VOV4.Êđê - Klei ruă tian eh jing klei ruă khăng mâo hlăm phung hđeh. Klei ruă mâo klei bi knăl eh m’êa êbeh 3 blư\ hlăm sa hruê, mâo du\m klei bi knăl êngoh hlơr, [le\ o#. Tơdah amâo dưi ksiêm mkă, bi mklă leh anăn hmao mdrao mgu\n, klei ruă ênưih truh kơ kjham mse\ si hro\ êa leh anăn truh kơ djiê.

Ako\ mlan 1/2021, ti alu\ wa\l ]ar Dak Lak ]ih yap mâo sa ]ô hđeh djiê kyua rua\ tian eh m’êa. Pô rua\ anei jing hđeh êkei, 9 mlan, mnuih djuê ana Mông, dôk ti alu\ 10, sa\ }ư\ Kbang, kdriêk Êa Sup. Hluê si klei ktuê ksiêm mơ\ng Anôk brua\ ksiêm dla\ng klei rua\ tưp ]ar Dak Lak, ti kr^ng wa\l mâo mnuih rua\, hla\m wưng anei lo\ mâo hla\m brô 13 ]ô hđeh mka\n mâo klei rua\ mse\ sna\n.

Hluê si klei ya\l dliê mơ\ng go\ sang hđeh rua\, hđeh anei mâo du\m klei bi êdah mơ\ng klei rua\ mse\ si: Êngoh hlơr, nao eh m’êa lu blư\ hla\m hruê, êma\n êmik. Leh 2 hruê do\ng mdrao ti sang amâo mâo dlưh, go\ sang nao ba hđeh anei ti sang êa drao. Ti anôk brua\ mdrao mgu\n kdriêk Êa Sup, hđeh anei mu\t đih mdrao ti sang êa drao hla\k êngoh hlơr truh 41 độ C, kl^t k`^, amâo ja\k thâo sa\ng, eh m’êa, kboh pral, kuih ta\p dleh ksiêm dla\ng. Kha\dah ba yua dja\p hdra\ do\ng mdrao mjê] [ia\dah amâo dưi ôh. Mta phu\n hđeh anei djiê mâo anôk brua\ mdrao mgu\n ]ih snei: Ênoh hlơr amâo thâo kla\ phu\n agha/ Eh m’êa lui] êa kjham hnơ\ng C. Go\ sang pô rua\ anei brei thâo:~u eh m’êa lehana\n êngoh. Go\ sang [uh `u awa\t ma\ng ai ana\n ba nao ti anôk brua\ mdrao mgu\n sa\. Anôk brua\ brei bao do\ng mdrao mjê] [ia\dah leh mu\t hla\m adu\ do\ng mdrao mjê], mâo do\ng mdrao lehana\n hlo\ng tui] êwa djiê yơh. Êlâo kơ rua\, `u kno\ng hua\ êsei ho\ng êa nga] đu].

Sa hruê leh mâo sa ]ô hđeh djiê kyua rua\ tian eh m’êa, Adu\ mdrao klei rua\ ti phung hđeh, Sang êa drao pro\ng kr^ng La\n dap kngư tu\ do\ng mdrai 7 ]ô rua\ mse\ snn hd^p ti sa\ }ư\ Kbang, kdriêk Êa Sup s’a^. Aê mdrao Nguyễn Văn Mỹ, K’ia\ng khua Adu\ mdrao klei rua\ ti phung hđeh, Sang êa drao pro\ng kr^ng La\n dap kngư brei thâo:Adu\ mdrao klei rua\ ti phung hđeh hla\k dôk do\ng mdrao kơ 7 ]ô hđeh mâo kman klei rua\ hla\m êlan prô] tian. Phung hđeh mu\t do\ng mdrao lu jing mơ\ng 6 mlan truh kơ 3 thu\n lehana\n mâo du\m klei bi êdah mse\ s’a^ mse\ si êngoh, [le\ o#, rua\ tian, eh m’êa. Hla\m ana\n mâo 2 ]ô kjham, hro\ mta kali hla\m êrah. Kha\ sna\n, leh 3 hruê do\ng mdrao, phung rua\ anei suaih pral [ia\ leh.

