VOV4.Êđê - Kno\ng hlăm dua mlan giăm anei, Adu\ brua\ kahan ksiêm Wa\l hd^p mda, Kahan ksiêm ]ar Gialai [uh 4 anôk ]uh ta\ mnơ\ng rông ti [uôn pro\ng Pleiku, lehana\n du\m kdriêk je\ giăm ngă klei amâo mâo djo\ pom êa hlăm êmô, u\n êlâo kơ ]uh ta\. Ho\ng klei ngă amâo mâo djo\ anei, grăp drei êmô, u\n leh pom êa srăng mđ^ knăng h^n, lehana\n ngă kơ kđeh ]^m amâo mâo jăk ôh.

Sa kg ]^m – 200 gram êa.

      Amai Vũ Thị Hồng, ti mrô 15, alu\ Phù Đổng [uôn pro\ng Pleiku brei thâo: ]^m êmô jing sa mta mnơ\ng go\ sang amai kha\ng blei. Kha\ sna\n, hla\m wưng gia\m anei, hmư\ klei hâo hưn ]^m êmô, ]^m u\n mâo ara\ng pom êa, Amai Hồng hu^ hyưt mơh. Kyua êngao kơ brua\ t^ng tla pra\k kơ hnơ\ng êa mâo pom hla\m ]^m, sna\n amâo thâo kla\ ôh mơ\ng anôk di`u ma\ êa pom hla\m ]^m ana\n, mâo kman mơ\.

     }ia\ng rơ\ng klei bi knar hnơ\ng tu\ ja\k mnơ\ng [ơ\ng hua\ kơ gra\p ]ô hla\m sang, amai Hồng mđing dla\ng êdi tơdah nao ruah ]^m êmô, hluê ho\ng ala\ dla\ng, mnâo leh ana\n klei đa\o knang hla\m mnuih ]h^. Amai Vũ Thị Hồng la]:“ Kâo ruah ]^m êmô kđeh siam, hrah. Mâo lu bliư\ pô blei, pô a\t hu^ mơh. Kâo blei ti anôk mưng leh kyua ana\n amâo hu^ ara\ng mplư ôh, mse\ si ]^m êmô ara\ng pom êa sna\n ]^m ana\n gơ\ lik, kđeh amâo siam ôh, kâo amâo blei ôh ]^m mse\ sna\n”.

      Đại tá Nguyễn Văn Minh, Khua adu\ brua\ kahan ksiêm wa\l hd^p mda, Kahan ksiêm ]ar Gialai brei thâo: hla\m 2 mlan ho\ng anei, êpul êya hmao [uh, msir leh 4 anôk brua\, đu\ 22 êkla\k pra\k kơ klei pom êa hla\m mnơ\ng rông êlâo kơ ta\ ]uh. Kla\ klơ\ng, hla\m mlam hruê 30/7/2016, êpul brua\ djo\ tuôm nao ksiêm dla\ng mjê] anôk ta\ ]uh mnơ\ng rông go\ sang Aduôn Võ Thị Hồng Hoa, dôk ti mrô 286 êlan Nguyễn Viết Xuân, alu\ Phú Hội, [uôn pro\ng Pleiku, hmao [uh khua anôk brua\ anei ma\ yua đ^ng ksu dlông 1,5 met pom êa hla\m sa drei êmô a\t dôk hd^p êlâo kơ ]uh. Êlâo ana\n, hla\m krah mlan 7, êpul brua\ djo\ tuôm a\t hmao [uh klei nga\ mse\ sna\n ti anôk ta\ ]uh mnơ\ng rông go\ sang Aduôn Huỳnh Thị Thuỷ, ti thôn 3, sa\ Ia Đêr, kdriêk Ia Grai.

     Hluê si klei hlak mblang mơ\ng anôk brua\ djo\ tuôm, hla\m 1 kg kđeh ]^m êmô pom êa hluê si hdra\ anei, mâo truh 200 gram êa. Êa mâo pom hla\m êmô kha\ng ma\ mơ\ng êa hnoh, êa krông amâo dah phu\n mka\p êa amâo doh ôh. Kyua ana\n, mb^t ho\ng brua\ tla pra\k kơ hnơ\ng êa mâo pom hla\m ]^m, mnuih blei lo\ hma\i amâo ja\k truh kơ klei suaih pral tơdah hla\m êa mâo du\m mta jhat, kman…

     Ho\ng klei g^r ra\ng mgang klei suaih pral mnuih blei, mb^t ho\ng klei g^r gang kdơ\ng ho\ng klei nga\ soh doh ê[a\t mnơ\ng [ơ\ng hua\, hla\m wưng ti ana\p, adu\ brua\ kahan ksiêm wa\l hd^p mda, Kahan ksiêm ]ar Gialai sra\ng mđ^ h^n êpul nao ksiêm dla\ng, msir mkra du\m anôk ta\ ]uh mnơ\ng rông ti alu\ wa\l ]ar.

