VOV4.Êđê - Yăn adiê hlăm knhal jih thu\n kreh jing mmông găl kơ du\m mta klei rua\ kreh mâo hlăm wưng bi mlih adiê, mse\ si dlưh klei bi êwa, bi êngoh êa\t, rua\ tian, rua\ atu\t klang… Klei rua\ kreh đ^ nao kơ kjham h^n tơdah adiê êa\t ktang, hmăi amâo mâo jăk kơ asei mlei. Tơdah amâo mâo mdrao bi pral ăt hu^ hyưt mơh kơ klei hd^p:
Tơdah adiê bi mlih, dơ\ng đue# nao kơ êa\t, ênưih snăk mâo du\m mta klei rua\ snei:
Klei rua\ dlưh êlan bi êwa:
Adiê êa\t jing wưng nga\ kơ du\m mta klei rua\ hlăm êlan bi êwa mse\ si kdloh êa du\ng, rua\ mrôk adu\ng, rua\ ko\ng đo\k, rua\ kso\... kreh mâo lu.
Klei rua\ êbuh đih:
Hlăm yăn êa\t, adiê đue# nao kơ êa\t, du\m mta klei rua\ kreh mâo mse\ si êbuh đih, dăl arua\t êrah kboh, dlưh awa\t kboh… bhiâo riâo rit `u đ^ nao kơ kjham. Ti hnơ\ng adiê êa\t, arua\t êrah kreh bi hru\t he\, ngă dăl êlan êrah truh kơ klei êbuh đih. Tui si phung aê mdrao mta\ mtăn, mnuih mâo klei rua\ kboh bi ksiêm dlăng nanao hnơ\ng ênoh êrah đ^ grăp hruê, lehana\n dja\ hiu nanao êa drao đru kơ kboh grăp blư\ kbia\ hiu kơ ta].
Rua\ atu\t klang:
Adiê êa\t ktang du\m arua\ êrah hlăm êngao kreh bi hrut he\, ngă kơ hnơ\ng êrah mkăp kơ lam kơ kđeh, kơ atu\t amâo mâo jăk lu ôh, ngă truh kơ klei bi êgah hla\m kđeh asa\r, ngă bi khăng kđeh hlăm kr^ng mra, k’iêng.
Kreh bi mđu] hlăm knga lehana\n truh kngăl:
Mta phu\n ba truh klei kngăl tơdah kbia\ hiu hlăm êa\t, kyua du\m arua\t êrah bi hrut he\, ngă klei mtu\k mtu\l arua\t êrah êran rông ba hlăm wa\l knga, mse\ si bao knga, lehana\n du\m arua\t klei m^n kăp hmư\. Tơdah knga mâo he\ klei amâo mâo jăk ênưih srăng ngă kơ klei amâo lo\ thâo hmư\ truh kơ kngăl.
Mta klei rua\ anei kreh tuôm ho\ng phung hđeh jing lu h^n ho\ng phung mnuih pro\ng. Adiê êa\t phung hđeh ênưih snăk truh bi mđu] êka [a\ng knga, knga bi kding, kbia\ êa, hmư\ amâo mâo lo\ mnga] ôh… tơdah amâo mao mdrao bi pral, ênưih snăk srăng hluh tal păng [a\ng knga, lehana\n kngăl.
Êngoh êa\t:
Kreh tuôm tơdah adiê êa\t ktang, boh nik hnơ\ng êa\t tru\n snăk sơưn. Mnuih rua\ bi êngoh hlơr asei mlei [ia\dah amâo mâo kbia\ êa k’ho\ ôh, rua\ ko\, hwir ho\, mma\t ala\ mta, kdloh êa du\ng, [le\ mlâo asei priu êa\t.
Rua\ tian:
Tơdah amâo mâo bi mđao ôh asei mlei, ênưih mơh truh kơ klei rua\ tian. Rua\ tian kyua adiê êa\t kreh mâo klei bi knăl mse\ snei, rua\ hla\m tian, pu\k tian, [ơ\ng hua\ mnơ\ng [ơ\ng dleh lik, nao eh ]hơ\ng m’êa, amâodah ]ia\ng [le\ o#, jơ\ng kngan êa\t h’ra\. Lehana\n ngă kơ asei mlei bi hu^ kơ êa\t.
Tơdah rua\ tian kyua êa\t, diih dưi mia\ êa drao bi hlơr tian ju\m pu\n msa\t, amâodah tu\k hla ngải cứu lehana\n ma\ êa mdao dhông hlăm kr^ng pu\n msa\t lehana\n bo\ hlăm tian. Diih dưi krơ\ng bi mđao tian êjai đih p^t, lehana\n đăm [ơ\ng ôh du\m mta mnơ\ng [ơ\ng mtah, êa\t, mnơ\ng lui sui…
Rua\ êhu\ng:
Êhu\ng kreh lo\ dơ\ng đ^ rua\ hlăm du\m hruê êa\t, ai kdơ\ng ho\ng klei rua\ hlăm asei mlei tru\n hro\, lehana\n mjing klei găl kơ du\m mta kman helicobacterpylori đ^ jing ktang. Du\m mta kman anei yơh jing pô ba klei rua\ kơ êhu\ng.
}ia\ng dưi mkhư\ gang klei rua\ hlăm yan êa\t, mâo nanao klei suaih pral, brei drei ]u\t hơô bi mđao, hua\ [ơ\ng bi djăp ênu\m mnơ\ng [ơ\ng tu\ jăk, amâo mâo [ơ\ng ôh mnơ\ng êa\t, amâo mâo mnei ôh hlăm anôk mâo ang^t êa\t thut.
Viết bình luận