VOV4.Êđê - Klei phung m^ ba tian mâo lu klei hu^ hyưt êdi. Kno\ng ta\m mâo sa klei mdê [ia\ a\t hu^ sra\ng truh du\m klei ju\ jhat.

Êjai dôk ba tian, phung am^ bi hua\ [ơ\ng djăp mnơ\ng [ơ\ng tu\ jăk, kyuadah k[ah he\ mnơ\ng tu\ jăk srăng ngă hro\ ai kdơ\ng ho\ng klei rua\, ênưih mâo du\m mta klei rua\ tưp, hmăi amâo mâo jăk kơ klei anak ^ đ^ pro\ng, hđeh amâo mâo đ^ kyar klei m^n, lehana\n djăp kdrê] mkăn hlăm asei mlei, tăp năng truh kơ klei kkiêng mda… Boh nik, mnơ\ng [ơ\ng bi mâo hlăm hruê brei bi mâo djăp hnơ\ng tu\ jăk mse\ snei:

Mta đạm: Anei jing mta tu\ jăk yuôm bhăn. Mta đạm mâo hlăm kđeh ]^m, kan, boh mnu\, boh bip, êa ksâo, lehana\n mơ\ng djăp mta mnơ\ng mơ\ng êa ksâo, mơ\ng êtak prăi, ktơr hbei…

Mta mmih: Mkăp djăp ai ktang kơ am^, lehana\n anak ^ hlăm tian. Mta mmih mâo hla\m boh kroh, karot, êa ksâo, êa hnuê, braih mkue#, hbei mtei…

Mta prăi:  Đru mđ^ jing tế bào dlô, lehana\n mkăp ai ktang. Dlô anak ^ ]ia\ng snăk bi mâo djăp mta prăi. Êngao ana\n, mta prăi lo\ đru kơ asei mlei hrip ma\ mta vitamin ênưih h^n: Vitami A, d, E lehana\n K.

Du\m mta vi chất dinh dưỡng: Mâo dua mta vi chất yuôm bhăn ana\n jing Calsi, lehana\n sắt. Calsi mâo lu hlăm êa ksâo, hdang, ariêng, boh mnu\, boh bip… Sắt mâo lu hlăm kđeh ]^m êmô, djăm hru\p hrah, djam bei. Mb^t ho\ng ana\n lo\ bi mbo\ du\m mta vi chất mkăn mse\ si kẽm, magie, iot dăl hlăm jih wưng dôk ba tian.

Djăp mta vitamin A, B, C, D, E… mâo sơăi hlăm mnơ\ng [ơ\ng mse\ si djam mtam, boh kroh jing kăn dưi k[ah rei.

Phung am^ ba tian bi mbha hnơ\ng mnơ\ng [ơ\ng, [ơ\ng bi djăp jih jang mnơ\ng [ơ\ng jăk, mbo\ djăp mta mnơ\ng tu\ jăk. Lehana\n mnăm mơ\ng 2 – 2,5 lit êa nga]/hruê. Hla\m dăl wưng dôk ba tian, phung am^ ba tian srăng đ^ knăng kah knar mơ\ng 12 – 15kg.

Sa mta klei năng mđing ana\n jing, nao mka\ dla\ng jê` jê` tian djo\ hruê k]ah:

Mơ\ng wưng tal êlâo mtam, (Sitôhmô mơ\ng mlan mâo tian tal êlâo truh kơ bo\ 3 mlan) mnuih ba tian bi nao mka\ dlăng kluôm dhuôm, lehana\n ]ia\ng kơ aê mdrao ksiêm dlăng klei đ^ pro\ng mơ\ng anak ^ hlăm dăl wưng ba tian. HLăm grăp wưng nao mka\ dlăng, snăn bi hluê gưt djo\ ho\ng klei nai aê mdrao mta\ mtăn. Bi tơdah mâo klei bi knăl amâo mâo jăk, am^ ba tian hlo\ng nao mka\ dlăng kơ aê mdrao mtam, ]ia\ng mâo klei k]e\ đru, lehana\n mdrao mgu\n bi pral. Sa brua\ yuôm bhăn mkăn ana\n jing phung am^ ba tian lo\ tlo\ mgang bi djăp ênu\m klei tlo\ mgang klei rua\ bi hrut arua\t ariêng, tlo\ bi djăp ênu\m 2 arua\t pioh răng mgang hu^ mâo klei rua\ bi hrut arua\t ariêng pu\n msăt kơ hđeh mrâo kkiêng, grăp arua\t tlo\ mgang sa mlan tlo\ sa blư\.

Boh nik klei yua êa drao êjai hlăm wưng ba tian bi hluê gưt djo\ ho\ng klei nai aê mdrao mta\ mtăn:

Yua êa drao êjai hlăm wưng dôk ba tian brei bo\ ho\ng klei răng. Ho\ng phung tuôm mâo du\m mta klei rua\ mse\ si klei rua\ biăm kuê, rua\ boh [leh, rua\ djo\ kman kjham leh, am^ ba tian mâo klei rua\ hla\m kboh, mâo klei rua\ hla\m ktu\t klang… bi mâo he\ klei nai aê mdrao  sang kkiêng lehana\n mdrao hđeh k]e\ bi nik êlâo kơ yua êa drao.

Ep mjua\t asei mlei grăp hruê: Êjai wưng dôk ba tian, am^ ba tian ăt ma\ brua\, ep mjua\t asei mlei grăp aguah ưm hlăm du\m mta klei hlăp mjua\t asei mlei hnơ\ng hdjul.

Tơdah [uh klei bi knăl tian amâo mâo jăk, hu^dah proh ^ mda, amâodah phung am^ ba tian kreh tuôm mâo leh wưng proh ^ mda, snăn am^ ba tian mdei msăn bi jăk, lehana\n mâo klei kăp k]e\ mdrao mơ\ng nai aê mdrao.

Klei p^t đih lehana\n bi mdoh asei mlei: Êjai hla\m wưng dôk ba tian phung am^ brei mâo klei p^t đih jăk. {ar hơô m’iêng ao ê’hai hluê, mnei hgei bi doh nanao hlăm grăp hruê.

Răng tian prô] đăm truh kơ klei đuôm eh, ho\ng hdră [ơ\ng jê` jê` boh kroh, djam mtam, mnăm lu êa, lehana\n mjua\t asei mlei grăp aguah ưm.