VOV4.Êđê – Hla\m kdra\p ]u\t h’ô mơ\ng phung mniê Thái ju\ amâo dưi k[ah ôh ]hia\m Piêu. Amâo djo\ kno\ng ba yua hla\m klei hd^p  hruê hruê đuic\ ôh, ]hia\m Piêu lo\ mâo lu klei tu\ yuôm êdi hla\m ai tiê klei m^n đa\o. Hla\m hdra\ hruê anei mâo klei ]ih hưn mthâo kơ ]hia\m Piêu mơ\ng phung mniê Thái ju\.

}hia\m Piêu mâo phung mniê Thái pơ\k m`am mơ\ng kpaih mrai. Leh m`am jing 1 blah mnal ba m`uôm ho\ng êa kru\m mâo du\m blư\, mnal amâo mâo thâo lă ôh, leh kơnăn bi m`uôm ho\ng êa hmôk kyâo dliê ]ia\ng kơ mnal khăng êlưih jh^t. Mnuih [uôn sang khăng ba yua mnal mâo boh pro\ng hlăm brô 40 kgam, dlông hlăm brô 1 pa kngan leh ana\n jh^t ti dua nah ako\ tluôn ]hia\m. Mnal dưi bi m`uôm êa kru\m ju\ amâo dah bi m`uôm ho\ng nin ( mta ana mse\ si ana kru\m kno\ng ba m`uôm mnah ]ia\ng kơ ju\)..

Mrai jh^t ]hia\m Piêu khăng ba yua mrai eh hluăt bi m`uôm jing êa mtah, hrah, piơ\k, k`^… Mâo 2 mta ]hia\m Piêu hluê si klei pia mơ\ng mnuih [uôn sang, 1 mta pia jing piêu xôn dưi jh^t ho\ng klei êlưih h^n, jh^t mrai hrah bi kmlah ho\ng mtah, hrah, piơ\k, k`^, hluê po\k mnal, plah wah du\m po\k mnal dưi jh^t rup ana kyâo, boh trám leh ana\n mnga… 1 mta ]hia\m Piêu dơ\ng pia jing piêu xéo jh^t `u dleh h^n ho\ng lu mta gru grua [hư rư mtlai mb^t ho\ng du\m mta mrai êa kulơr jh^t hlăm 2 nah ako\ tluôn ]hia\m. Leh jh^t, phung amai adei khăng yua mnal hrah ngă kti riêm hluê guôr ]hia\m leh ana\n kă boh nut ]hia\m Piêu ( ]ia\ng mse\ ho\ng kti riêm ]ia\ng bi msiam ]hia\m Piêu dlăng siam h^n). Du\m boh nut ]hia\m Piêu dưi ngă mkra mơ\ng mnal hrah dưi kwiêl w^l, hlăm lam jing arua\t mrai. Pô kwiêl anei bi thâo mbruă, si be\ ngă ]ia\ng kơ boh nut ]hia\m Piêu anei mse\ si rup êdu\k kyâo dương sĩ leh ana\n jh^t bi kmhal du\m mta mrai êa mâo mtah, hrah piơ\k k`^. Amai Cầm Thị Xuân ti [uôn Hải, phường Chiềng An, [uôn pro\ng Sơn Lan brei thâo:

“ Kâo hriăm jh^t ]hia\m Piêu mơ\ng điêt, ]ia\ng kơ ]hia\m Piêu siam, mnuih jh^t bi kreh kriăng, jh^t hluê po\k mnal jing gru grua bi mtlai ho\ng du\m mta mrai êa, leh bi m`uôm mrai dưm du\m asa\r hra ]ia\ng kơ mrai tlaih gru\k gr^k, mrai ê’un êlưih jh^t leh ana\n siam”.

Hlăm kdrăp ]u\t h’ô mơ\ng phung mniê Thái ju\ amâo dưi k[ah ôh ]hia\m Piêu. }hia\m Piêu dưi ba yua hlăm klei hd^p mda hruê hruê, mgang mđiă, mgang ang^n, kriê hnơ\ng hlăm yan puih. }hia\m Piêu lo\ khăng ba yua ngă mnơ\ng myơr hlăm klei bi kuôl ung mo# mơ\ng mniê mo# ba myơr kơ sang ung. }hia\m Piêu ba yua hlăm hdră mdah klei kdo\ mui`, ngă mnơ\ng djă pioh mđup brei kơ [^ng êkei hlăm knăm m’ak bhir còn hruê tit. Mniê êra tơdah ]u\t h’ô kdrăp djuê ana pô, ako\ đua ]hia\m Piêulo\ mđ^ h^n boh siam ê[a\t mơ\ng phung mniê Thái siam ê[a\t hlăm kdrăp h’ô ao cóm, [hư rư lu mta êa mơ\ng ]hia\m Piêu. Amai Cà Thị Chung ti [uôn Tông, să Chiềng Xôm, [uôn pro\ng Sơn Lan, mnuih thơ\ng jh^t ]hia\m Piêu brei thâo:

“ Mnuih Thái jh^t ]hia\m Piêu amâo djo\ kno\ng ngă mnơ\ng myơr kơ anak mniê w^t kơ sang ung đui] ôh, [ia\dah ]ia\ng pioh hlăm sang tơdah mâo klei ]ia\ng ba yua, kyua dơr djiê bru\ mơ\ng mnuih [uôn sang Thái ăt ]ia\ng mơh kơ ]hia\m Piêu, hlăm sang kâo ăt djăp n’nao ]hia\m piêu hlăm brô 10 blah”.

Hlăm klei dơr djiê mơ\ng mnuih [uôn sang Thái bi mâo mơ\ng 4 – 8 blah ]hia\m Piêu ]ia\ng ngă mnơ\ng ngă yang kơ mnuih leh lui]. Bohnik gơ\ leh mo# amâodah ung w^t he\ êlâo ho\ng atâo atiêt, 1 blah ]hia\m Piêu srăng khăt mdua, mkrah wah brei kơ mo# amâodah ung adôk hd^p leh ana\n tơl pô ana\n ăt w^t ho\ng atâo atiêt mơh, snăn srăng ba kơ pô ana\n yơh. Mnuih [uôn sang la] snei, leh w^t mb^t kơ atâo atiêt ]hia\m Piêu srăng jing mnơ\ng kuôl kă ]ia\ng leh đ^ kơ dlông adiê thâo lo\ bi kral, mă ]hia\m Piêu ana\n lo\ mtuôp jing 1 blah ]hia\m leh ana\n tu\ mă jing ung mo# mse\ si wưng dôk hd^p ti dlông ro\ng lăn. Amai Cầm Thị Xuân ti [uôn Hài, phường Chiềng An brei thâo: “ Mơ\ng ênu\k ama aê truh kơ anak ]ô ara\ anei s^t mâo klei dơr djiê bru\ bi mâo ]hia\n Piêu yơh, ]hia\m Piêu amâo dưi k[ah ôh”.

Yang [uôn [rư\ hruê [rư\ đ^ kyar, ho\ng lu kdrăp ]u\t h’ô ênuk mrâo mrang, găl êlưih ba yua ngă hma^ djo\ amâo djo\ [ia\ ôh kơ bruă kriê pioh kdrăp ]u\t h’ô đưm mơ\ng djuê ana Thái ju\. {ia\dah ]hia\m Piêu ăt kăn dưi k[ah lei hlăm klei hd^p mda ai tiê klei đa\o mơ\ng mnuih Thái leh ana\n mâo nnnao phung amai adei Thái lo\ dơ\ng jh^t m`am mse\ si bruă ngă phu\n hla\m klei hd^p mda aguah tlam mơ\ng digơ\.

Leh ana\n gru rup phung mniê êra Thái ju\ kr^ng Yu\ Dưr mb^t ho\ng ]hia\m Piêu klu\m ako\ mơ\ng digơ\ h^n mơh siam, h^n mơh k[a\t leh mâo nhạc sĩ Doãn Nho mđ^ kyar mjing leh klei klei mui` “ Chiếc khăn piêu”.

                                                                                           Y-Khem pô ]ih hlo\ng răk