VOV4.Êđê - Ba myơr êrah mâo djo\ kno\ng jing brua\ tu\  ja\k, bi êdah  ai tiê thâo  đru mnuih rua\, thâo bi đru hdăng ga\p mơ\ng djuê ana Việt Nam đuic\ ôh, [ia\ brua\ anei lo\ ba lu klei tu\ dưn kơ klei suaih pral. Aê mdrao Trần Thị Kim Hồng, K’ia\ng khua Anôk brua\ ksiêm mđing hria\m kơ êrah leh ana\n ba myơr êrah c\ar Daklak mâo klei hâo hưn kla\ klơ\ng snei:

- PTV: Ơ aê mdrao, si klei jing brua\ ai c\o\ng myơr êrah leh ana\n hdră ba myơr êrah mâo ya mta brua\?

. Aê drao Trần Thị Kim Hồng: Ai c\o\ng ba myơr êrah jing klei bi kah êrah pô, amâo mâo klei ]ua\n amâo dah bi ]h^ mnia ôh,  [ia\dah ]o\ng pô ba myơr mang leh ana\n mâo klei thâo săng kơ bruă ai ]o\ng myơr êrah mơ\ng pô. Tal êlâo mnuih nao myơr êrah srăng ]o\ng pô ]ih ana\n leh ana\n ksiêm dlăng klei hâo hưn kơ klei ai ]o\ng ba myơr êrah. Leh kơnăn, mnuih myơr êrah srăng ]ih hâo hưn hlăm hră hâo hưn kơ klei suaih pral, tuôm mâo du\m mta klei ruă. Leh kơnăn, srăng mâo phung nai aê mdrao đru k]e\ kơ bruă ba myơr êrah leh ana\n dưi mkă dlăng klei suaih pral, rơ\ng mnuih ba myơr êrah bi mâo dja\p klei suaih pral pioh ba myơr êrah.

Leh kơnăn jing klei ksiêm mka\ dla\ng êlâo kơ myơr êrah. Tal 4 jing ba myơr êrah. Mta anei kno\ng lui] 5 mn^t. Leh  kơnăn, pô myơr êrah dôk đih mdei ti ana\n mâo mơ\ng 5 – 10 mn^t, huă [ơ\ng [‘[ia\....

Bi du\m ênoh mrô êrah, leh mâo tu\ mă srăng ba nao kơ du\m anôk bruă mdrao mgu\n, êrah dưi ksiêm mka\ dla\ng, bi kah mta êrah leh ana\n lo\ kar mdoh êrah1 bliư\ dơ\ng ho\ng ma\i tu\ ja\k hluê si klei k]ah mtru\n mơ\ng Phu\n bruă mdrao mgu\n. Du\m ênoh mrô êrah leh kar mdoh srăng ba nao hlăm hdră mkra mjing du\m mta êrah ]ia\ng bi kah du\m mta djo\ guôp; Leh kơnăn dưi kriê pioh leh ana\n ba kah mbha kơ mnuih u\ mă êrah.

- PTV: Ơ aê mdrao! Snăn mnuih myơr êra c\ia\ng bi mâo ya mta ]ua\n?

. Aê mdrao Trần Thị Kim Hồng: Mnuih ba myơr êrah jing mnuih mâo klei suaih, mâo ai tiê jăk. Kơ thu\n, êkei mơ\ng 18 – 60 thu\n, mniê mơ\ng 18 – 55, amâo mâo du\m mta klei ruă tưp hluê êlan êrah, mse\ si klei ruă tiê B, C, klei ruă krơ, êngoh bi ktư\... Boh sui plah wah du\m gưl ba myơr êrah mâo 3 mlan.

- PTV: Ơ aê mdrao! Mâo đađa mnuih bi m^n snei, ba myơr êrah srăng ngă kơ asei mlei awa\t h^n kyua lui] he\  sa hnơ\ng êrah. Hluê si aê mdrao klei bi m^n anei djo\ mơh he\? Leh ana\n ba myơr êrah hluê gưl mâo ya klei tu\ dưn ho\ng klei suaih pral leh ana\n ai tiê anak mnuih?

. Aê mdrao Trần Thị Kim Hồng: ba myơr êrah hluê si klei ktrâo la] mơ\ng phung aê mdrao sna\n gơ\ amâo mâo klei ju\ jhat kơ klei suaih pral ôh. Kyuadah, hluê si klei bhia\n hd^p mơ\ng asei mlei, êrah mâo lu mta, grăp mta mâo klei hd^p mdê mdê, ăt mse\ mơh du\m mta hlăm asei mlei drei, êrah bi mlih nanao, dưi mlih mrâo, đ^ jing grăp hruê. Leh ba myơr êrah, êrah hlăm tiê, la mđ^ nao hlăm arua\t êrah êran ]ia\ng bi knar ênoh êrah leh myơr. Leh kơnăn dlô klang, klang ăt srăng mđ^ klei đ^ mjing êrah, đ^ mơ\ng 4 - 10 bliư\ mkă ho\ng aguah tlam ]ia\ng bi hrô kơ hnơ\ng êrah mrâo brei ana\n. Leh du\m hruê, asei mlei mnuih myơr êrah lo\ w^t mse\ si aguah tlam.

Tơdah nao myơr êrah, mnuih myơr dưi mâo tu\ mă lu klei tu\ dưn. Tal 1, dưi ksiêm dlăng klei suaih pral, ksiêm dlăng du\m mta klei ruă djo\ kman, klei ruă tưp hluê êlan êrah. Tal 2, dưi ksiêm dlăng jih du\m mta klei ruă amâo mâo tưp mse\ si klei ruă êrah đ^, klei ruă kboh. Leh ana\n tơdah myơr êrah, 1 hnơ\ng msei ăt dưi kbiă mơ\ng asei mlei hluê êlan êrah, đru mhro\ hnơ\ng msei, mhro\ oxy, mđ^ h^n hnơ\ng ktang asei mlei bi kdơ\ng ho\ng klei ruă.

Leh asei mlei mjing êrah mrâo đru drei suaih pral h^n, mda mdo\k h^n. Êngao kơ boh tu\ dưn kơ klei suaih pral, êrah lo\ mâo boh tu\ dưn kơ ai tiê pro\ng pr^n, ana\n jing klei bi m^n [uh pô mâo klei tu\ dưn kơ yang [uôn, kyua đru do\ng leh du\m ]ô mnuih ]ia\ng kơ êrah.

- PTV: Snăn êlâo leh ana\n êdei kơ leh ba myơr êrah, mnuih myơr êrah c\ia\ng bi mđing he\ ya mta klei, ơ aê mdrao?

. Aê mdrao Trần Thị Kim Hồng: Tơdah hruê mgi nao myơr êrah, snăn m’măt hruê anei, drei huă [ơ\ng mse\ aguah tlam, đăm kro\ng ală, đăm mnăm kpiê [iêr leh ana\n du\m mta mnơ\ng [ơ\ng m’ih, pra^. Aguah ưm êlâo kơ nao myơr êrah, drei [ơ\ng aguah.

Leh myơr êrah, w^t kơ sang, ngă bruă, huă [ơ\ng mse\ si aguah tlam, mdei msăn bi djo\ hnơ\ng; đăm mnăm kpiê, [iêr, đăm ngă bruă êgao hnơ\ng mse\ si ]ưng boh, tru\t giê, êran… Mđ^ ktang klei huă [ơ\ng, mbo\ jăk kơ asei mlei.

- PTV: Sna\n he\ , mni la] jăk kơ aê mdrao!