VOV4.Êđê -  Klei tlo\ mgang jing hdră jăk h^n pioh răng mgang klei rua\, lehana\n jing klei tu\ dưn năng kơ jih jang phung hđeh. {ia\dah, kyua ho\ng lu klei mdê mdê, mâo đa đa am^ ama amâo mâo nao ata\t ôh anak pô tlo\ mgang klei rua\. Klei anei ngă kơ phung hđeh điêt, boh nik hlăm du\m kr^ng tiah kbưi, kr^ng ênưih mâo klei rua\ djăl tuôm ho\ng lu klei rua\ hu^ hyưt.

       Du\m alu\ 15,16, 17 leh ana\n wa\l anôk dôk mrô 8,9, 10 mơ\ng sa\ C|ư Kbang, kdriêk Êa Sup, c\ar Daklak jing anôk hd^p mda mơ\ng 100%  mnuih [uôn sang Mông hriê mơ\ng du\m c\ar kr^ng c\ư\ c\hia\ng t^ng kơ Dưr ana\n mnuih [uôn sang ti anei mưng iêo jing {uôn Mông. Kha\gơ\ kno\ng kbưi ho\ng Sang êa drao sa\ ka bo\ mơh 5km, êlan ga\n êrô gơ\ ka\n đei dleh dlen leh mơh, [ia\ mnuih [uôn sang ti anei amâo bi mđing ôh kơ brua\ ba hđeh tlo\ mgang. Thu\n 2014, mâo kno\ng 55/79 c\ô hđeh hla\m thu\n ti anei dưi tlo\ mgang dja\p ênu\m, truh êbeh 69%, [ia\ h^n mka\ ho\ng hnơ\ng mơ\ng hdra\ brua\ tlo\ mgang po\k mlar ala c\ar kc\ah mtru\n. Ho\ng boh klei sna\n, mlan 7/2015, Sang êa drao kdriêk Êa Sup bi mko\ mjing leh anôk tlo\ mgang êngao sang êa drao jing ma\ sang Lý Văn Liền, k’ia\ng khua alu\ 15  nga\ anôk tlo\ mgang kơ mnuih [uôn sang Mông. Sna\n [ia\dah tui hluê phung knua\ druh brua\ mdrao mgu\n nao iêo lac\ mtru\t mjhar brua\ tlo\ mgang sna\n kơh [uh hdra\ anei ka kla\ s^t mâo klei tu\ ôh.

      Hruê anei jing hruê nao tlo\ mgang gra\p mlan ti anôk tlo\ mgang êngao sang êa drao, [ia\ go\ sang Vương Văn Thắng leh ana\n amai Đào Thị Minh amâo mâo  bi mđing ôh. Mmông anei jih dua ung mo# dôk kơ sang s’a\i, anak êkei mâo gia\m sa thu\n hla\k dôk p^t. Thắng brei thâo: ung mo# di`u nao ata\t ba anak tlo\ mgang phu\n tal êlâo mơ\ng hla\k e\ mâo 2 mlan. {ia\ leh tlo\ [uh bi êngoh hlơr ana\n `u amâo lo\ ba anak nao tlo\ mgang ôh. Vương Văn Thắng lac\: “ Kâo jing amâo mâo djo\ mnuih thâo mâo ôh, go\ sang dleh knap ana\n gra\p bliư\ anak êngoh sna\n kâo hu\i hyưt sna\k. Đa ta\p năng nao kơ sang êa drao sna\n amâo mâo êa drao ôh, bi nao blei ti êngao. Luc\ mmông sna\k.”

      Kha\gơ\ phung nai êa mdrao kc\e\ ktrâo leh kla\ nik kơ `u kơ du\m klei bi êdah s^t leh tlo\ mgang a\t mse\ mơh klei yuôm bha\n mơ\ng brua\ ata\t anak nao tlo\ mgang, [ia\ `u a\t ka\n bi mlih leh mơh klei m^n.

     Kbưi ho\ng sang Vương Văn Thắng êbeh 500m, sang Tráng Seo Phừ hmư\ bi k’a\r ênai hđeh blu\ tlao. Hruê anei, jih go\ sang mơ\ng aê aduôn, anak êkei truh kơ mtâo bi dôk mdei kơ sang s’a\i, [ia\ amâo mâo pô c\ia\ng nao ata\t anak nao tlo\ mgang ôh. Hla\k êmuh ya nga\ amâo ba phung hđeh nao tlo\ mgang ôh, mtâo `u lac\:“ Anak kâo mâo nao tlo\ leh sa bliư\. {ia\ leh w^t tlo\ `u mtu\k êngoh ana\n kâo amâo lo\ ba anak nao tlo\ mgang ôh……

     Jing aduôn aê, [ia\ ung mo# Phừ amâo mâo klei mđing ôh kơ brua\ anei. ~u brei thâo: ana\n jing brua\ anak c\ô kâo, `u amâo mâo klei mđing ôh. leh mâo klei hlak mblang kla\ mngac\ ya nga\ hđeh êngoh hlơr leh tlo\ mgang, am^ êkei điêt anei tlao he\ leh ana\n mse\ si hyưt mơh hla\k hmư\ phung nai êa drao êmuh mlan êdei ba mơ\ anak nao tlo\ mgang he\?

