Čư̆ čhiăng troh trôk, lehanăn mđiă ktang phĭt hlăm yan bhang hlơr, ngă kơ êwa đĭ h’uh êdi hlăm “đang boh mận lĭng kahan lehanăn mnuih ƀuôn sang bi hgŭm mbĭt” mơ̆ng ayŏng Tếnh Ngọc Thái, să Chiềng Tương, kdriêk Yên Châu (Sơn La). Anei jing anăn pia tui si Thái lehanăn mnuih ƀuôn sang kreh yăl dliê kơ đang boh anei mâo knuă druh, lĭng kahan kđông răng mgang knông lăn Chiềng Tương đru:
“Êlâo dih knŏng pla ktơr hlăm lăn hma čư̆ klĭng, ktơr amâo mâo mboh ôh. Êdei kơ anăn mâo knuă druh kahan răng mgang knông lăn mơ̆ng kđông Chiềng Tương hỗ đru pla ana boh mận, truh kơ ară anei mâo pĕ leh truh kơ 3 yan. Pla mận mboh, čhĭ mâo klei tŭ dưn hĭn kơ ktơr, gŏ sang mâo prăk yua, lŏ pŏk bi lar anôk pla mjing lehanăn tloh mdơ̆ng sang mơh. Thŭn dih gŏ sang mâo ba wĭt truh 150 êklăk prăk, thŭn ana boh mboh mklăk yan čhĭ mâo truh 20 êklăk prăk leh”.
Truh yan boh mnga snăn hlăm đang boh leh mâo kahan răng mgang knông lăn mơ̆ng kđông Chiềng Tương đru ktrâo atăt mtô bi hriăm kơ mnuih ƀuôn sang pla mjing hlăm lăn čư̆ čhiăng kngư klĭng, dơ̆ng bi mlih mơng bruă pla mjing ana boh mận, amâo lŏ knŏng pla ktơr ôh hlăm lăn hma leh sah kba. Amâo mâo djŏ čŏng pô ôh ruah mjeh, nao rah pla, phung lĭng kahan kă grat mtah mđrăm mbĭt leh hŏng phung ƀuôn sang đru digơ̆ truh yan hrui pĕ boh mnga. Đại úy Vì Văn Lun, Khua êpul đru čung ba mnuih ƀuôn sang, mơ̆ng kđông kahan răng mgang knông lăn Chiềng Tương brei thâo:
“Hmei truh hŏng grăp gŏ sang, nao mbĭt hŏng digơ̆ truh hlăm hma ksiêm dlăng lăn ala tinăn, mbha mjeh mnơ̆ng pla kơ mnuih ƀuôn sang, ktrâo atăt kơ hdră dlăng kriê wiê ênăk. Kâo mơak snăk ƀuh mnuih ƀuôn sang dơ̆ng thâo mđĭ kyar klei hdĭp mda, duh ƀơ̆ng hŏng klei hơĭt”.
Phung lĭng kahan kă grat mtah ăt jing phung ama, phung ayŏng dôk đru ba kơ lu gưl phung hđeh hriăm hră ti 2 să hlăm knông lăn mâo Chiềng Tương lehanăn Lóng Phiêng, kdriêk Yên Châu (Sơn La). Sang knap mñai mâo 3 čô anak, hlăm anăn anak kluič Vì Văn Tuyền, ti să Lóng Phiêng, kdriêk Yên Châu amâo mâo myun mâo hĕ klei ruă êwiên êwu, ngă kơ klei hdĭp gŏ sang ñu lĕ hlăm klei dleh dlan nanao. Êjai phung anak nao sang hră mơar tuôm nanao hŏng klei dleh dlan, anak mniê tal dua mơ̆ng ñu ƀri mâo hĕ êpul kahan răng mgang knông lăn Chiềng Tương tŭ jum rông ba atăt adei nao sang hră mơar. Vì Văn Tuyền lač:
“Gŏ sang lĕ hlăm klei dleh dlan, ƀri mơh mâo kahan răng mgang knông lăn đru rông ba brei anak, đru kơ gŏ sang hmei mâo sa kdrêč ênoh prăk kơ anak hriăm hră mơar, lehanăn kơ anak hmei hdĭp mda... čiăng kơ gơ̆ mâo nao sang hră mơar, mâo huă ƀơ̆ng trei mđao jăk yâo leh”.
