VOV4.Êđê - Biăm kkuê jing sa tuyến nội tiết. Ngă bruă yuôm bhăn hlăm asei mlei. Tơ dah mâo klei ruă hlăm biăm kkuê srăng hma^ truh kơ jih jang du\m anôk mkăn hlăm asei mlei. Hluê si klei t^ng dlăng mơ\ng phung nai aê mdrao thơ\ng kơ bruă, kr^ng Lăn dap Kngư jing kr^ng mâo ênoh mnuih mâo klei ruă biăm kkuê lu, boh nik klei ruă bo\k biăm lehana\n bru\ biăm kkuê. Khă gơ\ khăng tuôm [ia\dah anei jing klei ruă êlưih mdrao tơdah thâo [uh hnưm, wa\t tơdah mâo klei bru\ biăm kkuê.

Bia\m dla\ng mse\ si rup to\ng t^t, dôk ti kkuê. Bia\m kha\ng bi kbia\ sa mta hormone (pia klah ]u\n T3,T4) hla\m êrah lehana\n ba truh kơ du\m anôk hla\m asei mlei mnuih drei lehana\n kha\ng kriê dla\ng du\m klei bi mlih hla\m asei mlei. Kha\dah điêt đui] [ia\dah bia\m mâo brua\ klam pro\ng, mb^t ana\n lo\ đru bi mlih hnơ\ng ê’a\t, hlơr hla\m asei mlei djo\ guôp ho\ng wa\l hd^p mda, đru kơ ko\ dlô kla\ mnga] nanao, kboh êran ja\k mơh…

Ti adu\ mdrao mgu\n klei rua\ ung thư lehana\n biăm kkuê, Sang êa drao pro\ng kr^ng La\n dap kngư, kah knar gra\p hruê, adu\ mdrao kha\ng bla] mdrao kơ êbeh 10 ]ô mnuih mâo klei rua\ hla\m bia\m lehana\n ung thư bia\m. Hluê si Aê mdrao Nguyễn Đăng Giáp, Khua adu\ mdrao Ung bướu, ara\ anei ênoh mnuih mâo klei rua\ hla\m bia\m [rư\ hruê [rư\ lu:“Hla\m du\m thu\n gia\m anei ênoh mnuih mâo klei rua\ ung thư bia\m ti Việt Nam đ^. Hla\m thu\n 2016, 2017, ti Klei bi k[^n trông kơ klei rua\ ung thư kluôm ala ]ar, hluê klei ksiêm ênoh mnuih mâo klei rua\ ung thư bia\m dôk tal 4 hla\m ênoh klei rua\ ung thư kha\ng tuôm. Kha\dah hmư\ ung thư bia\m jing hu^ êdi, [ia\dah anei jing klei rua\ tơdah pral hmao [uh sna\n dưi mdrao hlao”.

Du\m klei rua\ kha\ng mâo ti bia\m kkuê jing: Ung thư bia\m, bia\m ti kkuê, awa\t bia\m kkuê, rua\ hla\m bia\m kkuê. Hluê si klei ksiêm yap, ênoh mnuih mâo klei rua\ anei ho\ng mniê lu h^n mka\ ho\ng êkei. Thu\n kha\ng mâo klei rua\ anei jing mơ\ng 30 – 35 thu\n.

Amai H’Líp, 32 thu\n, ti kdriêk Dak M^l, ]ar Daknông, thâo pô mâo klei rua\ bia\m sui ho\ng anei 1 thu\n. Kyua dôk ba tian lehana\n leh kkiêng anak kơh amai nao truh kơ Adu\ mdrao Ung bướu, Sang êa drao pro\ng kr^ng La\n dap kngư mdrao. Êlâo ana\n, amai hu^ êdi kơ klei rua\ mơ\ng pô. Leh mâo phung nai aê mdrao đru k]e\, amai H’Lip h’^t ai tiê. Leh 5 hruê bla] mdrao, amai suaih pral [ia\ leh. Amai H’Lip la] snei:“Tal êlâo mâo êa k’hak, mse\ si mâo mnơ\ng dôk đuôm, du\m klei bi kna\l jing mse\ sna\n, lehana\n pô [uh êma\n êmik, dla\ng ti kngan gơ\ mâo klo\. Mrâo ba tian ana\n kâo amâo dưi bla] ôh, truh kơ ara\ anei kơh nao mbla] mdrao. Leh bla] kâo [uh asei mlei hdjul [ia\, amâo lo\ mâo êa k’hak, mnơ\ng đuôm ôh. Êlâo ana\n, kâo amâo thâo ôh anei jing ya klei rua\, leh nao ksiêm mka\ dla\ng kơh kâo thâo anei jing klei rua\ bia\m”.