      Kyua hu\i kơ anak êngoh hlơr he\ amâo dah h’ưi kơ du\m pluh êbâo pra\k nao blei êa drao, [ia\  amâo mâo djo\ kno\ng go\ sang Vương Văn Thắng amâo dah Tráng Seo Phừ đuic\ ôh, [ia\ lu go\ sang ti anei hngah kơ brua\ ba anak nao tlo\ mgang. Kyua ka thâo săng dja\l ênu\m, ana\n di`u amâo thâo ôh klei hu\i hyưt anei jing amâo mâo klei tu\ dưn ôh,  tơ thâo anak pô ta\m mâo he\ klei rua\ hu\i hyưt kyua amâo mâo tlo\ mgang ôh.

      Alu\ 14, 15,16 leh ana\n wa\l anôk dôk mrô 8, 9, 10 sa\ C|ư\ Kbang jing sa hla\m du\m anôk dleh dlan kơ brua\ tlo\ mgang mơ\ng kdriêk Êa Sup. Mnuih [uôn sang hd^p ti anei lu ho\ng brua\ nga\ lo\ hma. Klei hd^p mda adôk tuôm ho\ng lu klei dleh dlan, hnơ\ng thâo hra\ m’ar [ia\, ana\n lu go\ êsei amâo mâo bi mđing ôh kơ brua\ kriê dla\ng răng mgang klei suaih pral a\t mse\ mơh ata\t ba hđeh nao tlo\ mgang.

      Amai Lý Thị Bay dưi dla\ng jing sa hla\m du\m phung đru nga\ brua\ mdrao mgu\n [uôn thâo mbrua\ pral kdal mơ\ng sa\ C|ư\ Kbang. Nnao gra\p mlan, s^t truh hruê êlâo kơ tlo\ mgang sa hruê, `u mb^t ho\ng phung đru brua\ mdrao mgu\n lo\ nao kơ gra\p boh sang mâo anak điêt ieo lac\ mtru\t mjhar mtô mbalng klei tu\ mơ\ng brua\ nao tlo\ mgang bi dja\p ênu\m leh ana\n mta\ mta\n brei nao ata\t ba  anak tlo\ mgang. Hla\m wưng mko\ mjing klei tlo\ mgang, digơ\ bi dôk gak pioh ksiêm dla\ng ênoh hđeh nao tlo\ mgang leh ana\n lo\ dơ\ng mtô mblang hâo hưn du\m phung êkut ka [uh hriê. Jing mnuih ti alu\ wa\l mtam, thâo kla\ kơ klei bhia\n hd^p leh ana\n klei leh mưng jua\t mơ\ng mnuih [uôn sang ti anei, [ia\ đa ta\p năng a\t nga\ kơ Lý êdu ai mơh. Amai Lý Thị Bay lac\ snei: “ Thu\n adih mâo êpul mơ\ng kdriêk hriê iêo lac\ mtru\t mjhar kơ gra\p boh sang, [ia\ di`u a\t ka\n nao tlo\ mgang leh mơh. Mâo đa leh tlo\ anak êngoh hlơr, ung mo# bi msao ana\n amâo lo\ ata\t ôh anak nao tlo\  mgang. Lu mnuih amâo mâo thâo sa\ng, di`u lac\ tlo\ mgang amâo mâo ba ya klei tu\ ôh. Di`u lac\ tơ gơ\ êngoh rua\ nao sang êa drao mdrao gơ\ leh yơ\ ana\n.”

      Lac\ kơ klei dleh dlan hla\m brua\ tlo\ mgang ti anei. Aê mdrao Kiều Thị  Thanh Hà, K’ia\ng khua Sang êa drao kdriêk Êa Sup lo\ brei thâo: “ Ti anei mâo sa klei dleh dlan dơng jing wa\l anôk dôk mơ\ng mnuih [uôn sang hriê dôk soh ho\ng hdra\ bhia\n aao wa\l mrô 8,9, 10 ka mâo klei mkla\ mtru\n mko\ mjing alu\ ôh ana\n ka aao ôh mnuih đru brua\ mdrao mgu\n alu\ pioh hluê nga\ brua\ iêo lac\ mtô mblang mtru\t mjhar mnuih [uôn sang ata\t ba hđeh nao tlo\ mgang……

       Mko\ mjing anôk tlo\ mgang ti êngao sang êa drao jing sa hla\m du\m hdra\ msir mơ\ng Sang êa drao kdriêk Êa Sup hluê nga\ k`a\m msir klei dleh dlan kơ brua\ tlo\ mgang ti alu\ wa\l. Sna\n [ia\dah, c\ia\ng bi mđ^ h^n klei tu\ mơ\ng brua\ anei,  du\m brua\ riêng gah tlo\ mgang po\k mlar mse\ si đru kc\e\ ktrâo bi kla\ nik, rơ\ng klei ja\k êđa\p tlo\ mgang, bi mlih hdra\ bi mtô mblang hâo hưn, bi mđ^ klei thâo săng mơ\ng mnuih [uôn sang kơ klei tu\ mơ\ng brua\ tlo\ mgang jing c\ia\ng êdi.

                                                  H’Nga pô ]ih hlo\ng ra\k.