Đ^ng năm- kdrăp ayu\ amâo dưi k[ah s^t m`ê Eirei
Chủ nhật, 00:00, 01/12/2019

 

 

VOV4.Êđê - Mnuih Êđê mâo lu kdrăp pe\ tông mơ\ng đưm dưi mkra mjing ho\ng đrao, hlăm ana\n mâo Đ^ng Năm. Kdrăp ayu\ anei siă suôr ho\ng klei yăl ai tiê khăp ]ia\ng mơ\ng 6 ]ô anak ]o\k hia êrit leh am^ ama djiê. Êdei anei, mnuih Êđê ba ayu\ mb^t ho\ng klei m`ê ei rei hlăm du\m knăm m’ak mse\ si: ngă yang ako\ pin êa, akâo êa hl^m hjan, m’ak huă êsei mrâo, đ^ dôk sang mrâo, wa\t ho\ng klei dơr djiê. Tui hluê si knăm m’ak, pô ayu\ bi êdah ênai m`ê êdu ktang, ênai kwang mdê mdê, bi êdah kơ ]ư\ dliê Dap kngư adôk hrông.

 

Đ^ng năm jing sa hlăm du\m kdrăp ayu\ ho\ng êwa mơ\ng mnuih Êđê, năm tui si klei Êđê jing mrô 6. Đ^ng năm mâo 6 [e\ đ^ng đrao đu\t, dlông mdê mdê, dăp 2 prue\, grăp prue\ mko\ mâo 3 [e\. Hlăm 6 [e\ đrao ]ao du\m [a\ng dlông đu\t ]ia\ng bi ênai. Djăp ako\ du\m [e\ đrao kđăl khăp, nah dih bi mu\t hlăm boh giêt krô, kuôp boh giêt pioh ayu\, djăp anôk bi mu\t du\m [e\ đ^ng ho\ng boh giêt krô dưi msir ho\ng hl^n ju\, 6 [e\ đ^ng dlông kơ ta] boh giêt. Du\m [e\ đ^ng mâo [a\ng bi kbiă ênai leh anăn [a\ng ]ia\ng bi mlih ênai, s^t ayu\, ara\ng gư\ a\p kđiêng kngan, mguôp ho\ng êwa ayu\, mjing du\m ênai hluê si boh mmui` đô- rê-mi-fa-sol…

 

Đ^ng năm mnuih Êđê dưi ayu\ hluê si ênhiang amâodah phung êkei ayu\ kơ phung mniê m`ê eirei. Đ^ng năm dưi yua hlăm du\m hdră drông tuê, hlăm du\m knăm mơak amâodah hlăm sang djiê. Hlăm mmông ara\ng ayu\ đ^ng năm jing mâo sa ênhiang đ^ng năm mrâo dưi lo\ mjing la] djo\ kơ klei m^n mơ\ng pô ayu\ mmông anăn, amâo guôn ayu\ hluê si klei mui` mâo leh êlâo ôh. Pô thâo  ayu\ đ^ng năm Ama Wôn, ti [uôn Kmrơ\ng A, să Ea Tu, [uôn pro\ng {uôn Ama Thuột, tỉnh Dak Lak brei thâo, đ^ng năm dưi ba  yua hlăm lu knăm mơak mdê mdê, [ia\dah tơdah m`ê eirei amâo mâo ôh pô ayu\ đ^ng năm snăn amâo jăk ôh hmư\, amâo mâo lu mnuih khăp hmư\ ôh:

S^t m`ê eirei amâo dưi k[ah ôh đ^ng năm. Tơdah amâo mâo đ^ng năm amâo jăk ôh hmư\. Đưm dih đ^ng năm dưi ayu\ hlăm hma, mâo ênhiang mdê mdê, amâo dưi ayu\ hlăm sang ôh, kno\ng  dưi ayu\ hlăm sang djiê, hlăm knăm mđ^ kpan, mđ^ hgơr…

 