Pa\t ]ia\ng jih gra\p ]ô mnuih hu^ s’a^ tơdah la] kơ klei rua\ ung thư. Kha\ sna\n, ho\ng klei rua\ ung thư bia\m gơ\ mâo klei bi mlih ja\k h^n. Klei rua\ anei dưi mdrao hlao tơdah thâo pral. Hluê si Aê mdrao Nguyễn Đăng Giáp, Khua adu\ mdrao Ung bướu, Sang êa drao pro\ng kr^ng La\n dap kngư, ara\ anei, ti ]ar Daklak lehana\n lu anôk mdrao mgu\n mka\n hla\m kluôm ala ]ar, klei rua\ ung thư anei dưi mdrao ho\ng du\m hdra\ kdra\p mrâo, dưi mdrao hlao. Ti wưng mâo klei rua\ tal êlâo, 90% mnuih rua\ ung thư bia\m dưi bla] mdrao sra\ng hlao. Sa ]ô mnuih rua\ dưi bla] mdrao lu blư\ hla\m klei hd^p lehana\n klei anei đru kriê kja\p klei hd^p mnuih rua\ sui h^n.

Êdah kdlưn mse\ si Nguyễn Thị Lan (48 thu\n) ti sa\ {a\ng Adrê`, kdriêk Krông Ana, ]ar Daklak. Amai Lan thâo pô rua\ ung thư bia\m hnui leh, ti wưng tal dua mơ\ng klei rua\, klei rua\ dôk đ^ lar hla\m asei mlei. Leh nao ksiêm dla\ng ti Sang êa drao thơ\ng mdrao ung bướu ti Hà Nội lehana\n [uôn pro\ng Hồ Chí Minh, Amai Lan bi mkla\ w^t kơ Sang êa drao pro\ng kr^ng La\n dap kngư do\ng mdrao. Phung nai aê mdrao brei thâo, klei rua\ anei ktro\ leh, tơdah do\ng mdrao ti ]ar hu^ sra\ng bluh mâo klei truh jhat mka\n kyua ana\n sang êa drao nga\ hra\ m’ar brei amai nao mdrao ti gưl dlông h^n. {ia\dah kyua go\ sang dleh dlan, amai Lan đa\o knang lehana\n jao kơ phung nai aê mdrao ti Sang êa drao pro\ng kr^ng La\n dap kngư do\ng mdrao brei. Leh 1 mlan dôk đih mdrao, mâo 2 blư\ bla], ara\ anei klei suaih pral mơ\ng Amai Nguyễn Thị Lan mâo leh klei bi mlih kla\ s^t:“Hluê si phung aê mdrao ti Sang êa drao pro\ng kr^ng La\n dap kngư brei thâo, amai mâo klei rua\ ung thư bia\m, bi buôr klei rua\ đ^ lar leh hla\m asei mlei ti wưng tal dua. Phung aê mdrao brei Amai nao ti Sai gon do\ng mdrao [ia\dah kyua dleh dlan, anak điêt, k[ah pra\k ka\k ana\n amai akâo kơ Nai aê mdrao Giáp mdrao tinei. Bla] mdrao truh ara\ anei mâo 29 hruê, 2 blư\ bla] mơh, ara\ anei suaih pral leh, [ơ\ng hua\ dưi mơh. Tlam anei dưi w^t ti sang leh”.

Hluê si aê mdrao Nguyễn Đăng Giáp, ara\ anei, brua\ bi mkla\ mta phu\n ba klei rua\ djo\ tuôm kơ bia\m kuê, hla\m ana\n mâo klei rua\ ung thư bia\m ka kla\ nik ôh. Kno\ng thâo du\m mta phu\n arưp hu^ sra\ng nga\ mâo klei rua\ anei. Kyua ana\n, gra\p ]ô mnuih brei pral thâo [uh klei rua\ anei ho\ng hdra\ ksiêm bi mkla\ gra\p wưng, boh nik ho\ng mnuih arưp mâo klei rua\ anei lu mse\ si mnuih mâo klei rua\ kha\ng mdrao ho\ng hdra\ yua tia xạ, hd^p ti kr^ng hna\i djo\ mơ\ng tia xạ, go\ sang mâo mnuih rua\.../.