VOV4.Êđê –A\t mse\ ho\ng du\m djuê [ia\ mka\n ti kr^ng Dap kngư, mnuih Bahnar mâo hjiê kriê pioh ênhiang mmui` djuê ana lu êdi, ho\ng lu ênhiang mmui` mdê mdê mse\ si: Mmui` bi kmlah, mmui` bi mjum, mmui` ya\l dliê kơ pô… gra\p ênhiang mmui` mâo s’a^ knhuah hja\n. Boh nik ho\ng ênhiang mmui` ya\l dliê kơ pô, ho\ng du\m boh blu\ êdu ê’un, je\ gia\m nga\ kơ mnuih hmư\ kha\p m’ai êdi.

-Hyưk, ti wa\l krah Đăk Đoa, kdriêk đăk Đoa, ]ar Gialai jing sa ]ô mnuih thâo săng lu, lehana\n knhăk hla\m ênhiang klei mu` djuê ana pô mâo lu snăk mnuih khăp hmư\. ~u mâo klei ]ia\ng yăl dliê ho\ng [^ng hmư\ kơ ênhiang klei mu` djuê ana Bahnar snei:

Hyưk 1: “Mu` bi êdah ai tiê pô jing yăl dliê kơ klei mơak, kơ klei ênguôt hla\m klei hd^p mda ngă brua\ knua\, hlăm klei dôk dơ\ng [ơ\ng hua\ grăp hruê, boh pia mơ\ng klei mu` k`ăm mpu\ mni kơ [uôn sang, mnuih riêng gah dôk hmư\, mni kơ di`u, [uah kơ di`u… ]ia\ng kơ digơ\ mơak, khăp kơ klei hd^p, go\ sang lehana\n brua\ knua\ ma\”.

-Dah snăn klei ih mu` ana\n mâo boh pia siam, klei m^n jăk pioh mpu\ mni kơ mnuih mkăn, [ia\dah lo\ lua\ gu\ snăk sơưn tơdah la] kơ pô?

Hyưk 2: “Djo\ leh, klei mu` anei `u mse\ djuê ana\n, mâo nanao klei bi mni kơ mnuih mkăn, amâo mâo mpu\ mđ^ ôh kơ asei mlei pô, brei mâo klei bi ti gu\ nanao yơh pô, lua\ gu\, hrăm mb^t ho\ng jih jang mnuih…”

-Ơ, dah snăn po\k lăng sa kdrê] klei mu` anei: “Na\r Bơ\ntơ ]âp si tôhmô hruê bi tuôm” tui si Hyưk mâo la]:

“Grăp blư\ bi tuôm mâo klei mơak snăk; Dôk guôn klei jak iêu, bi yăl dliê êa; {ia\dah sang kâo klei jing dleh dlan knap m`ai êdi; tur sang ho\ng lăn [hu\l, ti anôk sun dôk ara\ anei; hmăng hmưi klei mơak amâo mâo lo\ ram…”

-Năng ai klei mu` anei mâo lu mnuih khăp. Ơ Hyưk, mơ\ng hb^l ih dơ\ng thâo mu`?

Hyưk 3: “Kâo mâo klei thâo mu` anei mơ\ng sui leh, mơ\ng hlăk kâo 15 thu\n, 16 thu\n, ara\ anei kâo êgao kơ 50 thu\n leh, thâo mu` mâo leh mơh mơ\ng 30;40 thu\n sui leh mơh”.

-Klei khăp mu` anei đru leh ih thâo kla\ mnga] h^n kơ jih jang ênhiang mu` anei. Tơdah ]o\ng mu` yăl kơ klei khăp pô, snăn si srăng mu`?

Hyưk 4: “Hlăm klei khăp êkei mniê, hdră mu` ăt kăn mdê rei. Êjai mu` yua du\m boh blu\ siam jăk, êdu êun, la] kơ asei mlei pô amâo tu\ dưn ôh, amâo jing ang ôh… {ia\dah bi ho\ng phung mniê pô dôk mu` snăn bi mni di`u k[a\t siam, thâo mbrua\, kreh kru` hlăm djăp mta… mơ\ng ana\n di`u [uh mơak ai tiê, mâo klei khăp lehana\n mje\ ho\ng pô”.