S^t ayu\ đ^ng năm kngan điâo mđang, kđiêng ktrâo leh anăn kđiêng ti krah gư\ kphưi dua [a\ng nah gu\, kđiêng ana gư\ kphưi [a\ng giăm nah điâo. Kngan knuă mđang, kđiêng ktrâo leh anăn kđiêng ti krah gư\ ăp dua [a\ng nah gu\ dua đ^ng nah dlông leh anăn kđiêng ana gư\ ăp [a\ng nah hnuă. Ênai điêt pro\ng đ^ng năm pro\ng amâo dah điêt tui hluê boh pro\ng mơ\ng du\m [e\ đ^ng đrao leh anăn boh giêt krô. Djăp [e\ đ^ng mâo ênai ktang bi knar hluê si ênai mơ\ng grăp boh ]ing hlăm r^ng ]ing knah. Ênai êdu êun, kwang, hmư\ mâo klei ênguôt ê’ưn. Aê Đức, ti [uôn Ako\ Tam, să Ea Tu, [uôn pro\ng {uôn Ama Thuột, ]ar Dak Lak brei thâo, đ^ng năm mơ\ng mnuih Êđê đưm dih ara\ng khăng ayu\ hlăm sang djiê, go\ sang mâo klei ênguôt.  S^t ayu\ hlăm pưk hma, mmông anăn bi êdah hlăm ai tiê pô anăn amâo mơak ôh.

 

“Mơ\ng đưm đ^ng năm dưi ayu\ hlăm pưk hma, s^t jik rơ\k, wia\ mdiê, hlăm sang djiê dưi ayu\ sơa^. Ară anei dưi ayu\ hlăm djăp anôk, knu\k kna ăt mtô kơ mnuih [uôn sang kriê pioh đ^ng năm. Đưm dih kno\ng dưi ayu\ hlăm sang mâo klei djiê [ruư, bi ara\ anei mnuih Êđê dưi po\k tibi mdah ara\ng dôk ayu\ đ^ng năm, m`ê eirei, amâo lo\ kăm ôh.”

                                                Đ^ng năm djuê ana Êđê

 

Klei mphu\n mâo đ^ng năm mơ\ng mnuih Êđê jăk snăk. Mnuih [uôn sang yăl dliê snei, đưm adih mâo dua ung mo# mnuih Êđê amâo mâo anak ôh. Hlăm sa blư\ nao ti hma, mo# `u mnăm êa hlăm [a\ng boh tâo. Truh yan hma êdei `u kkiêng 6 ]ô anak, mâo 3 ]ô mniê leh anăn 3 ]ô êkei siam snăk. {rư\ pro\ng, [rư\ mse\ nik, dleh snăk thâo kral. Ama `u nao hlăm dliê koh 6 [e\ đrao dlông, đu\t mdê mdê leh anăn mbha kơ phung anak ]ia\ng thâo kral. Anak êkei klui] knhâo leh anăn mbruă. ~u mă 6 [e\ đ^ng bi msiam, dưm êlah mkra mơ\ng đrao hlăm 6 [e\ đ^ng pioh ayu\, hmư\ jăk snăk. Mâo sa hruê, am^ ama di`u djiê, 6 ]ô ayo\ng amai adei ba du\m [e\ đ^ng ayu\ ]iăng bi êdah klei ênguôt kơ am^ ama. {uh sa  ]ô ayu\ sa [e\ mdê mdê amâo găl, anak êkei klui] mă sa boh giêt krô pro\ng bi mu\t 6 [e\ đ^ng mb^t. Leh ]ao [a\ng gư\, `u ayu\ sa ênai hmư\ ênguôt, êdu êun atăt am^ ama w^t kơ [uôn aduôn aê atâo atiêt. Mơ\ng năn, đ^ng năm mâo mnuih yua leh anăn lar djăp [uôn sang Êđê, pia jing đ^ng năm.

 

Đing năm jing kdrăp ayu\ mdê hjăn, jăk siam mơ\ng mnuih Êđê [iădah dôk tlă anăp kơ klei lui] ram, kyua phung thâo mkra mjing leh anăn thâo ayu\ đ^ng năm dôk [iă. Hrăm mb^t ho\ng bruă kriê pioh knhuah ]ing ]har snăn bruă lo\ mko\ mjing du\m knăm mơak đưm mơ\ng du\m djuê ana Lăn Dap Kngư jing ]iăng êdi. Kyua mơ\ng năn, srăng mjing klei găl kơ du\m kdrăp tông ayu\ mnuih Êđê dưi dưn yua, boh nik s^t mmui` eirei amâo srăng k[ah ôh ênai ayu\ đ^ng năm.

H’Zawut pô ]ih hlo\ng răk

 

Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC