VOV4.Êđê- Mlan 6 thŭn 1957, Awa Hồ wĭt čhưn ti čar Quảng Bình, Mnuih Vân Kiều - Pa kô ti dŭm čar Quảng Trị, Quảng Bình tiŏ nao leh phung mâo kơhưm mơ̆ng dluê kmrơ̆ng taih kbưi čiăng bi tuôm hŏng Awa hồ, akâo kơ mnuih Vân Kiều, Pa Kô dưi ba djuê Hồ mơ̆ng Awa. Bŏ 65 thŭn êgao, mnuih Vân Kiều -Pakô ktưn hưn dưi jing anak čô Awa hồ, gĭt ktưn hgao klei dleh dlan.

Êlâo dih, mnuih djuê ana Vân Kiều – Pa Cô hdĭp ktlah hjăn krĭng čư̆ čhiăng, klei bhiăn klei hdĭp dôk msĕ hŏng đưm. Hluê hmư̆ klei iêo mthưr mơ̆ng Đảng leh anăn Awa Hồ, mnuih ƀuôn sang mkŏ mjing leh ƀuôn sang, ƀrư̆ ƀrư̆ dưi ñŭ kma hŏng yang ƀuôn. Hồ Thạch, ti ƀuôn Cẩm Ly, să čư̆ čhiăng Ngân Thủy, kdriêk Quảng Bình mâo mnuih ƀuôn sang dlăng jing gru mngač nao êlâo kơ bruă găn klei dleh dlan, mkŏ mjing klei mdrŏng sah. K’kiêng leh anăn đĭ hriê kơ prŏng hlăm gŏ sang dleh dlan, klei mĭn mơ̆ng ñu jing mnuih Vân Kiều mâo djuê Hồ mơ̆ng Awa amâo mâo tŭ ôh klei ƀun knap, amâo mâo guôn klei đru mơ̆ng knŭk kna. Hồ Thạch trŭn nao ti krĭng dap tui hriăm ngă bruă duh mkra. Mơ̆ng 2 bĕ kngan amâo mâo sa mta mnơ̆ng, ară anei Hồ Thạch mâo leh 20 ha dliê pla, grăp thŭn mâo prăk mnga 200 êklăk prăk, sa klei bi hmô rông ŭn, rông mnŭ mâo wăt ênao êa rông kan dưi ba wĭt prăk grăp hruê.

 “Ăt nao hriăm klei thâo mơ̆ng phung ayŏng adei krĭng dap mnai, digơ̆ ăt mtô lu hdră ngă bruă, leh anăn ƀuh diñu mă bruă mâo boh tŭ dưn pô ăt hluê ngă mơh. Kâo jing sa čô mnuih djuê ana Vân Kiều dưi mâo klei hing ang mă djuê Awa Hồ. Čiăng năng hŏng klei anăn srăng mâo klei đăo knang kơ Đảng, knŭk kna, gĭr ktưn, tŭ klei knap mñai mă bruă knuă čiăng ba wĭt boh tŭ klei hdĭp mda kơ gŏ sang, mnuih ƀuôn sang, čiăng năng hŏng klei mă djuê Awa Hồ.”

 Mnuih ƀuôn sang Vân Kiêù ngă bruă duh mkra, gĭr ktưn năng hŏng djuê Hồ mơ̆ng Awa

Aduôn Hồ Thị Thoi, ti să Trọng Hóa, čar Quảng Bình ăt jing sa gru mngač mơ̆ng mnuih mniê djuê ana Vân Kiều. Ñu jing sa čô mniê djuê ana Vân Kiều tal êlâo ti čar Quảng Bình păn bruă khua bruă Đảng ti să Trọng Hóa, mâo Khua knŭk kna Phạm Minh Chính mđup brei hră pah mni kyua mâo bruă ngă kdlưn hĭn hlăm bruă mkŏ mjing, bi kjăp klei bi mguôp dŭm djuê ana mnuih djuê ƀiă hlăk thŭn 2019. K’Kiêng leh anăn đĭ hriê kơ prŏng ti ƀuôn La Trọng, să krĭng knông lăn Trọng Hóa ƀun ƀin, hlăk dôk hđeh tŭ klei knap mñai dưi mjuăt leh ñu jing sa čô mniê Vân Kiều mâo thiăm ai dưi. Nao hgŭm hlăm êpul ngă bruă mdrao mgŭn alŭ, ƀuôn, Aduôn Hồ Thị Thoi nao jih leh 18 ƀuôn lăm sa, nao truh grăp sang mâo klei hdĭp dleh dlan čiăng mđĭ ai, mtô kơ mnuih ƀuôn sang hdră kriê dlăng klei suaih pral, gang mkhư̆ klei ruă tưp. Aduôn Hồ Thị Thoi ăt jing sa čô ba anăp hlăm bruă tŭ mă lăn dliê bi mguôp hŏng bruă rông ŭn, mnŭ, ƀiădah tal êlâo hĭn, ñu ngă bruă êjai, mtrŭt mjhar mnuih ƀuôn sang hluê si msĕ si pô êjai:

