VOV4.Êđê - Hnơ\ng hlơr asei mlei hro\ ngă kơ asei mlei tlă anăp ho\ng lu mta kơ klei suaih pral, boh nik phung khua thu\n leh anăn hđeh êlăk. Ti tluôn anei mâo du\m klei brei mđing hlăm bruă kriê dlăng klei suaih pral hlăm yan ê ăt kơ dua phung anei.
Ho\ng mnuih mduôn khua, brei mđing kơ hdra\ hua\ [ơ\ng lehana\n bi mjua\t asei mlei.
Hla\m klei hua\ [ơ\ng gra\p hruê, brei thia\m mbo\ dja\p mta mnơ\ng tu\ ja\k, bi knar 4 mta mnơ\ng [ơ\ng mâo: mta đạm (]^m, kan, boh mnu\, du\m mta êtak êbai….), mta pra^, mta kpu\ng, mmih (êsei, [ung, phở, hbei…) lehana\n vitamin (djam mtam, boh kroh). Phung thơ\ng kơ brua\ mdrao mgu\n mta\ ho\ng mnuih mduôn khua brei [ơ\ng mta đạm man dưn đui], bi hrô ho\ng ana\n brei [ơ\ng lu mta djam mtam, boh kroh. Mnơ\ng [ơ\ng brei tu\k kna\ ksa\, ê’un, ênưih [ơ\ng. Bi hro\ klei [ơ\ng lu đei mta pra^ lehana\n mta kpu\ng, mta mmih kyua du\m mta anei hma\i truh amâo ja\k kơ hnơ\ng lipit hla\m êrah, đ^ cholesterol hu^ sra\ng nga\ bluh đ^ lehana\n lo\ đ^ kơ ktro\ h^n klei rua\ mâo mta mmih hla\m êrah, rua\ arua\t êrah dlô… Brei thia\m mbo\ mta Vitamin C mơ\ng du\m mta boh kroh mse\ si boh krue# mmih, boh krue# msa\m, boh krue# adu\ng, mtei… kyua vitamin C dưi mđ^ ai ktang bi kdơ\ng ho\ng klei rua\, gang mkhư\ du\m mta klei rua\ tưp hu^ hyưt.
- Kơ hdra\ mjua\t asei mlei: Mnuih mduôn khua brei mjua\t nanao asei mlei hla\m gra\p hruê ]ia\ng kơ arua\t ariêng kja\p, ai tiê kla\ mnga]. Brei mđing, aguah ưm leh kgu\ p^t, amâo dưi hlo\ng nao kbia\ ti ta] ôh, kyua adiê dôk ê’a\t hu^ sra\ng ngă kơ asei mlei amâo pral mdrơ\ng ho\ng klei anei sra\ng nga\ truh klei rua\ êbuh đih, rua\ kboh… Êlâo kơ nao mjua\t asei mlei, brei mjua\t he\ ti sang êlâo, anôk amâo mâo ang^n. Mjua\t asei mlei man dưn, amâo mâo mjua\t du\m hdra\ ktro\ ôh.
- Hla\m hruê adiê ê’a\t, brei mna\m lu êa ]ia\ng kơ asei mlei bi kbia\ jih mta jhat, kl^t kliêng amâo krô.
- Ho\ng phung hđeh, phung am^ ama brei mđing kơ hdra\ bi mđao asei mlei, thia\m mbo\ du\m mta mnơ\ng tu\ ja\k k`a\m mđ^ ai bi kdơ\ng ho\ng klei rua\.
- Kơ hdra\ bi mđao, ara\ anei lu phung am^ ama a\t dôk soh ]huai hla\m klei anei. Asei mlei hđeh amâo mse\ ho\ng mnuih pro\ng ôh. Hđeh kreh hlơr h^n lehana\n ê’a\t h^n mơh. Hđeh kreh hla\p lê` kyua ana\n tơdah h’ô lu đei ao, êa k’ho\ sra\ng lo\ mu\t hla\m lam ênưih mâo klei rua\ hla\m kso\. Hnơ\ng h’a\p, msah ms^k a\t jing mta phu\n nga\ kơ kman ba du\m klei rua\ hla\m kl^t kliêng. Am^ ama brei anak pô h’ô lu blah ao êpih bi hrô ho\ng klei h’ô ao kpal. Tơdah hđeh hlơr, gơ\ dưi kleh [rư\ [rư\ ao ana\n djo\ guôp ho\ng hnơ\ng ê’a\t, hlơr mơ\ng hđeh.
- Bi mđao amâo djo\ jing ka\m khư\ brua\ mnei hgei ôh lehana\n amâo brei hđeh kbia\ ti ta]. Brei mnei hgei gra\p hruê hla\k êjai adiê mđao h^n. Brei hđeh kbia\ ti ta] aguah mơ\ng 8h – 9h30 lehana\n 3h30 – 5h tlam.
- Kơ klei p^t đih: Phung hđeh kreh kjhuah, tlưng he\ aba\n êjai p^t kyua ana\n kreh bi ê’a\t asei mlei, brei am^ ama bi ]u\t h’ô ]hum ao luôm jih asei hđeh. Ho\ng phung hđeh mrâo kkiêng, amâo đua đuôn ôh kyua ko\ yơh jing anôk bi kbia\ 80% hnơ\ng hlơr mơ\ng asei mlei. Tơdah ko\ hlơr sra\ng hma\i truh kơ dlô hđeh.
- Hla\m yan ê’a\t, am^ ama brei kơ phung hđeh [ơ\ng dja\p mnơ\ng tu\ ja\k. Êngao kơ bur, ]^m, kan, boh mnu\, êa ksâo brei kơ hđeh [ơ\ng lu boh kroh, du\m mta mnơ\ng mâo lu vitamin C. Boh nik, hla\m wưng anei brei hđeh nao tlo\ mgang vaccine dja\p ênu\m. djo\ hdra\ du\m mta vaccine hla\m hdra\ tlo\ mgang po\k mlar./.
Viết bình luận