VOV4.Êđê –Mơ\ng du\m mta mnơ\ng mse\ si kram alê, m’ô mă mơ\ng dliê, ho\ng kiê kngan thâo mbruă, klei thâo m^n mơ\ng phung mbruă djuê ana Êđê mâo mkra mjing leh lu kdrăp ayu\ tông mâo mă hjăn păn mse\ si ]ing kram, t’rưng ko\k, gông kram, đ^ng năm, đ^ng tu\t… Du\m kdrăp ayu\ tông mâo mă hjăn păn anei hâo hưn kơ klei hd^p mda dhar kreh êdah kdlưn mơ\ng mnuih Êđê, mb^t ana\n đru mguôp mâo klei tu\ jing hlăm du\m klei hưn mdah mơ\ng yang [uôn lehana\n êpul ]o\ng thơ\ng.

Grăp blư\ ayu\ đ^ng tu\t mâo asa\p m`ê ê un jua\t mse\ si bi êdah kơ klei kjăp êja\ng mơ\ng mnuih Êđê mb^t ho\ng ênai hgơr leh anăn ]ing ]har, nai anăn lar bra, phiơr hlăm djăp anôk, kwang đăng truh kơ du\m boh ]ư\, băm kơ [uôn yu\ pu\ ngo\, mjing sa kr^ng dhar kreh jăk siam…

 Pô thâo mmui`, tông ayu\ Aê Khai ti [uôn Sah A, să Ea Tul, kdriêk }ư\ Mgar, ]ar Dak Lak, brei thâo, đ^ng tu\t mơ\ng mnuih Êđê Kpă mâo 6 đ^ng dlông, đu\t leh anăn pro\ng điêt mdê mdê. Ăt mse\ ho\ng đ^ng năm, ênai grăp [e\ đ^ng tu\t bi knar ho\ng ênai du\m boh ]ing hlăm r^ng ]ing knah… S^t ayu\ đ^ng tu\t mâo 6 ]ô, [ia\dah s^t amâo djăp mnuih 5 ]ô ăt dưi ayu\ mơh.

“Đ^ng tu\t kyua phung mniê ayu\, mâo 6 ]ô ayu\, ayu\ mse\ si đ^ng năm, tông ]ing, mâo ênai ktang, ênai điêt. Hlăm 6 ]ô ayu\ anăn grăp ]ô ayu\ mse\ si 6 ênai tông ]ing knah mnuih Êđê. 6 ênai ayu\ hrăm mb^t hmư\ jăk, êdu êun, kma hlăm ai tiê. Đưm duh, ara\ng ayu\ đ^ng tu\t hlăm sang djiê, hlăm yang hruê s^t phung nao ]ang dôk bi yăl dliê bi juh go\ sang mâo mnuih djiê.”

Phung mniê thâo mbruă Buôn Kmrơng A- xã Ea Tu – [uôn pro\ngBuôn Ma Thuột hriăm ayu\ Đinh tu\t

Ăt mse\ ho\ng du\m mta kdrăp tông ayu\ djuê ana mkăn, bruă mkra mjing đ^ng tu\t ăt dleh leh anăn tui si klei thâo mbruă mơ\ng phung mkra mjing. Êngao kơ klei thâo, klei mbruă, phung mkra mjing bi mâo klei mkra lu blư\. Pô thâo tông ayu\, mkra mjing Aê Kôl, [uôn Tơ\ng Ju\, să Ea Kao, [uôn pro\ng {uôn Ama Thuột, ]ar Dak Lak brei thâo: }ia\ng mâo đ^ng tu\t mâo ênai jăk, pô mkra mjing ngă lu kdrê], mơ\ng bruă ruah đ^ng đrao truh kơ bruă rao, kr^ truh kơ hdră mkra mjing leh anăn mgăl ênai.

