VOV4.Êđê - Hla\m hruê knhal jih thu\n 2020, du\m êtuh ]ô hđeh [ah k[uê, amâo ja\k [a\ng êgei ti alu\ wa\l ]ar Dak Lak lehana\n kluôm kr^ng la\n dap kngư hơ\k m’ak bo\ dlai hla\k dưi bla] mdrao amâo mâo liê pra\k. Hdra\ tu\ yuôm anei mâo Keh đru kơ phung hđeh ]ar Dak Lak bi hgu\m ho\ng Êpul brua\ Operation Smile Việt Nam lehana\n Sang êa drao pro\ng kr^ng la\n dap kngư mko\ mjing:

Ho\ng klei ]ang hmăng lo\ mâo [o# mta jăk siam, k[uê tlao siam, yâo mơak kơ phung hđeh amâo myun, hlăm mlan 12 thu\n 2020, Keh đru kơ phung hđeh ]ar Dak Lak bi hgu\m ho\ng êpul bruă Operation Smile Việt Nam,  Sang êa drao pro\ng kr^ng Lăn Dap Kngư mko\ mjing leh hdră ksiêm mkă leh anăn mbliah amâo mă prăk kơ phung hđeh [ah k[uê ti 7 ]ar kwar Krah- Lăn Dap Kngư. Anei jing thu\n tal 6  Êpul bruă Operation Smile  bi hgu\m ho\ng Leh đru kơ phung hđeh ngă hdră anei. Hluê anăn, mâo hlăm brô 150 ]ô hđeh [ah k[uê, [a\ng êgei ti Gia Lai, Kon Tum, Gia Lai, Dak Lak, Dak Nông, Lâm Đồng, Khánh Hòa, Phú Yên dưi ksiêm mkă.  Phung djăp klei dưi srăng dưi mbliah amâo mă prăk ti Sang êa drao pro\ng kr^ng Lăn Dap Kngư. Du\m klei mbliah dưi ngă mơ\ng phung aê mdrao Sang êa drao Mdrao mgu\n [uôn pro\ng Hồ Chí Mingh, Sang êa drao  mdrao Êgei mbah– [o# mta gưl dlông (Hà Nội), Sang êa drao mdrao kơ Êgei mbah– [o# mta [uôn pro\ng Hồ Chí Minh, Sang êa drao bi hgu\m Việt Nam – Cuba, Sang êa drao gưl dlông l^ng kahan 108, sang êa drao bi hgu\m Việt Đức… Êngao anăn, hdră lo\ dơ\ng đru prăk êrô êbat, huă [ơ\ng, anôk dôk kơ phung ruă leh anăn găp djuê hlăm wưng mbliah.

Aduôn Đặng Thị Hậu ti kdriêk Krông {uk, ]ar Dak Lak, hơ\k mơak leh ]ô `u dưi mâo Hdră ruah mbliah amâo mă prăk. Aduôn Hậu mgei ai tiê bi êdah:Mâo hdră anei snăn go\ sang hmei mơak snăk. Mni la] jăk kơ hdră ba w^t leh k[uê tlao kơ ]ô leh anăn go\ sang kâo.”

Klei mơ\ng phung am^, ama mâo anak [ah k[uê, [a\ng êgei ru\ng răng h^n jing amâo djo\ klei amâo jăk suaih pral ôh, [ia\ dah truh kơ pro\ng, phung hđeh srăng thâo săng klei amâo jăk hlăm [o# mta pô. Klei k[ah anei srăng ngă kơ di`u `u\t hu^, hd^p hjăn păn pô, amâo `u\ hlăm êpul êya leh anăn hu^ dah srăng jing klei ktro\ kơ ala [uôn. Khădah, amâo djo\ grăp ]ô am^ ama dưi ba sơa^ anak pô nao mbliah kya ênoh bi liê lu snăk. Kah knar sa klei mbliah liê hlăm brô 6-7 êklăk prăk. Tui hluê si klei [ah, hđeh srăng găn du\m blư\ mbliah amâo dah mbliah [ia\ ]ia\ng dưi klei tu\ jăk h^n. Kyua ana\n, s^t thâo mâo êpul aê mdrao mbliah đru kơ phung knap m`ai duah k[uê tlao kơ hđeh amâo jăk asei mlei, mâo lu phung am^ ama amâo uê` kơ êlan klông taih bưi ]ia\ng ba anak pô hmao dưi ksiêm mkă, mbliah. Ayo\ng Lương Ngọc Trung ti kdriêk Krông H Năng, ]ar Dak Lak mơak brei thâo:Bruă duh mkra sang kâo dleh dlan, amâo djăp prăk mdrao kơ anak. Leh hmư\ hdră đru kơ mnuih knap m`ai anei dưi đru anak pô, kâo mơak snăk, grăp ]ô aê drao jih ai tiê. Hruê anei hmư\ e\ mphu\n dưi blu\ ung mo# hmei mơak snăl, ]ang hmăng djăp mta klei jăk kơ anak ]ô.”