-Ơ, [ri hlăm du\m klei bi tuôm, amâodah hlăm mlam ]hưn mnăm kpiê ]eh, dôk bi yăl dliê, jih jang mnuih kreh bi mu` kơ hdơ\ng găp du\m klei mu` ênhiang djuê ana pô khăp. Grăp blư\ mse\ djuê ana\n, klei mu` ]o\ng yăl dliê kơ pô mơh mâo lu klei khăp mu` h^n. Kha\dah thâo mu`, amâodah amâo mâo thâo mu`, truh kơ klei bi mu` snăn [uh hlăm ana\n mâo klei êdu êun, lehana\n je\ giăm snăk:

“Đo\k kâo ênai hgơr m]ah; klei kâo duê amâo leh prue#; ayo\ng amai adei đăm tlao ôh; ]ia\ng kơ klei mơak anei amâo mâo ram…”

Nanao mse\ djuê ana\n du\m pruê mu` mơ\ng êdu êun mse\ si `u\ kma hlăm ai tiê mnuih.

-Ơ Hyưk, klei mu` ]o\ng yăl dliê kơ asei pô anei, êngao kơ klei bi êdah klei thâo lua\ gu\, snăn ya lo\ mâo klei yuôm bhăn mkăn?

Hyưk 5: “Klei mu` anei ăt k`ăm mjing klei mơak m`ai hla\m klei bi tuôm, hlăm anôk mnăm hua\, bi êdah klei thâo mpu\ kơ jih jang mnuih, amâo duah dah ăl kơ pô mkăn ôh. Mu` ]ia\ng kơ jih jang mnuiih thâo bi pap, thâo bi khăp, bi đru hdơ\ng găp, thâo bi khăp ]ia\ng h^n”.

-Djo\ leh, klei mu` anei lo\ mâo ênhiang mu` mơ\ng mnuih mâo klei hd^p amâo mâo mbha myun, amâo mâo jăk asei mlei ăt ]ia\ng mơ^t mơh ai tiê pô hlăm grăp blư\ mu`. Sitôhmô:

“klei ênguôt hn^ng amâo thâo b^t ho\ng hlei pô ]ia\ng yăl dliê; klei hd^p amâo mâo tu\ jing anei, đung hiu hluê thu\n mlan; Yo\ng wang amâo mâo truh duh [ơ\ng amâo mâo ar; ênguôt đei yơh klei hd^p anei hlei pô thâo săng brei…”

Ana\n jing klei mu` ]o\ng la] kơ pô bo\ ho\ng klei mgei ai tiê bi êdah klei dleh dlan mơ\ng mnuih amâo mâo jăk asei mlei, êpa mhao kơ klei hd^p mse\ ho\ng jih jang mnuih yăng đar. Du\m klei mu` mse\ snăn, đru leh di `u mdul klei ênguôt, lehana\n lo\ mđ^ klei ]ang hmăng, klei êpa mhao kơ djăp mta klei jăk yâo hlăm klei hd^p mda.

-Ơ Hyưk, kơ ênhiang klei kưt mu` djuê ana Bahnar mâo kriê pioh lehana\n lo\ bi lar leh jăk, ih mâo mơ\ ya mta klei ]ia\ng mta\ mtăn kơ mnuih [uôn sang pô je\ giăm taih kbưi?

Hyưk 6: “Ơ, kâo mâo mơh klei ]ia\ng la] jăk kơ jih jang mnuih, amiêt khua awa mduôn. Kâo ]ang hmăng kơ jih jang mnuih mơ\ng mduôn khua hlo\ng kơ hđeh êlăk, êkei lehana\n mniê brei mâo klei thâo khăp kơ du\m ênhiang klei kưt mu` dhuê ana pô, lo\ mđ^ lar knhuah gru dhar kreh jăk siam mơ\ng djuê ana pô đưm, bi kriê pioh, lo\ bi lar kơ ]ô anak êdei”.

Y-Khem pô ]ih hlo\ng răk