“S^t mkra mjing đ^ng tu\t khăt grăp [e\ đrao. Pô mkra mjing thâo mkra đ^ng tu\t jing phung thâo mgăl ênai. S^t nao wia\ mdiê, ara\ng ruah phung srăng ayu\ đ^ng tu\t hlăk êjai dôk juă mdiê. Kngan djă đ^ng tu\t, jơ\ng juă mdiê. Êngao kơ năn, ara\ng ăt ayu\ wa\t đ^ng năm mmui` Eirei hlăk mmông anăn. Hlăp lê` êjai, wơr jih klei êmăn êjai dôk mă bruă.”

Phung mniê thâo mbruă Buôn Kmrơng A- xã Ea Tu – [uôn pro\ngBuôn Ma Thuột hriăm ayu\ Đinh tu\t

Đ^ng tu\t mơ\ng phung Bih, phung Bih pia jing đ^ng atu\t kno\ng mâo 5 [e\ đinh đrao, pro\ng điêt mdê mdê, kno\ng dlông hlăm brô 10-20cm. Sa ako\ huâng, sa nah lui snăn amâo khăt atu\t ôh. Ênai bi knar ho\ng 5 boh ]ing hlăm r^ng ]ing jhô. Đ^ng tu\t ăt mơ\ng phung mniê ayu\ bi êdah klei bi juh hlăm klei  djiê bru\, amâo dah ti pưk hma. Pô thâo tông ayu\ Aê Khuen, să Ea Bông, kdriêk Krông Ana, ]ar Dak Lak brei thâo: đ^ng tu\t mnuih Bih s^t ayu\ hlăm sang djiê, 5 ]ô phung mniê dôk gu\ sa wang w^l nah djiêu bông mnuih djiê, đ^ng tu\t mdơ\ng, k[ông ayu\. Ênai điêt, êdu êun mse\ ho\ng klei yăl dliê. Bi ti pưk hma ayu\ hlăk êjai dôk ngă bruă ]ia\ng bi lui] klei êgah êmăn hlăk ngă bruă.

“Ayu\ đ^ng tu\t  mâo 5 ]ô. Phung mniê khăng ayu\ đ^ng tu\t, [ia\dah tơdah amâo djăp mnuih snăn phung êkei ayu\ ăt dưi mơh. Đ^ng tu\t dưi ayu\ hlăm yan puôt. Hlăm sang snăn mâo klei djiê [ru’, amâo dah kă gơ\ng Drai snăn srăng ayu\ đ^ng tu\t. 2 ]ô dôk [o# phă yu\, 3 ]ô [o# phă ngo\. S^t ayu\ đi\ng tu\t mâo mnuih kdo\ Grư\. Amâo dah ayu\ hlăm mmông ênguôt, hlăp lê`, kno\ng ayu\ êjai nao hiu mă kan, kă ]eh kpiê hlăm hma. Bi hlăm [uôn, kno\ng dưi ayu\ hlăm sang phung mdro\ng sah, phung dưi ngă yang kbao, yang êmô. Amâo djo\ grăp sang dưi ayu\ sơa^ ôh. Bi êngao kơ năn, kno\ng hlăm sang djiê đui] dưi ayu\ ]ia\ng bi juh go\ sang mâo klei djiê [ru\, bi hlai klei ênguôt bi ktlah ho\ng găp djuê nao w^t kơ [uôn phung atâo. Bi phung mnuih [un [in kno\ng dưi ayu\ hlăm hma đui].”

                                       Đinh Tu\t mâo 5 [e\ đ^ng

Hruê anei, hlei pô nao ti du\m boh [uôn mnuih Êđê hlăm yan knăm mơak amâo dah hruê mơak hlăm [uôn, srăng hmư\ ênai êdu êun mơ\ng đ^ng tu\t mb^t ho\ng ênai ]ing knah, ]ing kram leh anăn lu kdrăp tông ayu\ mkăn. Leh anăn ênai đ^ng tu\t năng ai amâo mse\ ho\ng ênai mkăn ôh kyua ênai đ^ng tu\t jăk siam leh anăn mâo êlhiang mdê hjăn.

H’Zawut pô ]ih hlo\ng răk