Dưi thâo, ti alu\ wa\l  Dak Lak mâo êbeh 4 êbâo ]ô hđeh amâo jăk asei mlei, ruă kboh mơ\ng tian am^, amâo jăk hlăm jơ\ng kngan, hlăm ală, [ah k[uê, mâo lu klei amâo jăk mkăn leh anăn mâo klei ruă hu^ hyưt mkăn. Mơ\ng thun 2014 truh ara\ anei, Êpul bruă Operation Smile bi hgu\m ho\ng Keh đru kơ phung hđeh ]ar, Sang êa drao pro\ng kr^ng Lăn Dap Kngư mbliah tu\ jing kơ giăm 1 êbâo ]ô hđeh [ah k[uê, [a\ng êgei ti ]ar, ho\ng ênoh bi liê êbeh 5 êklai 5 êtuh êklăk prăk.

Hlăm mmông ksiêm mkă, s^t hđeh djăp klei dưi mâo: hđeh [ah k[uê leh djăp 6 mlan, boh ktro\ 8 kg kơ dlông, hđeh [ah [a\ng êgei brei djăp 18 mlan, ktro\ mơ\ng 10-12 kg kơ dlông. Hđeh amâo mâo klei ruă mơ\ng tian am^ mse\ si kboh, bi knhăk… leh anăn amâo êngoh amâo dah du\m klei ruă kyua kman ngă mkăn hlăk mmông nao ksiêm mkă srăng dưi brei nao mbliah.

Klei [ah k[uê leh anăn [a\ng êgei mâo mb^t hlăm hdră mâo leh anăn đ^ kyar amâo jăk hlăm tian am^, ngă bi mlih [o# mra hđeh. Ară anei ka dưi bi mklă ôh mta phu\n ngă mâo klei anei [ia\ dah lu phung ksiêm hriăm la] kyua mâo mơ\ng am^ ama leh anăn mơ\ng wa\l hd^p mda.  K[ông dưi jing hlăm wưng krah hruê kăm tal 4 leh anăn tal 5, k[uê dlông dưi jing hlăm krah hruê kăm tal 7 leh anăn tal 8 hlăm wưng ba tian. Hlăm wưng anei tơdah du\m klei nah êngao hma^ amâo jăk kơ am^ ba tian srăng mâo klei [ah k[uê, [a\ng êgei mse\ si: Am^ djo\ kman Rubela… yua vitanim A lu đei, ră ra` kpiê, hăt, hnơ\ng mnơ\ng tu\ jăk amao djăp axit folic, vitamin B6, B12; khăng dôk anôk hd^p mda ]ho\, êa drao ruă…. Klei amâo jăk anei amâo djo\ knong hma^ truh kơ ]o# mra asei mlei ôh, ngă kơ hđeh hê`, amâo jho\ng hlăm klei hd^p đui] ôh [ia\ dah lo\ hma^ kơ klei blu\ hrăm, huă [ơ\ng, mđing hmư\ hma^ truh kơ klei đ^ yar asei mlei, klei thâo leh anăn hriăm hră mơ\ng hđeh.

}ia\ng gang mkhư\ klei hđeh mâo klei [ah k[uê, [a\ng êgei, phung mniê ba tian brei mđing dlăng kơ hnơ\ng mnơưng tu\ jăk, mă bruă djo\ guôp. Mbo\ djăp axit folic leh anăn vi chất; Đăm mă bruă hlăm anôk ]ho\, mâo êa drao ruă ôh, tlo\ mgang djăp ênu\m, djo\ hruê, ksiêm mkă êlâo kơ bi dôk ung mo# ]iăng pral gang mkhư\ du\m klei ruă  ăt mse\ mơh klei amâo jăk asei tưp kơ anak.