VOV4.Êđê - Mnuih [uôn sang djuê ana Hrê ti [uôn Vi Ô Lăk, sa\ Pờ Ê, kdriêk Kon Plo\ng, ]ar Kontum mâo klei bhia\n nga\ lo\ pla mdiê mơ\ng đưm. Kyua ana\n, du\m klei bhia\n đa\o mơ\ng mnuih [uôn sang lu j`u sia\ suôr ho\ng wưng đ^ jing mơ\ng ana mdiê. Gra\p thu\n, mnuih [uôn sang Hrê ti [uôn Vi Ô Lăk kha\ng mko\ mjing lu kna\m m’ak djo\ tuôm kơ ana mdiê.

            }ing ]har amâo dưi k[ah ôh hlăm du\m knăm m’ak mơ\ng mnuih [uôn sang Vi Ô Lắc.

Ho\ng mnuih [uôn sang djuê ana Hrê ti [uôn Vi Ô Lắc, mdiê lo\ jing  yuôm bhăn êdi, jing mnơ\ng [ơ\ng huă rông hd^p jih jang mnuih lehana\n mnơ\ng hrui w^t phu\n mơ\ng grăp go\ êsei. Kyua ana\n, du\m knăm m’ak djo\ tuôm kơ klei đ^ jing mơ\ng mdiê jing bruă yuôm bhăn hlăm klei đăo mơ\ng mnuih [uôn sang. Grăp thu\n, mnuih [uôn sang ăt dja\ pioh bruă mko\ mjing lu knăm m’ak djo\ tuôm kơ mdiê mse\ si: knăm tu\ drông giêt êa myang, rah mdiê, pla mdiê, hrui wia\ mdiê, ba w^t mdiê kơ hjiê…

Êlâo dih, mnuih Hrê ti [uôn Vi ô Lắc kno\ng buh pla 1 yan mdiê hlăm thu\n. {ia\dah kno\ng du\m ana\n ăt mâo djăp mnơ\ng [ơ\ng huă kơ digơ\ hlăm jih thu\n, tăp năng truh kơ 2 thu\n. Mnuih Hrê buh pla mdiê hlăm lo\ boh ê`an djiêu hnoh êa. Mdiê ti anei kno\ng tu\ mă mnơ\ng tu\ jăk mơ\ng lăn lehana\n êa sơnăn đ^ jing yơh, amâo guôn dưm hbâo amâodah krih êa drao mdjiê hluăt ôh.

 Mduôn [uôn A Xi hưn mthâo kơ gơ\ng myang leh ana\n ]eh kpiê pioh ngă yang mơ\ng go\ êsei

Êlâo kơ mphu\n kai tlăng lăn rah pla, mnuih [uôn sang mko\ mjing 1 knăm kdrăm k’ah, ana\n jing tu drông giêt êa myang. Knăm m’ak anei k`ăm hdơr knga kơ hnoh êa La Hênh, amâodah lo\ pia jing hnoh êa klei hd^p, mkăp leh êa kơ lo\ hma lehana\n êa ba yua hlăm klei hd^p mda  mnuih [uôn sang.

Hlăm mlan 3, khua mduôn mâo k’hưm h^n hlăm Êpul hgu\m mduôn [uôn srăng ruah mă hruê ]ia\ng po\k [a\ng hjiê mdiê lehana\n prăp êmiêt kơ knăm rah pla mdiê. Hlăm hruê po\k [a\ng hjiê mdiê, digơ\ srăng mă du\m ]a\p mdiê mơ\ng hjiê ba nao kơ gơ\ng myang) gơ\ng pioh kă mnơ\ng ngă yang), ]eh kpiê, êsu\ng myang (êsu\ng tăp mdiê, mkra [ê` pioh ngă yang kơ yang adiê), [a\ng phă adiê (anôk myang mơ\ng phung yang adiê dôk lehana\n ksiêm dlăng djăp bruă ngă klei blu\ tlao mơ\ng mnuih Hrê hlăm pưk sang digơ\), lehana\n truh kơ gơ\ng nêu pla ti êngao [a\ng phă adu\ myang. Rue# knăm m’ak anei, mdiê srăng dưi ba nao mđam, ]a\t agha lehana\n rah pla. Truh mdiê djăp hruê ba pla, mnuih Hrê lo\ mko\ mjing 1 knăm m’ak mkăn ana\n jing knăm pla mdiê. Truh kơ mlan 6, mnuih [uôn sang [uôn Vi Ô Lắc lo\ mko\ mjing 1 knăm m’ak ]ang hma\ng mdiê k]ah êđai đ^ jing jăk siam…

Truh mlan 8, leh mdiê mphu\n dơ\ng ang, Êpul hgu\m mduôn [uôn srăng bi trông ]ia\ng ruah mă 1 hruê mko\ mjing knăm tu\ drông mdiê mơ\ng lo\ hma ba w^t kơ hjiê. }ia\ng bi êdah klei mpu\ ho\ng asa\r mdiê mâo mnuih [uôn sang bi hmô mse\ si yang adiê, grăp thu\n, du\m go\ êsei mkra w^t hjiê mdiê.

Bruă mkra w^t hjiê mdiê ăt mse\ mơh mdơ\ng hjiê mdiê mrâo mâo mnuih Hrê [uôn Vi Ô Lắc ngă ho\ng klei ksă êmă, mơ\ng bruă ruah hruê truh kơ bruă ruah mă mnơ\ng mkra. Hlăm [uôn, hjiê mdiê mơ\ng du\m go\ êsei amâo mdơ\ng hjăn păn ôh, [ia\dah mdơ\ng mb^t ho\ng lu hjiê mdiê mkăn jing alu\ bi ktlah hjăn ho\ng alu\ wa\l anôk dôk lehana\n lo\ hma.