Êbeh 7 thŭn hŏng anei, hdră “Atăt adei nao sang hră mơar” mâo phung knuă druh lĭng kahan mơ̆ng kđông răng mgang knông lăn Chiềng Tương ngă leh. Grăp mlan, phung knuă druh lĭng kahan bi mguôp sa kdsrêč prăk mlan pô lehanăn lŏ duah klei bi đru mơ̆ng phung mâo ai tiê kmah, đru leh kơ 7 čô hđeh hriăm hră hŏng ênoh prăk 500.000 prăk/mlan, hlŏng truh kơ hđeh hriăm jih adŭ 12. Êngao anăn êpul lĭng kahan lŏ mâo klei iêo mkrum, lehanăn nao hlăm bruă đru čung ba hđeh nao sang hră mơar, mâo đru leh 14 čô phung hđeh hŏng ênoh truh1,2 êklăk prăk/mlan. Phạm Thị Dinh, K’iăng khua sang hră gưl sa Lóng Phiêng A, kdriêk Yên Châu brei thâo, klei bi hmô mơ̆ng bruă ngă anei jing yuôm bhăn snăk, đru sa kdrêč mbĭt hŏng sang hră mtrŭt phung hđeh bi nao sang hră mơar, mâo nanao ênoh truh hŏng sang hră djăp ênŭm, mđĭ ai, mtrŭt mjhar brei mâo klei thâo gĭr găn klei dleh dlan čiăng tui hriăm hră mơar:
“Sang hră hmei mâo truh kơ 8 čô hđeh hriăm hră dưi mâo klei đru ba. Mơ̆ng leh phung knuă druh kahan răng mgang knông lăn đru, snăn gŏ sang phung hđeh mâo klei găl mtrŭt anak aneh pô nao sang hră mơar, lehanăn phung hđeh hriăm hră mâo klei gĭr hĭn mơh, kriăng hriăm hră mơar. Mâo leh lu phung hđeh bi mlih leh êdi hlăm klei tui hriăm, dưi hriăm tŭ jing jih thŭn hriăm, mâo mă klei pah mni mơ̆ng khua sang hră”.
"Kđông jing sang, knông lăn jing ƀuôn, mnuih ƀuôn sang djăp djuê ana jing ayŏng adei sa thung kơŭt” – Anăn yơh jing hdră êlan pioh mđĭ ai lĭng kahan hlăm kđông Chiềng Tương gĭr găn bi dưi klei dleh dlan, klei lông dlăng, bi leh jăk bruă čuăn, răng mgang knông lăn, gơ̆ng knông lăn, lehanăn sĭt suôr nanao hŏng mnuih ƀuôn sang, jĕ hŏng mnuih ƀuôn sang, thâo săng kơ mnuih ƀuôn sang, đru ba mnuih ƀuôn sang.
Tui si thiếu tá Nguyễn Công Lưu, Pô ngă bruă kđi čar hlăm kđông kahan răng mgang knông lăn Chiềng Tương, grăp mta bruă ngă, kdrêč bruă mâo klam jing dôk hlăm hdră mtrŭn mrô 05 mơ̆ng phŭn bruă kđi čar sơăi kñăm mđĭ hĭn “klei tui hriăm knhuah mngač khua gĭt gai Hồ Chí Minh”:
Bruă Đảng, Êpul khua kiă kriê kđông ngă leh bruă ksiêm boh klei hlăm alŭ wăl, mkŏ mjing hdră êlan tui hriăm lehanăn hlue ngă klei awa mtă bi djŏ, mâo klei tŭ dưn hlăm 2 să knông lăn Lóng Phiêng, Chiềng Tương. Hmei mkŏ mjing hdră ngă bruă bi djŏ nanao hŏng bruă ngă hlăm grăp hrue, grăp hrue kăm, ktưn bi leh jăk bruă čuăn răng mgang klei hnŭk ênang ti knông lăn”.
Jih jang kdrêč bruă, klei bi hmô klă mngač, hlăm klei yuôm bhăn ba hriê klei jưh knang jăk hlăm djăp djuê ana ti knông lăn hŏng lĭng kahan kă grat mtah; jing anôk bi mđĭ ailĭng kahan răng mgang knông lăn ngă jăk bruă jao bi leh bruă čuăn răng mgang klei dưi êngiê, klei êđăp ênang knông lăn, đru bi rŭ mdơ̆ng alŭ wăl krĭng knông lăn kjăp ktang đĭ kyar kluôm dhuôm./.
Viết bình luận