Rua\ tian eh m’êa jing klei rua\ kreh mâo ti phung hđeh. Mta phu\n kyua vi rút nga\. Phung hđeh [ơ\ng djo\ mnơ\ng, êa mâo kman ba klei rua\. Êngao ana\n, kbia\ hriê mơ\ng kman mâo hla\m prô], [ơ\ng mnơ\ng amâo ja\k, hma\i amâo ja\k mơ\ng du\m mta êa drao... Hluê si phung aê mdrao, êh m’êa lu blư\ nga\ kơ asei mlei hđeh lui] êa. Tơdah go\ sang amâo hmao ba nao phung hđeh kơ sang êa drao do\ng mdrao hu^ sra\ng nga\ kơ hđeh tuôm ho\ng lu klei truh ju\ jhat mka\n, hro\ mta Kali hla\m êrah... hu^ sra\ng truh kơ djiê. Kyua ana\n, tơdah [uh hđeh mâo du\m klei bi êdah mse\ si nao eh m’êa êbeh 3 blư\ hla\m sa hruê, êngoh, [le\ o#, êma\n êmik, am^ ama brei ba mtam anak pô kơ anôk brua\ mdrao mgu\n ktang hnưm ktang ja\k, điêt đuôt amâo dưi mdrao hluê si klei thâo mơ\ng djuê ana. }ia\ng gang mkhư\ klei rua\ tian eh m’êa kơ phung hđeh, aê mdrao Nguyễn Văn Mỹ, K’ia\ng khua Adu\ mdrao klei rua\ ti phung hđeh, Sang êa drao pro\ng kr^ng La\n dap kngư mta\ ra\ng:Hdra\ gang mkhư\ klei rua\ hla\m êlan prô] tian lehana\n kman hla\m prô] brei drei mđing du\m mta klei snei:

Brei phung hđeh mam am^ ktang hnưm ktang ja\k. Mam am^ hla\m 6 mlan tal êlâo lehana\n sui mơ\ng 15 truh kơ 24 mlan.

Rao nanao kiê kngan ho\ng k[u djo\ hdra\. Rao kngan jing brua\ nga\ yuôm bha\n, brei hluê nga\ djo\ mmông mse\ si êlâo kơ mmông mkra mjing, tu\k kna\ êsei djam, êlâo kơ brei hđeh [ơ\ng mnơ\ng, bi mdoh asei mlei kơ hđeh.

Kơ klei [ơ\ng hua\, mna\m êa. Anei jing brua\ mâo du\m sa\ ti kr^ng taih kbưi kreh tuôm. Mse\ si du\m go\ sang mâo hđeh rua\ wưng êgao, êngao kơ brua\ ba yua êa kba\ng sna\n lo\ yua phu\n mka\p êa hluê si pô sang ya\l dliê mse\ si amâo rơ\ng klei doh ê[a\t ôh kyua êa ma^ ara\ anei ka mâo ôh ti du\m kr^ng anei. Ja\k h^n, jing ‘’[ơ\ng sa\, mna\m êa tu\k ktơ\ng’’, êa brei u\k ktơ\ng lui ê’a\t mna\m, bi hro\ tui] hnơ\ng klei mna\m êa ara\ng ]h^ hla\m wa\l anôk blei mnia.

Sa brua\ yuôm bha\n mka\n jing hdra\ tlo\ mgang po\k mlar. Ara\ anei, tlo\ mgang jing sa hdra\ ja\k h^n ]ia\ng ra\ng mgang klei suaih pral phung anak ]ô, boh nik ti kr^ng taih kbưi brei mđing h^n kơ klei anei. Knhal tui] klei klei kơ sang tlô. Lu go\ sang ti kr^ng taih kbưi ka mđing đei ôh kơ klei sang tlô hla\k jing sa mta phu\n ba klei rua\ kơ phung hđeh, boh nik du\m klei rua\ hla\m êlan prô] tian.

Hla\m hdra\ do\ng mdrao klei rua\ tian eh m’êa, phung am^ ama brei mđing h^n kơ klei thia\m mbo\ êa kơ phung hđeh ho\ng hdra\ brei mna\m Oresol, êa boh kroh, brei kơ hđeh mam am^ lu h^n; amâo dưi brei êa drao rua\ tian plia\ plia w^t mna\m, amâo ka\m lu đei mnơ\ng kơ hđeh [ơ\ng. Brai phung hđeh [ơ\ng mnơ\ng dja\p hnơ\ng tu\ ja\k lehana\n rơ\ng klei doh ê[a\t mnơ\ng [ơ\ng hluê hdra\ [ơ\ng sa\, mna\m êa tu\k ktơ\ng./.