        “Dưi mă djuê Awa jing klei hing ang êdi, bâo kơ djuê Hồ srăng hdơr mtam kơ khua gĭt gai Hồ Chí Minh, mơ̆ng anăn pô ăt msĕ hŏng mnuih ƀuôn sang hlăm alŭ wăl mâo nanao klei gĭr ktưn mjuăt bi hriăm pô. Lu mnuih ƀuôn sang jing mnuih djuê ƀiă dưi mâo klei mtô mjuăt, hriăm kluôm ênŭm. Kâo pô mâo mns đăo knang, sa ai čiăng gĭr ktưn hlăm bruă gĭt gai, ktrâo lač, si srăng ngă čiăng ba klei hdĭp mda mnuih ƀuôn sang dưi đĭ hĭn.”

Mlan 6 thŭn anei jing bŏ 65 thŭn mnuih Vân Kiều mă djuê Awa Hồ. Mnuih ƀuôn sang Vân Kiều ară anei mâo lŏ hdĭp ôh hŏng klei leh anôk anei nao anôk dih, čuh dliê ngă hma. Lê Vĩnh Thế, khua bruă Đảng kdriêl Lệ Thủy, čar Quảng Bình brei thâo, găn hgao 65 thŭn mnuih ƀuôn sang Vân Kiều mă djuê Awa Hồ, mnuih ƀuôn sang ti nei mâo klei bi mguôp sa ai, mkŏ mjing ƀuôn sang ƀrư̆ hruê ƀrư̆ mdrŏng siam:

        “Bruă đảng kdriêk gĭt gai leh kơ adŭ bruă dhar kreh leh anăn hâo hưn, êpul hâo hưn kdriêk mkŏ mjing dŭm klei hâo hưn čiăng kơ mnuih ƀuôn sang thâo klă klei hing ang kyua pô dưi mă djuê Awa Hồ, mơ̆ng anăn mđĭ hĭn klei đăo knang leh anăn gĭr ktưn čoh bruă ngă hma, lăm lui klei ư̆ êpa, bi hrŏ klei ƀun ƀin, bi mlih ƀuôn sang pô, boh nik hlăm mnuih ƀuôn sang jing mnuih djuê ƀiă.”

Hồ Thị Thoi jing mniê Vân Kiều tal êlâo ti čar Quảng Bình ngă Khua dlăng bruă Đảng să knông lăn Trọng Hóa

            Čar Quảng Bình mâo êbeh 27.000 mnuih ƀuôn sang jing mnuih djuê ƀiă, hlăm anăn êbeh 2/3 jing mnuih Vân Kiều. Bruă Đảng čar Quảng Bình dôk mkŏ mjing hdră mtrŭn mđĭ kyar bruă duh mkra ala ƀuôn, kriê pioh dhar kreh, klei êđăp ênang yang ƀuôn dŭm să knông lăn, krĭng mnuih djuê ƀiă leh anăn krĭng čư̆ čiăng wưng thŭn 2022 -2025, tă hdră truh thŭn 2030. Čar ngă leh bruă jao lăn, jap dliê kơ mnuih ƀuôn sang mkra mjing, mđĭ kyar klei hdĭp mda mơ̆ng bruă pla dliê kyâo, pla dŭm mta ana êa drao ti gŭ êyui dliê. Čar Quảng Bình ăt mkŏ mjing dŭm hdră êlan mtrŭt mjhar klei đĭ kyar bruă hiu čhưn ênguê, dhar kreh, hƀuê ênuk djŏ guôp hŏng klei găl mơ̆ng grăp alŭ wăl čư̆ čhiăng, mkŏ mjing bruă mă kơ mnuih ƀuôn sang jing mnuih djuê ƀiă. Vũ Đại Thắng, khua bruă Đảng čar Quảng Bình brei thâo, čar gĭr ktưn truh ti thŭn 2025 bi hrŏ hnơ̆ng gŏ sang ƀun ƀin krĭng mnuih djuê ƀiă grăp thŭn mơ̆ng 3 – 4%.

 “Bi kơ boh klei djuê ana leh anăn hdră êlan djuê ana mâo bruă klam yuôm bhăn hlăm klei ngă bruă mơ̆ng Đảng leh anăn knŭk kna, boh nik khua gĭt gai Hồ Chí Minh mâo nanao klei khăp leh anăn klei uêñ mĭn hŏng mnuih ƀuôn sang jing mnuih djuê ƀiă. Hŏng čar Quảng Bình, srăng mkŏ mjing hdră mtrŭn kñăm mtrŭt mđĭ klei đĭ kyar bruă duh mkra ala ƀuôn krĭng mnuih djuê ƀiă, mđĭ ênoh prăk ba wĭt kơ mnuih ƀuôn sang, bi hrŏ êwang kpleh leh anăn đĭ kyar plah wah dŭm krĭng lăm čar leh anăn pla wah dŭm djuê ana.”

Pô mblang: Y-Ƀel Êban