Mngăt êa jing sa hlăm 10 phŭn agha ngă truh klei djiê mrô 1 hlăm phung hđeh mơ̆ng 2 – 14 thŭn. Dŭm klei mngăt êa mă leh klei hdĭp phung hđeh hlăm grăp wưng yan mdei prŏng. Ƀri wưng hruê phung hđeh tar rŏng lăn 1/6, hmei mâo klei čih kơ boh sĭt anei čiăng mâo klei uêñ mĭn klă klơ̆ng kơ phung hđeh điêt: 

 Sa klei yăl dliê ênguôt snăk jing hlăm yan mdei prŏng phung hđeh mdei sang hră, wĭt hŏng gŏ sang êpul êya snăn dŭm klei hđeh mngăt hlăm êa đĭ. Klei hâo hưn mơ̆ng Đặng Hoa Nam, Khua Knơ̆ng bruă phung hđeh, Phŭn bruă mnuih mă bruă, kahan êka êkeh leh anăn ala ƀuôn brei thâo ngă kơ drei ênguôt snăk. Mrâo anei, hruê 20/5, ti kdriêk Hàm Thuận Bắc, Bình Thuận mâo hđeh mngăt hlăm êa pap snăk, ngă kơ 4 čô hđeh gưl 2 djiê, kyua nao pĕ mnga krih leh anăn mnei ti mnuôr mđoh êa krông Quao, kdrêč bi knông dua să Hàm Phú leh anăn Thuận Minh, kdriêk Hàm Thuận Bắc. Anei jing knŏng sa hlăm dŭm ênoh lu klei mngăt hlăm êa hŏng phung hđeh hlăm yan mdei prŏng.

 Čiăng gang mkhư̆ klei hđeh djiê mngăt hlăm êa, ară anei mâo 3 hdră msir gang mkhư̆ tŭ dưn anăn jing mtô luê, bi hriăm klei thâo hlăm êa kơ hđeh, brei mâo mdhă hưn brei răng ti dŭm anôk khăng mâo hđeh mngăt hlăm êa, mâo mnuih kăp đru ti dŭm anôk nei êa ksĭ, hdră rŭ mdơ̆ng brei mâo kdrăp gang mkhư̆, bruă hâo hưn mtô mblang kơ gŏ sang, amĭ ama leh anăn phng kriê dlăng dŭm klei thâo gang mkhư̆ hđeh mngăt hlăm êa brei dưi pŏk ngă.  Dŭm hră mơar ktrâo lač, luê êa êđăp ênang hlăm êa kơ hđeh dưi mkŏ mjing jăk. Khădah snăn, čiăng bi hrŏ klei hđeh mngăt hlăm êa, Đặng Hoa Nam, Khua knơ̆ng bruă kriê dlăng hđeh brei thâo:

Hmei lač drei bi mđĭ ktang hdră gang mkhư̆, amâo djŏ jing bruă klam hlăm hdră msir ôh ƀiădah bruă klam gang mkhư̆. Kâo bi hmô: sa čô hđeh mngăt hkăm êa snăn êngao kơ klei êmuh hrăm, mđĭ ai gŏ sang ngă klei dơr djiê kơ hđeh, snăn anăn jing hdră đru kơ klei truh. Tơdah mơ̆ng kei dưi, bruă klam hdră bhiăn   snăn bruă sang čư̆ êa tinăn, mnuih ƀuôn sang tinăn, gŏ sang msir mgaih klei dleh dlan kơ klei hđeh djiê. Klă klơ̆ng brei mđĭ mtô luê, mtô kơ hđeh klei thâo răng mgang, ktuê dlăng wăl êđăp ênang čiăng kơ bruă snăn amâo lŏ mâo ôh. Tinei kâo čiăng mñă kơ bruă gang mkhư̆, wăt hlăm klei ngă jhat kơ hđeh hlăm bruă gang mkhư̆ klei truh kơ hđeh djiê mngăt hlăm êa.

 Đặng Hoa Nam, Khua Knơ̆ng bruă răng mgang phung hđeh bi mklă: Klei tŭ mơ̆ng bruă hâo hưn gang mkhư̆ klei hđeh djiê mngăt hlăm êa mâo klei bi mlih, đru kơ phung amĭ ama thâo săng hĭn kơ klei hđeh djiê mngăt hlăm êa čiăng mâo hdră msir gang mkhư̆ kơ anak. Ênoh mnuih djiê kyua mngăt hlăm êa ti Việt Nam mâo klei bi knăl hrŏ, mơ̆ng 3.300 čô thŭn 2010 hrŏ adôk 1.990 čô thŭn 2021. Kah knar hrŏ mơ̆ng 3-5 %/thŭn, bi knar hlăm brô 100 čô/thŭn. Boh sĭt brei ƀuh dŭm alŭ wăl pŏk ngă yua prăk knŭk kna leh anăn mnuih mă bruă kơ hdră anei, snăn ti năn ênoh hđeh djiê mngăt hlăm êa hrŏ lu.

Hmei ăt čang hmăng phŭn bi liê mơ̆ng alŭ wăl hŏng hdră djŏ guôp čiăng drei đru kơ phung hđeh, boh nik dŭm klei hđeh mngăt hlăm êa pap mñai snăk. Wăt tơdah hrŏ leh kơ klei hđeh mngăt hlăm êa grăp thŭn. Ară anei kah knar grăp thn drei hrŏ hlăm brô 100 čô hđeh djiê kyua mngăt hlăm êa mkă hŏng wưng êlâo.  Khădah snăn, hmei ƀuh alŭ wăl mđing dlăng duh bi liê, si tô hmô msĕ si: Mkŏ dăp dŭm ênao luê êa thâo mĭn, mkŏ mjing dŭm adŭ luê êa êa êđăp ênang, anôk bi hriăm kơ hđeh… snăn tinăn ênoh hđeh djiê kyua mngăt hlăm êa dưi hrŏ lu. Ti anôk mâo bruă sang čư̆ êa hŏng êpul êya đru ktuê dlăng anôk mâo êa, hưn brei răng kơ hđeh mơ̆ng kbăng êa, mgơ̆ng êa, ênao êa, leh anăn hdră rŭ mdơ̆ng hmăi kơ êa snăn kâo ƀuh klei anei hrŏ ktang./.