Khua mduôn A Xi, [uôn Vi ô Lắc brei thâo; mnuih Hrê bi m^n sơnei, phung mniê jing pô mdiê, sơnăn hlăm go\ êsei, mo# pô sang jing pô kriê dlăng mnơ\ng [ơ\ng huă, dưi yap mâo klei bi mje\ hgăm ho\ng mngăt mdiê. Kyua ana\n, hlăm knăm m’ak tu\ drông mdiê ba w^t kơ hjiê, phung mniê ]u\t h’ô kdrăp djuê ana lehana\n gui bu\ng siam h^n nao kơ lo\ hma. Digơ\ kt^ du\m amung mdiê siam h^n hlăm lo\ hma, dje\ ]a\p amung mdiê ana\n ho\ng 1 arua\t klei dliê lehana\n ba w^t kơ hjiê mdiê.

Hlăm mmông ]a\p amung mdiê, digơ\ wah la] lehana\n bi êdah ai tiê hdơr knga ho\ng Yang mdiê lehana\n djăp mta yang hlăm dliê, gu\ lăn, hlăm hnoh êa… Leh ba w^t mdiê, digơ\ mă 2 arua\t klei ko# dăng jing kdrông găn du\m hnoh êa mkăp leh êa kơ lo\ hma, nanao snăn hlo\ng truh mdiê ba w^t ênu\m kơ [uôn, amâo mâo msah ôh. Mnuih [uôn sang tu\ drông amung mdiê mse\ si tu\ drông hbia, [a\r [a\r ai tiê lehana\n ho\ng klei mpu\.

Êdei kơnăn, mnuih [uôn sang mă mnu\ adôk hd^p ngă yang ti gơ\ng nêu ti ana\p mbah [a\ng hjiê. Leh ngă yang, pô iêu yang ]uh mnu\ lehana\n mă êrah mnu\ m’miă hlăm gơ\ng nêu leh kơnăn kơh ba nao mdiê kơ hjiê. }a\p mdiê dưm ti gu\ djơ dje\ mơh, dưh ti mtih tlă ana\p ho\ng ê`an đ^ nao kơ hjiê mdiê. Anei ăt jing du\m ]a\p mdiê srăng pioh ngă mjeh pla mjing kơ yan êdei.

Hlăm du\m knăm m’ak kơ mdiê, du\m go\ êsei hlăm [uôn kreh ]uh 1 mta kyâo mâo mnâo [âo mngưi hlăm hjiê mdiê lehana\n hlăm adu\ myang ]ia\ng myơr kơ yang mdiê. Mnâo mngưi lar bra djăp anôk djă ba klei hưn mthâo sơnei mnuih Hrê hdơr knga kơ yang mdiê.

Hlăm 2 hruê ngă yang, du\m go\ êsei srăng kă 1 adhan kyâo mtah hlăm gơ\ng nêu ti ana\p [ăng bhă pro\ng hlăm sang. Anei jing gru knăl hưn mthâo snei, go\ êsei hlăk mko\ mjing knăm m’ak hdơr knga kơ phung yang đru leh mâo mdiê kuê. Hlăm wưng anei amâo brei ôh tuê mu\t hlăm sang, kyua yang mdiê ]ia\ng kơ klei kriêp `a\t lehana\n klei mpu\.

Hlăm mlan 10, mnuih [uôn sang Vi Ô Lắc lo\ mko\ mjing 1 klei ngă yang kơ lo\ hma, kreh pia jing knăm k’kuih. Mnơ\ng ngă yang yuôm bhăn h^n hlăm knăm k’kuih jing [ê` dưi mkra mơ\ng braih đio\ tlê hlăm êsu\ng myang lehana\n kđeh k’kuih mă mơ\ng lo\ hma. Anei jing knăm m’ak kruăk knăl mjưh rue# bruă duh mkra, hrui mă boh mnga mdiê hđăp. Knăm k’kuih ăt mđr^ng ho\ng bruă bi rue# 1 thu\n ngă lo\ hma mơ\ng mnuih Hrê, k]ưm 1 thu\n mrâo ho\ng klei ]ang hma\ng mdiê đ^ jing siam bi msa\r, amâo mâo k’kuih lehana\n du\m mta mnơ\ng mkăn bi rai, ]ia\ng grăp boh sang ăt mâo mdiê bo\ hjiê, mnuih [uôn sang jih thu\n trei mđao.

Du\m knăm m’ak mơ\ng mnuih Hrê amâo djo\ kno\ng bi êdah klei đăo knang kơ bruă lo\ hma đui] ôh, [ia\dah lo\ jing wưng ]ia\ng mnuih [uôn sang hlăm [uôn bi tuôm, mje\ mgiăm, bi êmuh k`a hdăng găp kơ du\m  bruă hlăm klei hd^p mda, lui he\ klei bi mneh msao, êmut êmăl amâo mâo jăk, mko\ mjing klei khăp ho\ng mnuih riêng gah, bi kjăp klei hgu\m mguôp êpul êya. Anei ăt jing wưng ]ia\ng phung êdam êra êkei mniê hlăm [uôn tui duah [^ng khăp, bi [ua\n rơ\ng jing ung jing mo#./.