Hŏng kiê kngan pral kdal dôk khăt lehanăn čăp rơ̆k hlăm đang war, Rơ Chăm Chon, kkiêng thŭn 1977, ƀuôn Mrong Ngŏ 3, să Ia Ka, kdriêk Čư̆ Pah, bei thâo: Êmô ana mđai mâo bruă sang čư̆ êa kdriêk đru kơ gŏ sang ñu thŭn 2021 dơ̆ng mđai gưl tal 2 kyua anăn ñu mđing dlăng kriê êdi. Ăt hluê si Chon, mbĭt gưl dưi đu êmô hŏng gŏ sang ñu, lŏ mâo 4 gŏ sang mkăn ti ƀuôn Mrong Ngŏ lehanăn grăp gŏ sang mâo ƀiă êdi 1 drei bê. Hŏng Chon, êmô ñu ară anei jing mta mnơ̆ng rông pioh dlăng kriê bi jăk, kyua gŏ sang ñu mâo leh hnư hui wĭt giăm 10 êklăk prăk sa mlan kyua mâo 2 čô mrâo mŭt ngă bruă riêk ktăk ksu. Chon mâo leh klei găl mđing kơ bruă duh mkra gŏ sang pô: “Knŭk kna brei sa drei êmô, 1 boh sang lehanăn mjing klei găl kơ mô̆ anak nao mă bruă riêk ktăk ksu. Grăp čô sa mlan mâo mơ̆ng 4 – 5 êklăk prăk. Sa hnư blei braih, 1 hnư blei mjeh, hbâo pruê ngă hma. Anăp anei, gŏ sang kâo tĭng srăng blei maĭ pom êa, lŏ pla mrâo kphê, dlăng kriê jăk čiăng bi h’ĭt klei hdĭp”.

Bi ti ƀuôn Mrong Ngŏ 3, să Ia Ka, kdriêk Čư̆ Pah, êpul mkra sang kơ gŏ êsei amai Rơ Chăm Thùy, kkiêng thŭn 1983, dôk mjêč mkra sang kơ amai dôk. Amai brei thâo, mâo klei đru 70 êklăk prăk mơ̆ng phŭn mkăp prăk bi hrŏ ƀun, amai lŏ čan găp djuê 40 êklăk prăk čiăng mka sang giăm 50 m2. Sang amâo prŏng ƀiădah kjăp, gŏ sang h’ĭt ai tiê wĭt dôk lehanăn mâo leh klei mĭn tĭng hlăm bruă duh mkra, kpưn đĭ hlăm klei hdĭp. “Kâo mâo sang, kâo m’ak êdi. Hlăm ƀuôn thâo bi đru dlăng ba, mâo ya mnơ̆ng bi mbha mơh. Ară anei, mâo sang mrâo siam, kâo m’ak êdi. Anăp anei, kâo srăng gĭr mă bruă pưk hma, pla kphê čiăng dul ƀiă klei dleh dlan.

Mơ̆ng thŭn 2016, leh hdră ala čar kñăm bi hrŏ ƀun h’ĭt kjăp dưi pŏk ngă, truh ară anei, grăp thŭn, dŭm gŏ êsei ti să Ia Ka, kdriêk Čư̆ Pah dưi đru dŭm êtuh êklăk prăk grăp thŭn čiăng pŏk hdră bi hrŏ ƀun. Čiăng dưi ngă tŭ dưn, Anôk bruă sang čư̆ êa să bi hgŭm leh hŏng anôk buă djŏ tuôm hlak mblang kơ phŭn agha ngă truh klei ƀun lehanăn lŏ wĭt ƀun mơ̆ng grăp gŏ êsei. Mơ̆ng anăn, pŏk hdră djŏ guôp hŏng klei čiăng msĕ si mtô bi hriăm bruă, bi mlih klei mưng hlăm bruă pla mjing, mkra sang mâo, mđup brei êmô ana mđai, mnơ̆ng yua hlăm bruă ngă lŏ hma. Hdră êlan mơ̆ng alŭ wăl jing đru kơ  mnuih ƀuôn sang hdră duh ƀơ̆ng, bi mlih klei mĭn bruă ngă, kñăm tlaih kơ ƀun h’ĭt kjăp. Rơ Châm Nglai -  khua ƀuôn Mrong Ngŏ 3, să Ia Ka, kdriêk Čư̆ Pah lač, êlâo adih hlăm ƀuôn mâo 21 gŏ êsei, ară anei hrŏ leh 6 gŏ êsei ƀun. “Ƀuôn Mrong Ngŏ 3 mâo êbeh 20 gŏ êsei ƀun. Thŭn 2022, hrŏ leh 5 gŏ êsei. Kâo čang hmăng knŭk kna lŏ dơ̆ng đru kơ gŏ êsei ƀun mâo sang dôk, mâo êmô, mâo ana mjeh mnơ̆ng pla čiăng mđĭ kyar bruă duh mkra, bi h’ĭt klei hdĭp”.

Hluê ngă hdră ala čar kñăm bi hrŏ ƀun h’ĭt kjăp, mơ̆ng thŭn 2016 – 2022, čar mkăp leh êbeh 1.400 êklai prăk čiăng pŏk hdră đru duh bi liê, mđĭ kyar anôk bruă nah gŭ ti dŭm kdriêk ƀun lehanăn dŭm krĭng ƀuôn sang. Phŭn mkăp anei dưi ba yua hlăm lu bruă msĕ si đru mđĭ kyar bruă duh mkra, mđĭ kyar hdră bi hriăm bruă, mjing bruă mă h’ĭt kjăp, đru sang dôk kơ gŏ êsei ƀun lehanăn giăm ƀun… Boh tŭ, wưng thŭn 2016 – 2021, kluôm čar Gia Lai hrŏ 15,75% ênoh gŏ êsei ƀun. Boh nik, ênoh gŏ êsei ƀun mnuih djuê ƀiă hrŏ êbeh 5,33%/thŭn... Phạm Trần Anh, K’iăng khua knơ̆ng bruă Mnuih ngă bruă, kahan êka êkeh lehanăn yang ƀuôn čar Gia Lai brei thâo: “Anôk bruă mnuih ngă bruă, kahan êka êkeh lehanăn yang ƀuôn srăng đru kčĕ kơ anôk bruă Đảng čih mkra hdră msir klă klơ̆ng đru gŏ êsei ƀun tlaih kơ ƀun h’ĭt kjăp. Mbĭt anăn ba yua tŭ dưn klei đru mơ̆ng gưl dlông, bi hgŭm hŏng bruă mặt trận, êpul êya, bruă kđi čar, ala ƀuôn, klei đru mơ̆ng anôk bruă duh mkra duh kơ mnuih ƀun mđĭ kyar bruă duh mkra, pla mjing”.

Hŏng klei gĭr mơ̆ng bruă Đảng lehanăn bruă sang čư̆ êa alŭ wăl mbĭt hŏng klei hgŭm kngan lehanăn klei đru mơ̆ng mnuih ƀuôn sang, klei ƀun ti Gia Lai pral dưi msưh kdŭn. Thŭn 2022, tuôm hŏng lu klei lông dlăng ƀiădah hnơ̆ng đĭ kyar bruă duh mkra ti čar ăt mâo giăm 9,3%, lu hĭn mkă hŏng hdră kčag mtrŭn. Klei anei brei ƀuh, mnuih ƀuôn sang dŭm djuê ana ti čar Gia Lai ăt hgao klei dleh dlan tŭ dưn, bruă duh mkra đĭ kyar, klei hdĭp dưi mkra mđĭ./.