     Đại tá Nguyễn Văn Minh, Khua adu\ brua\ kahan ksiêm wa\l hd^p mda, Kahan ksiêm ]ar Gialai la]: “Hluê si klei hâo hưn hmei thâo pa\t ]ia\ng jih anôk ta\ ]uh mnơ\ng rông pom s’a^ êa hla\m mnơ\ng rông êlâo kơ ta\ ]uh, [ia\dah klei hmao [uh msir mkra gơ\ ka jih ôh. Hla\m wưng ti ana\p, hmei g^r jih ai tiê lo\ w^t ksiêm dla\ng jih jang anôk ta\ ]uh leh msir mkra. Tal 2, hdra\ msir mơ\ng kâo jing hruê mdei, mmông mdei jing wưng phung nga\ soh nga\ brua\, kyua ana\n kâo mtru\t ayo\ng adei ma\ brua\ hla\m mlam kna\m êma, kna\m na\m leh ana\n hruê mdei”.

     Klei bi blu\ hra\m ho\ng Đại tá Nguyễn Văn Minh, Khua adu\ brua\ kahan ksiêm wa\l hd^p mda, Kahan ksiêm ]ar Gialai kơ hdra\ gang kdơ\ng leh ana\n msưh kdu\n klei mnơ\ng [ơ\ng amâo doh ê[a\t ti alu\ wa\l.

-Akâo kơ ih brei thâo du\m klei ngă amâo mâo djo\ kơ klei ngă soh hlăm brua\ ]uh ta\ ]^m ti Gialai, ana\n jing klei duah pom êa knư\ hruê knư\ đ^ hlăm mnơ\ng rông, k`ăm ]ia\ng mâo [ơ\ng lu h^n prăk mnuih blei ]^m. Si klei dleh dlan kahan ksiêm Gialai tuôm hlăm klei ksiêm dlăng lehana\n kia\ kriê brua\ anei?

-Boh s^t hlăm brua\ kdơ\ng ho\ng phung ngă soh ho\ng klei doh ê[a\t mnơ\ng [ơ\ng, kâo [uh jing dleh dlan êdi: Êlâo h^n kahan ksiêm ngă brua\ anei ka lu ôh, jih adu\ brua\ kno\ng mrâo mâo 26 ]ô mnuih. Hla\m năn mâo lu phung ngă brua\ ka tuôm mâo klei mjua\t bi hriăm ôh kơ brua\ anei. Tal dua, hla\m klei ngă brua\ kyua klei mnuih [uôn sang k[ah klei thâo săng, lehana\n amâo mâo klei uê` ôh klei ba yua mnơ\ng [ơ\ng. Kyuana\n, klei bi mguôp mơ\ng mnuih [uôn sang adôk k[ah hlăm alu\ wa\l. Hla\m brua\ gang kdơ\ng, mghaih msir… lu jing hlăm klei ksiêm dlăng, lehana\n ba yua du\m hdră bhiăn dưi brei.

Hlăm 1 mlan mkrah kơ anei, hmei mâo ma\ truh kơ 4 anôk ]uh ta\ mnơ\ng rông pom êa hlăm mnơ\ng rông êlâo kơ ]uh ta\. Jih jang kno\ng ho\ng brua\ kăp ksiêm, kyuadah amâo mâo klei mnuih [uôn sang nao hưn ôh. Lehana\n le\ du\m anôk ]uh ta\ pro\ng mnư\ mnang [a\ng jang kjăp dleh thâo mu\t kma. Boh nik du\m go\ êsei anei rông lu asâo jho\ng. leh êpul ngă brua\ mâo ma\ ti kngan, tơdah amâo mnê] pral snăn di`u hma\r sue# mtam đ^ng êa mơ\ng [a\ng êgei êmô snăn drei dleh dưi mghaih msir klei anei. Kyuana\n kăp tơl mâo ma\ ti kngan kơh, êjai di`u dôk pom êa, êjai đ^ng êa bi mu\t hlăm [a\ng êgei êmô, lehana\n êmô ana\n mnăm bo\ êa. Drei mâo ma\ rup dôk ngă klei ana\n, snăn kơh dưi phat kđi di`u.

