Djam puăn jing sa hla\m du\m mta djam mtam kreh [ơ\ng jê` êdi hla\m klei hua\ [ơ\ng, hlăm djam puăn mâo lu mnơ\ng tu\ jăk tu\ dưn kơ klei suaih pral, kơ kl^t kliêng, kơ ko\ dlô. Amâo mâo djo\ kno\ng mâo lu êa, [ia\dah mâo lu sắt, vitamin A, C…

 

Bi hro\ cholesterol:

Ăt mse\ ho\ng lu mta djam mtam mkăn, djam puăn jing mnơ\ng [ơ\ng jăk kơ klei pô ]ia\ng bi hro\ êmo\ng, lehana\n bi hro\ cholesterol ho\ng klei ênưih. Sa klei tu\ dưn ksiêm duah brei [uh mơ\ng klei [ơ\ng djam puăn đru bi hro\ leh ênoh cholesterol, lehana\n triglycoside.

 

Mdrao klei k`^ kl^t kliêng, lehana\n du\m klei rua\ tiê:

Brua\ mdrao mgu\n ho\ng knhuah djuê ana Ấn Độ đưm ăt yua djam puăn pioh mdrao klei rua\ k`^ kl^t kliêng, lehana\n du\m klei rua\ tiê. Djiêl ma\ mơ\ng djam puăn pioh đru gang mkhư\ du\m mta jhat ngă kơ tiê, kyua mâo klei dưi mkhư\ mta jhat mơ\ng du\m enzyme, mta kdơ\ng ho\ng osi hoá, lehana\n gang mkhư\ klei hmăi amâo mâo jăk mơ\ng du\m mta êngiê.

 

Mdrao klei k[ah êrah:

Kyua hla\m knăt djam puăn mâo mta sắt lu jing tu\ dưn ho\ng mnuih k[ah êrah, lehana\n phung mniê hla\k ba tian, phung hla\k mâo klei ]ia\ng mbo\ du\m mta mnơ\ng [ơ\ng mâo lu sắt. Anei jing khoáng chất yuôm bhăn ho\ng asei mlei, jing mta amâo mâo dưi k[ah ôh hlăm klei đ^ jing êrah.

 

Mdrao klei dleh bi lik mnơ\ng [ơ\ng lehana\n klei đuôm eh:

Kyua mâo lu mta êdjao, snăn djam puăn đru kơ klei bi lik mnơ\ng [ơ\ng, đru bi hro\ lu klei amâo mâo jăk hlăm tian prô]. Đru bi êbhơr prô], jing jăk ho\ng phung hlăm mâo klei dleh bi lik mnơ\ng [ơ\ng, amâodah mnuih hlăk hlê dôk đuôm eh. Êa djam puăn k’u\l đru bi hro\ klei đuôm eh. Êngao ana\n, djam puăn lo\ pioh yua mdrao kmuôt. Ktăk djam puăn mâo klei dưi mkhư\ kmuôt tu\ dưn êdi.

 

Gang mkhư\ klei rua\ m’iêk [ê` hra:

Lu klei tu\ dưn mơ\ng brua\ ksiêm duah mâo bi kla\ leh, [ơ\ng djăm puăn jê` jê` srăng đru kơ asei mlei dưi kdơ\ng ho\ng klei rua\ m’iêk [ê` hra, kyua mơ\ng du\m klei amâo mâo jăk mơ\ng osi hoá pô ngă. Djam puăn lo\ dơ\ng pioh mdrao klei rua\ m’iêk [ê` hra hlăm phung mniê dôk ba tian.

 

Răng mgang klei rua\ kboh:

Du\m mta mnơ\ng yuôm bhăn hlăm djam puăn mâo vitamin A, C amâodah beta-carotene jing mse\ ho\ng du\m mta kdơ\ng ho\ng osi hoá. Êngao ana\n, hnơ\ng folate hlăm djam puăn lo\ đru bi mlih hoá học mâo ana\n homocyteine, jing pô kreh ba klei rua\ kơ kboh, lehana\n êbuh đih tơdah ksu\n lu hla\m asei mlei. Magie ăt jing sa hlăm du\m mta mnơ\ng đru bi hro\ klei rua\ êrah đ^, lehana\n gang kdơ\ng ho\ng du\m klei rua\ kơ kboh tu\ dưn.

 

Gang mkhư\ klei rua\ ung thư:

Mâo jih jang truh kơ 13 mta kdơ\ng ho\ng osi hoá mdê mdê, djam puăn jing klei jăk êdi ho\ng hlei pô ]ia\ng mkhư\ mta rua\ ung thư. Du\m mta kdơ\ng ho\ng osi hoá srăng msưh kdu\n phu\n agha ba klei rua\ hlăm asei mlei, đru mkhư\ klei ]a\t jing tế bào ung thư, lehana\n mjing anôk jăk kơ klei đ^ jing tế bào suaih pral. Djam puăn dưi yap jing jăk hla\m brua\ gang kdơ\ng ho\ng klei rua\ ung thư prô], prô] khua, êhu\ng, kl^t, lehana\n ung thư ksâo…

 

Mâo klei tu\ dưn kơ ala\:

Djam puăn mkăp lu carotenoid, vitamin A lehana\n lutein. Anei jing du\m mta jing jăk kơ brua\ răng mgang ala\. Mb^t ho\ng ana\n, djam puăn lo\ thiăm glutathione kơ asei mlei, đru gang mkhư\ klei êkăl anak ala\.

 

Đru mbo\ ai kdơ\ng ho\ng klei rua\:

Ho\ng hnơ\ng tu\ jăk mâo hla\m djam puăn, `u đru md^ ai ktang kơ asei mlei kdơ\ng ho\ng klei rua\, lehana\n djam puăn jing djam ênưih duah, blei amâo mâo yuôm ôh, tơdah mka\ ho\ng klei drei mnăm vitamin C grăp hruê. {ơ\ng djam puăn hlăm grăp hruê rơ\ng srăng mđ^ thiăm ai ktang kdơ\ng ho\ng klei rua\, lehana\n đru lo\ bi kjăp klang, krơ\ng kơ asei mlei mâo nanao klei suaih pral ho\ng hdră bi kna, lehana\n mkhư\ mta jhat mu\t hla\m asei mlei.

 

Du\m klei tu\ dưn mkăn:

Êngao kơ du\m klei tu\ dưn mraoa leh la], djam puăn lo\ mâo klei tu\ dưn mkhư\ mdrao du\m mta anôk bo\k u\r, ngă bi hro\ klei rua\ êgah mơ\ng phung mniê [uh mlan, rua\ êgei, jăk kơ klei m’iêk, mkhư\ klei rua\ [le\ êrah adu\ng. Djam puăn lo\ jing mnơ\ng bi êđăp klei m^n, mâo klei tu\ dưn kơ mnuih kreh amâo mâo thâo p^t, dleh p^t. Êa djam puăn đru bi êđăp, bi lưh hlơr. Ho\ng klei dưi mkhư\ mta jhat, djam puăn ăt pioh yua hla\m brua\ mdrao klei [ơ\ng djo\ mnơ\ng rua\.

 

 

                        Y-Khem mblang, răk dlăng.