VOV4.Êđê - Ara\ anei, klei ruă hlăm “ jơ\ng kngan, [a\ng êgei” tuôm leh ana\n mâo ti du\m alu\ wa\l hlăm kr^ng Dap kngư. Phu\n agha ba klei ruă jing kbiă mơ\ng kman entero. Kdrê] “ Klei suaih pral – klei hd^p” hruê anei, hmei hâo hưn du\m mta ]ia\ng kơ thâo klei ruă hlăm “ jơ\ng kngan, [a\ng êgei” leh ana\n hdră kdơ\ng mgang.

            Klei ruă hlăm jơ\ng kngan, [a\ng êgei khăng mâo ho\ng phung hđeh gu\ 5 thu\n lu êdi khăng kyua mơ\ng kman entero nga\. Ara\ anei klei ruă hlăk mâo ti du\m alu\ wa\l hlăm kluôm ala leh ana\n hlăm alu\ wa\l kr^ng Dap kngư. Klei ruă hlăm jơ\ng kngan, [a\ng êgei mâo lu êdi hlăm phung hđeh êlăk, tưp lar mơ\ng mnuih anei ba kơ mnuih mkăn hluê êa du\ng, êa k’hak mơ\ng ko\ng đo\k, êa bah mơ\ng hđeh mâo klei ruă ba nao kơ hđeh suaih. Klei bi êdah mơ\ng klei ruă anei bi êngoh [‘[ia\, amâo ]ia\ng huă [ơ\ng, êmăn êmik leh ana\n bo\k ko\ng đo\k, bi bo\k hrah mâo êa hlăm lam lu êdi hlăm [a\ng êgei, pla\ kngan, plă jơ\ng, yu\r tluôn

      Klei ruă khăng mâo du\m klei bi êdah êngoh [‘[ia\, klei ruă anei hlao leh rua\ mâo mơ\ng 7 truh kơ 10 hruê. {ia\ đui] ba truh klei ruă mkăn, khă s’năn ăt mâo mơh mnuih kjham ba truh klei ruă dlô ho\ng du\m klei bi êdah êngoh, ruă ako\, khăng k’kuê amâo dah ruă k’iêng.

            Klei ruă hlăm jơ\ng kngan hlăm phung hđeh khăng mâo du\m du\m anôk mâo lu mnuih mse\ si sang hră, sang rông hđeh… Klei ruă khăng mâo du\m klei bi êdah mdê mdê tui hluê mdê bi gưl mơ\ng klei ruă.

            Klei ruă hlăm jơ\ng kngan jing klei ruă tưp. Klei ruă tưp mơ\ng mnuih ba kơ mnuih kyua bi mje\ ho\ng êa bah, êa mơ\ng [a\ng adu\ng, ko\ng đo\k, êa mơ\ng du\m gru bo\k kpla] m]ah amâo dah hluê eh - [a\ng êgei. Klei ruă anei tưp lar lu êdi hlăm wang 1 hruê kăm tal êlâo yap mơ\ng leh djo\ klei ruă, khă sơnăn drei ăt [uh kman klei ruă anei dưi bi proh hluê eh leh lu hruê kăm êdei kơnăn. Drei ăt djo\ klei ruă kyua tăm djo\ [ơ\ng mnơ\ng, mnăm êa djo\ kman klei ruă.

            Truh kơ ara\ anei ka mâo ôh êa drao mdrao hlao klei ruă anei. Lu êdi jing du\m hdră mdrao mgu\n ]ia\ng lưh êngoh, mhro\ klei ruă kyua du\m gru kpla] bo\k ngă leh ana\n mdrao du\m klei ruă mkăn tơdah mâo.

            Du\m hdră kdơ\ng mgang:

          Truh kơ ara\ anei ăt ka mâo mơh kdơ\ng mgang klei ruă mâo boh tu\ dưn, [ia\dah klei hu^ hyưt ưp lar năng ai hro\ tru\n, tơdah hluê ngă jăk du\m hdră bruă si ti gu\ anei:

               - Bi mdoh asei mlei mse\ si rao kngan jê` jê`, boh nik gơ\ leh bi mlih hnun kơ phung hđeh.

          - Rao du\m mta mnơ\ng yua, mnơ\ng hlăp mâo kman klei ruă ho\ng êa leh ana\n k[u, leh ana\n mdjiê kman klei ruă ho\ng chloraminB 5%. Bi mhro\ klei ba yua mb^t du\m mta mnơ\ng ho\ng hđeh mâo klei ruă leh ana\n mnuih ruă leh ana\n ba yua du\m hdră bi mhro\ klei ruă tưp hluê êlan eh, [a\ng êgei mkăn mse\ si [ơ\ng ksă, mnăm tu\k.

Bi ktlah mnuih ruă, hđeh mâo klei ruă hlăm du\m hruê tal êlâo djo\ klei ruă ăt dưi mhro\ mơh klei tưp lar klei ruă.

Mnuih [uôn sang leh ana\n [^ng găp drei bi hdơr bi rao kngan

·        Êlâo, êdei kơ tu\k knă, leh ana\n prăp êmiêt mnơ\ng [ơ\ng.

·        Êlâo kơ huă [ơ\ng, leh rue# nao tlô.

·        Tơdah kngan ]ho\.

·         Bi rao kngan jê` jê` tơdah hlăm go\ êsei mâo mnuih êngoh, ruă duam.

                                                   H’Nga pô ]ih mkra.