đăo knang hlăm anăn.
“Hlăm sang krum Êđê mâo lu ênuk hdĭp mbĭt. Mâo dŭm gŏ sang thâo khăp kơ anak čô amâo djŏ knŏng sa djuê, ƀiădah lŏ mâo dŭm djuê ana Êban, Ayŭn, Mlô... kyuanăn sang krum ñu taih êdi. Sang krum dưi rŭ mdơ̆ng kyua mâo phung mkra mjing hlăm ƀuôn sang, diñu hrăm mbĭt rŭ mjing. Leh mkra srăng ngă yang sang mrâo, pô sang srăng iêo jak grăp gŏ sang nao huă ƀơ̆ng sang mrâo, êjai iêo jak srăng lač nao mơak Trưng ênưh ( sang ka leh) gŏ sang kâo, lač sơnăn kyua sang ka ngă yang.”
Dưi lač, sang krum mơ̆ng mnuih Êđê jing hdră yuôm bhăn, amâo djŏ knŏng jing sang dôk, ƀiădah jing anôk bi kƀĭn gŏ sang, leh anăn mâo lu hlăm anăn jing boh tŭ dhar kreh mơ̆ng mnuih Êđê.
Viết bình luận