VOV4.Êđê -  Hla\m wưng brei [ơ\ng mbo\ kơ hđeh, klei ruah mnơ\ng [ơ\ng jing klei yuôm bha\n êdi. Kyuadah, hlăm wưng anei phung hđeh bi mưng ho\ng mnơ\ng [ơ\ng mrâo êngao kơ mem êa ksâo am^, ]ia\ng đru mbo\ mnơ\ng [ơ\ng tu\ jăk, lehana\n ăt jing wưng bi hriăm hđeh [rư\ [rư\ kơ klei [ơ\ng mmah, lun, ]ia\ng rơ\ng kơ klei đ^ hriê kơ pro\ng h’^t. Pô c\ih klei mrâo kơ kdrêc\ anei mâo leh klei bi blu\ hrăm ho\ng Aê mdrao Hoàng Ngọc Thành, K’ia\ng khua anôk brua\ mdrao mgu\n hđeh êlăk, Sang êa drao pro\ng ]ar Gialai, kơ du\m mta mnơ\ng [ơ\ng tu\ jăk brei mđing kơ phung hđeh mrâo hriăm [ơ\ng:

       - Ơ Aê mdrao hb^l phung hđeh điêt srăng dưi hriăm [ơ\ng mnơ\ng ]ia\ng mbo\ mnơ\ng tu\ jăk êngao kơ êa ksâo am^? Ya ngă?

 .Leh anak mrâo kkiêng, jing mam êa ksâo am^ yơh tal êlâo, lehana\n truh kơ wưng dơ\ng bi hriăm hđeh [ơ\ng jing mơ\ng 6 mlan kơ dlông. Kyuadah hđeh leh mâo 6 mlan prô] tian dơ\ng kjăp leh. Dơ\ng mơ\ng êa bah, truh kơ mta êa hlăm ph^, hla\m prô] dơ\ng ma\ brua\ hơ^t leh hlăm klei bi lik mnơ\ng [ơ\ng…kyuana\n leh hđeh mâo 6 mlan kơ dlông jing wưng jăk bi hriăm hđeh [ơ\ng mnơ\ng.

       - Hlăm wưng bi hriăm hđeh [ơ\ng mnơ\ng, ya mta klei bhiăn phung am^ bi hluê ngă he\ ]ia\ng rơ\ng kơ phung hđeh mâo klei đ^ hriê kơ pro\ng ho\ng klei jăk, Ơ aê mdrao?

         . Aê mdrao Hoàng Ngọc Thành: Mnơ\ng [ơ\ng kơ phung hđeh, hlăm năn êa ksâo jing phu\n, leh kơ năn mâo 4 mta mnơ\ng [ơ\ng glusit jing kpu\ng, protit jing kđeh ]^m kan amâodah djam mtam, lipit mâo prăi prăi êtak jing jăk h^n, tal 4, jing mta khoáng lehana\n vitamin hlăm năn mâo calsi, photpho, vitamin A, B, C, E…

Ho\ng klei bhiăn ]iêm jing brei [ơ\ng [‘[ia\, ăt yap êa ksâo am^ mơh jing phu\n, bi mnơ\ng [ơ\ng m]iêm mơ\ng [ia\ đ^ [rư\ [rư\, sui êdei kơ ana\n kơh dơ\ng m]iêm mnơ\ng [ơ\ng mâo bi [a\t ms^n, tal êlâo m]iêm ]^m hlăm hang, lehana\n kơ năn kơh dơ\ng m]iêm kan hlăm êa.

       }ia\ng đăm kơ phung hđeh le\ hlăm klei rua\ tian, snăn lehmkra mjing mnơ\ng [ơ\ng kơ hđeh hlo\ng m]iêm hđeh mtam, amâo mâo jăk ôh lui sui mnơ\ng [ơ\ng, hu^ [âo msăm, lehana\n kman mu\t he\...

       - Ti lu kr^ng hlăm [uôn sang ara\ anei, kyua amâo mâo dưi bi mam ênu\m ôh anak ho\ng êa ksâo am^ hla\m 6 mlan tal êlâo, lu phung am^ m]iêm leh anak hlăk mrâo 4 – 5 mlan, Klei anei si `u hmăi ho\ng ta] prô] hđeh, Ơ aê mdrao?

