Ênhă dliê hrông čar Bắc Kạn ară anei mâo giăm 26 êbâo ha, kƀĭn ti dŭm krĭng: Đang dliê knŭk kna mkuôm Ba Bể, wăl răng mgang dliê Kim Hỷ leh anăn Wăl răng mgang mnơ̆ng dhơ̆ng Nam Xuân Lạc. Dŭm wăl dliê hrông giăm dŭm alŭ, ƀuôn leh anăn lu ênhă mâo dŭm anôk bruă kriê dlăng phăn jao kơ mnuih ƀuôn sang răng mgang hŏng hnơ̆ng prăk bi liê 150 êbâo prăk/ha/thŭn. Čar Bắc Kạn ăt mâo hdră êlan đru kơ ana mjeh, hriăm mjuăt kreh knhâo hdră mnêč leh anăn đru kơ grăp alŭ krĭng phŭn 40 êklăk prăk/thŭn čiăng mkŏ mjing êlan klông, kban, sang dhar kreh…Khădah snăn, dŭm ênoh đru anei ƀiă kyua mnuih ƀuôn sang hdĭp mda hlăm krĭng dliê dưi răng mgang kjăp amâo dưi brei ba yua ôh mnơ̆ng dhơ̆ng dliê amâodah bi rai dliê ngă hma, êlan klông kbưi anăn klei hdĭp mda mnuih ƀuôn sang dleh dlan. Phùng Thanh Vinh, Khua ƀuôn Khuổi Kẹn, să Bản Thi, kdriêk Chợ Đồn, čar Bắc Kạn - sa krĭng phŭn wăl Răng mgang mnơ̆ng dhơ̆ng Nam Xuân Lạc brei thâo:

“Tinei hmei hiu ksiêm dlăng hlăm lam 6-7 km hlăm krĭng phŭn wăl răng mgang. Hmei mbha 4 êpul, grăp êpul nao 1 hrue kăm. Mnuih ƀuôn sang nao ksiêm dlăng nanao, mnuih ƀuôn sang amâo mâo lăn ôh, knŏng ranwg mgang dliê đuč. Ăt čang hmăng mâo prăk răng mgang lu ƀiă čiăng knhal jih thŭn djăp prăk blei braih huă leh anăn yua hlăm klei hdĭp.”

       Nông Thiêm Du, Khua ƀuôn Vằng Khít, să Lương Thượng, kdriêk Na Rì, čar Bắc Kạn ăt brei thâo:

“Hŏng ênoh đru 40 êklăk prăk snăn hŏng alŭ ƀiă mnuih tŭ dưn hĭn, bi hŏng alŭ lu mnuih mbha lu mnuih ƀiă đei, kyua hnơ̆ng đru ƀiă. Kâo čang hmăng dŭm gưl khua gĭt gai mkra mđĭ hnơ̆ng đru bi djŏ guôp hŏng mnuih ƀuôn sang krĭng phŭn mâo klei hdĭp dleh dlan.”

 Hŏng êbeh 73 êbâo ha dliê hrông, dŭm thŭn êgao Bắc Kạn tĭng tla, đru phăn jao kơ dŭm êpul bruă, mnuih hŏng ênhă giăm 59 êbâo ha ti dŭm să krĭng II, III hŏng hnơ̆ng 400 êbâo prăk/ha/thŭn. Mâo ênhă lu hĭn jing 168 êbâo ha dliê hrông jing dliê mă kyâo, hlăm ênoh anei mâo lu ênhă jao leh kơ mnuih ƀuôn sang kriê dlăng, boh nik mkăp hră ba yua lăn dliê. Kyua mâo dliê hrông anăn mnuih ƀuôn sang amâo dưi pla dliê mă kyâo ôh leh anăn kriê dlăng, răng mgang leh anăn amâo dưi mă ôh klei tŭ dưn hlăm lu thŭn êgao. Kyua anăn, grăp thŭn alŭ wăl anei mâo nanao klei bi rai dliê soh hŏng hdră bhiăn čiăng pla dliê. Ară anei čar Bắc Kạn dôk pŏk ngă hră mơar đru kơ ênhă dliê hrông mkra mjing hlue si hdră kčah ara anei hŏng să Krĭng I jing 300 êbâo prăk/ha/thŭn, să krĭng II leh anăn III jing 400 êbâo prăk/ha/thŭn. Khădah snăn, phung phăn jao răng mgang dliê lač hnơ̆ng đru anei jing ƀiă đei mkă hŏng klei pô bi liê leh. Nông Văn Quân, ti Bản Nhuần, să Quảng Chu, kdriêk Chợ Mới, čar Bắc Kạn lač:

“Tinei lu mnuih ƀuôn sang mâo 3-4 ha dliê, mâo hră dja wyua lăn čih klă dliê mă kyâo ƀiădah amâo dưi koh ôh kyua mâo ƀiă kyâo dliê. Bi tinei mnuih ƀuôn sang lŏ ƀiă, lu jing hdĭp hŏng dliê, amâo dưi đru 300-400 êbâo, wăt 5 êtuh êbâo sa ha snăn hmei ăt kăn dưi djăp yua hlăm klei hdĭp. Ară anei knŏng jao rwng mgang dliê, tơdah amâo myun arăng bi rai snăn mplĕ kơ hmei đua klam”.

Triệu Thị Thu Phương, Khua Knơ̆ng bruă djuê ana čar Bắc Kạn ăt brei thâo, alŭ wăl mâo leh lu blư̆ akâo kơ dŭm phŭn dhar bruă gưl dlông ăt msĕ mơh Knŭk kna mđĭ ênoh bi liê đru phăn jao, răng mgang dliê:

Čar Bắc Kạn mâo hnơ̆ng dliê lu ƀiădah mnuih ƀuôn sang ka dưi hdĭp ôh hŏng bruă răng mgang dliê. Gŏ êsei kriê dlăng mâo hlăm brô 20 ha dliê snăn sa thŭn ăt knŏng mâo hlăm brô 8 êklăk prăk tơdah ti să dleh dlan. Kyua anăn mâo klei yăl dliê ngă soh hŏng hdră bhiăn djŏ tuôm kơ bi rai dlie. Čar Bắc Kạn čang hmăng Knŭk kna, Phŭn bruă lŏ hma leh anăn mdĭ kyar krĭng ƀuôn sang ksiêm dlăng, mđĭ hnơ̆ng phăn jao dliê răng mgang dliê kơ mnuih ƀuôn sang čiăng dưi ƀiă klei dleh dlan”.

Čiăng mđĭ hnơ̆ng đru năng djŏ dưi hdĭp mơ̆ng bruă răng mgang dliê mơ̆ng mnuih ƀuôn sang Bắc Kạn ăt jing klei čang hmăng mơ̆ng phung răng mgang dliê lu čar krĭng čư̆ čhiăng dleh dlan anei. Êngao anăn, bruă mâo thiăm dŭm hdră êlan đru kơ bruă hdĭp mda, tŭ dưn ăt srăng jing dŭm hdră msir yuôm bhăn čiăng kơ mnuih ƀuôn sang hơĭt ai tiê răng mgang dliê./.