-Si êpul kahan ksiêm wa\l hd^p mda ]ar Gialai srăng lo\ ngă ]ia\ng dưi mkhư\ du\m anôk ]uh ta\ mnơ\ng rông amâo mâo lo\ pom ôh êa hlăm mnơ\ng rông ]ia\ng [ơ\ng đ^ ti ana\n?

-Hmei ]ia\ng mâo ma\, lehana\n mghaih msir đơ anôk ngă soh pom êa hlăm mnơ\ng rông, snăn hmei bi mâo ma\ rup, leh kơ năn kơh nao mkhư\ di`u. Kyua mơ\ng klei dleh dlan anei yơh, ktang h^n brei hmei mâo klei g^r, mghaih msir jih klei ana\n. Du\m anôk ]uh ta\ ana\n, di`u ma\ brua\ giăm lo\, giăm êa hnoh, snăn pô ngă mgưt jing mnuih hiu ma\ abao, ariêng, tăp năng hiu [ê] ]im, đ^ dlông ana kyâo, snăn kơh mâo ma\ rup. Kyuana\n hmei ]ia\ng mjua\t bi hriăm phung knua\ druh pioh tăng blah ho\ng du\m brua\ ngă amâo mâo djo\ ana\n, ]ia\ng dưi mâo mnơ\ng [ơ\ng doh. Klei dleh ho\ng hmei ara\ anei jing hlăm brua\ mghaih msir du\ bi kmhal. Kyuadah hla\m klei bhiăn ka mâo ôh mta mtru\n 1 drei, 2 drei, 3 drei, 5 drei, [ia\dah kno\ng mtru\n ma\ đu\ bi kmhal ti hnơ\ng 5 êklăk 500 êbâo/blư\ ngă soh. Hdră lo\ mbo\ kơ anei jing, amâo mâo dưi ba bi rai ôh du\m kđeh ]^m ana\n, [ia\dah mtru\n brei bi mlih du\m anôk mkra mjing mnơ\ng [ơ\ng, lehana\n klei bhiăn đu\ bi kmhal anei êdu snăk.

-Hlăm wưng kơ ana\p, Adu\ brua\ kahan ksiêm wa\l hd^p mda, kahan ksiêm ]ar Gialai ya klei srăng akâo ]ia\ng ruh mgaih klei dleh dlan hlăm brua\ mdrơ\ng klei ngă amâo mâo djo\ kơ klei bi mdoh mnơ\ng [ơ\ng?

-Êlâo h^n, hmei srăng k]e\ kơ phung khua kia\ kriê kahan ksiêm ]ar ho\ng hra\ mơar, akâo kơ phung khua kia\ kriê ]ar hâo mdah akâo hdră êlan ma\ brua\ mơ\ng êpul g^t gai brua\ Đảng ]ar, mơ\ng knơ\ng brua\ sang ]ư\ êa ]ar g^t gai du\m kdriêk, wa\l krah, [uôn pro\ng ksiêm dlăng, mko\ mjing du\m anôk ]uh ta\ mnơ\ng rông mklin sa anôk. Ti anei, hmei ngă bi êpul alu\. Tui si klei ]ua\l mka\ du\m anôk ]uh ta\ mrâo snăn kơh srăng dưi ksiêm dlăng brua\ ]uh ta\, rơ\ng mâo ]^m doh. Akâo kơ du\m dhar brua\ mdrao mgu\n mnơ\ng rông ksiêm dlăng mnơ\ng rông êlâo kơ ]uh ta\, ksiêm ldăng kđeh ]^m leh ta\, êlâo kơ ba ]h^. Amâo mâo dưi phưi êngiê ôh hlăm klei ]uh ta\ hjăn hlăm go\ sang, u\n êmô suaih, amâodah kmăp, amâodah djiê amâo mâo dưi ksiêm dlăng ôh. Leh ta\ di`u ba kơ sang mnia, mnuih ngă brua\ ksiêm dlăng kno\ng nao tăm po\ng ma\ klo\ kđăm đu]. Tal dua le\, phung thơ\ng kơ brua\ anei mơ\ng hmei, srăng ngă brua\ ho\ng jih ai tiê, ngă hruê lehana\n mlam, amâo mâo lo\ ]ih yap hruê mmông ôh, hmư\ hing hmei tio\ nao ayo\ng adei ngă brua\ mtam tơl leh, ho\ng klei ktang djo\ ho\ng hdră bhiăn knu\k kna.

-La] jăk kơ ih lu!

                                   H’Nê] – Y Khem pô ]ih hlo\ng ra\k.