         . Aê mdrao Hoàng Ngọc Thành: Hlăm kr^ng [uôn sang mâo lu phung hđeh dơ\ng bi hriăm [ơ\ng mnơ\ng mơ\ng mda, mơ\ng 4 – 5 mlan, klei anei ăt adôk pliê [ia\. {ia\dah ăt mâo mơh đơ đa go\ sang hđeh mrâo 2 – 3 mlan bi hriăm hđeh [ơ\ng leh, klei anei jing amâo mâo djo\ ôh. Kyuadah mlan tal 4 kơ dlông kơh, prô] tian hđeh dơ\ng kjăp, truh mlan tal 6 kơh kjăp ênu\m ênap. Tơdah dơ\ng m]iêm hđeh [ơ\ng mnơ\ng êlâo kơ mlan tal 4, tian hđeh amâo mâo djăp ôh mta bi lik kpu\ng, lehana\n djăp mta mnơ\ng mkăn, ngă truh kơ klei amâo mâo thâo hrip ma\ ôh, ngă kơ tian mtu\k mtu\l truh kơ hđeh rua\ tian, ênưih kman mu\t. Snăn mlan jăk h^n dơ\ng m]iêm brei hđeh hriăm [ơ\ng jing mơ\ng mlan tal 6. Bi tơdah dôk hlăm klei hd^p dleh dlan, klei rông ba hđeh ktro\ snăn dơ\ng bi hriăm hđeh [ơ\ng ti mlan tal 4 kơ dlông tu\ mơh. Tơ bi hriăm hđeh [ơ\ng mnơ\ng djo\ mlan, djo\ hdră, s^t nik tian hđeh srăng hrip ma\ mnơ\ng [ơ\ng jăk, hđeh srăng suaih, amâo mâo klei rua\ ôh. {ia\dah tơ bi hriăm hđeh [ơ\ng mnơ\ng mơ\ng mda đei, boh mơ\ng klei ana\n jing hđeh srăng le\ hlăm klei kdjuôt kdj^ng, lehana\n srăng le\ hlăm lu mta klei rua\, ngă kơ hđeh điêt ktiêl, tăp năng truh kơ djiê mơh.

       - Leh anak truh kơ mlan man leh bi hriăm [ơ\ng mnơ\ng, mâo đơđa phung am^ kwua\ braih mjing kpu\ng, ria\ bur kơ hđeh [ơ\ng. Snăn hdră mkra anei jing jăk mơ\, lehana\n si hdră m]iêm hđeh jing jăk h^n, Ơ aê mdrao?

         Aê mdrao Hoàng Ngọc Thành: Klei kwua\ braih mjing kpu\ng kơ hđeh [ơ\ng wưng tal êlâo, lehana\n ba yua kno\ng hlăm wang sa mlan đu], leh kơ năn dơ\ng bi hriăm kơ phung hđeh [ơ\ng mnơ\ng mâo mta [a\t. Êngao kơ kwa\ braih amâodah ria\ bur bi ê’^h, snăn dơ\ng lo\ m]iêm hđeh [ơ\ng amlơ\k ]^m, brei [ơ\ng tal êlâo jing kđeh ]^m u\n, êmô, mnu\ kwua\ mjing amlơ\k [h^. Leh kơ năn kơh dơ\ng bi hriăm [ơ\ng amlơ\k kpu\ng kan, hdang, ariêng.

      - Akâo kơ Aê mdrao brei thâo, êjai bi hriăm hđeh [ơ\ng mnơ\ng, ya mta mnơ\ng [ơ\ng jing yuôm bhăn ho\ng phung hđeh?

         . Aê mdrao Hoàng Ngọc Thành: Tal êlâo jing protit, đru kơ hđeh mâo klei đ^ jing kđeh asa\r, ngă kơ hđeh đ^ pro\ng pral. Bi lipit mkăp ai ktang kơ hđeh, đru kơ tế bảo arua\t ariêng, tế bào klei jing êkei lehana\n mniê. Glusit mkăp ai kơ jih jang tế bào ma\ brua\, bi vitamin hlăm năn lo\ mâo calssi, photpho, snăn calci đru mđ^ jing êgei, lehana\n photpho mse\ mơh đru đ^ jing êgei lehana\n klang kơ phung hđeh, vitamin đru bi mlih tế bào, boh nik vitamin C đru bi kjăp klei bi mguôp tế bào, bi kjăp arua\t êrah. Vitamin B đru mlih mjing tế bào, êpul E đru mjing klei đ^ jing ênu\m ênap klei jing hlăm asei mlei.

       - Du\m mta vitamin lehana\n djăp mta yuôm bhăn mkăn kơ klei hđeh đ^ hriê kơ pro\ng. Snăn du\m mta vitamin ana\n hlăm ya mnơ\ng [ơ\ng `u mâo Ơ aê mdrao?

    .Aê mdrao Hoàng Ngọc Thành:  Du\m mta vitamin kreh mâo lu hlăm tiê, boh [leh, ]^m kđeh. Lehana\n lo\ mâo hlăm djam mtam, ăt lu vitamin mơh. Djam mtam mtah mâo lu vitamin A, C. Du\m mta mnơ\ng [ơ\ng mâo êa k`^, hrah mâo lu vitamin A, mse\ si hlăm boh gơ\k, tro\ng msăm, karot… klei mbo\ du\m mta mnơ\ng [ơ\ng tu\ jăk mơ\ng djam mtam ăt đru mkăp lu vitamin kơ phung hđeh.

           -La] jăk kơ Ơ aê mdrao lu!

                                                Y-Khem, H’Nga pô ]ih mkra, răk dlăng.