VOV4.Êđê – Mâo phung aê mdrao kleh êjai ao blouse ko# hla\m du\m mmông mdei, ăt kăn wơr lei ho\ng mnuih rua\ knap m`ai. Di`u g^r đru digơ\ ho\ng brua\ điêt dhiêt mse\ si mđup brei sa jam êsei kơ mnuih rua\, kno\ng du\m ana\n ăt đru bi hro\ leh mơh sa kdrê] klei ktro\ mơ\ng lu mnuih amâo mâo mbha myun hla\m klei hd^p. Anei jing klei yăl dliê mơ\ng phung aê mdrao mâo ai tiê thâo bi đru ana\n ho\ng hdră “ Jam êsei ti mtih” {uôn Ama Thuôt, jing sa brua\ ]o\ng đru mnuih rua\ lehana\n mnuih dôk kia\ hua\ [ơ\ng amâo mâo lu] liê prăk kăk ôh, êjai dôk mdrao ti du\m sang êa drao hlăm ]ar Daklak.

Mphu\n mơ\ng klei dôk yăl dliê ho\ng sa  ]ô găp ngă bruă mb^t, du\m ]ô mnuih ruă [un khăgơ\ mâo bảo hiểm tla prăk mdrao mgu\n, [ia\dah ăt tle\ w^t, kyua amâo mâo djăp êsei hua\, Aê mdrao Phạm Hoà Anh, dôk ngă bruă ti Khoa Ngoại, Sang êa drao pro\ng Thiện Hạnh iêu la] du\m ]ô [^ng găp leh ana\n phung ngă bruă mb^t ho\ng pô mko\ mjing hdră bruă đru mnuih knap m`ai mă ana\n “ Jam êsei ti mtih” ]ia\ng đru mguôp prăk blei êsei hua\ mđup kơ mnuih ruă [un. Mlan 9/2016, du\m hră mă êsei tal êlâo dưi ba truh kơ mnuih ruă hlăk dôk mdrao ti Sang êa drao pro\ng Daklak. Aê mdrao Phạm Hoà Anh yăl dliê:

“ Yang [uôn mâo hdră bruă đru mnuih knap m`ai, mâo mnuih mđup myơr sang, mnuih mđup myơr ]hum ao amâodah prăk đru hriăm hră. Bi kâo, kâo ruah mă bruă mđup myơr du\m mta mnơ\ng điêt dhiêt anei, [ia\dah dưi nao truh kơ djăp anôk hlăm klei hd^p mda, ana\n jing mđup myơr êsei huă kơ phung dleh dlan”.

Jing 1 hlăm 5 ]ô mnuih tal êlâo mko\ mjing hdră bruă “ Jam êsei ti mtih” {uôn Ma Thuột, Aê mdrao Ngô Văn Cường, khua kriê dlăng Adu\ bruă mdrao Ală mta, sang êa drao pro\ng ]ar Daklak brei thâo:

“ Grăp hruê, kâo tuôm ho\ng lu mnuih ruă, mâo mnuih ruă dôk đih mdrao sui hruê, mâo mnuih dôk đih mdrao mơ\ng mlan anei truh kơ mlan êdei, đa đa mâo klei ruă amâo thâo hlao, mâo mnuih rông anak điêt… [ia\dah truh wưng jih prăk, amâo mâo prăk huă [ơ\ng, snăn digơ\ pu\ [a\ anak bi đue# w^t yơh. Ti sang êa drao ăt mâo sang pui khăp ]ia\ng tu\k kna\ êsei djam, [ia\dah kno\ng đru kơ mnuih ruă đui], bi phung dôk kia\ mnuih rua\ amâo mâo dưi đru ôh, bi hdră bruă Jam êsei ti mtih dưi ngă bruă ana\n, dưi đru brei êsei hua\ kơ 1 – 2 ]ô mnuih dôk kia\ mnuih ruă”.

Ara\ anei Êpul g^t gai hdră bruă “ Jam êsei ti mtih” {uôn Ma Thuột mâo 9 ]ô mnuih, hlăm ana\n mâo 3 ]ô aê mdrao. Êngao kơ ênoh prăk đru mguôp grăp mlan, grăp hruê, hluê hla po\k Web yang [uôn, phung aê mdrao khăng iêu la] [^ng găp, djuê găp, mnuih [uôn sang đru mguôp kơ hdră bruă. Ho\ng klei tu\ yuôm ja\k siam pro\ng pr^n mơ\ng hdră bruă mâo ba w^t, mâo leh lu mnuih, êpul êya, anôk bruă duh mkra mnia mblei hlăm ala ]ar leh ana\n ala ta] êngao khăng nao ai, đru mguôp mjing ai lar bra kơ bruă ngă mâo klei tu\ yuôm anei. Leh êbeh sa mlan ngă bruă, mơ\ng anôk kno\ng mâo 5 ]ô mnuih hluê ngă, đru myơr 20 hnư êsei hua\ mang grăp hruê kơ mnuih ruă [un [in ti Sang êa drao pro\ng ]ar Daklak, truh kơ ara\ anei, hdră bruă mâo leh êbeh 5 êbâo ]ô mnuih leh ana\n mđup myơr leh êbeh 9 êbâo jam êsei grăp hruê kơ 9 boh sang êa drao hlăm alu\ wa\l ]ar. Hlăm ênoh êbeh 5 êbâo ]ô hluê ngă đru mguôp prăk snăn mâo êbeh 1/5 jing phung nai, aê mdrao, phung knuă druh ngă bruă mdrao mgu\n. Hluê si  Aê mdrao Hoà Anh, mâo đa phung knuă druh ngă bruă mdrao mgu\n, khă gơ\ hnư hrui w^t pô [ia\, klei hu^ k[ah prăk kăk êsei huă khăng mâo nanao, [ia\dah grăp mlan digơ\ ăt đru mguôp kơ hdră bruă mnơ\ng dhơ\ng t^ng jing mâo mơ\ng 3 – 5 jam êsei, ana\n jing ai tiê jăk siam, jing klei khăp ]ia\ng, klei bi kah jiă kma klei khăp ]ia\ng anak mnuih. Amâo djo\ kno\ng đru mguôp prăk kăk đui] ôh, [ia\dah phung knuă druh ngă bruă mdrao mgu\n anei lo\ đru mguôp pro\ng pr^n hlăm klei tu\ jing mơ\ng du\m mlam kdo\ mui` “ Blouse ko#”, klei kdo\ mui` dưi mko\ mjing 1 mlan 1 blư\ ]ia\ng đru mguôp kơ keh prăk. Ya ngă mâo ana\n “ Blouse ko#” kyuadah du\m klei mui` hlăm mlam kdo\ mui` kbiă mơ\ng phung nai aê mdrao ti sang êa drao s’a^ mui`. Pô đa mguôp ai tiê ho\ng klei ]ang hmang sa ana\n jing brei klei khăp ]ia\ng.

Aê mdrao ngă bruă đru mnuih knap m`ai, bruă ngă ana\n amâo djo\ kno\ng mdei ti bruă đru mnuih knap m`ai kbiă hriê mơ\ng ai tiê gra\p c\ô mnuih hluê ngă đui] ôh, [ia\dah êngao kơnăn lo\ bi êdah brei yang [uôn [uh klă snei: khă ơ\ bruă mdrao mgu\n ti be\ anôk adôk mâo du\m klei amâo mâo jăk, [ia\dah a\t mâo lu mơh mnuih năng djo\ êdi ho\ng ao blouse ko#.

Kơ hdră ngă bruă mơ\ng hdră bruă “ Jam êsei ti mtih” {uôn Ma Thuột, pô ]ih klei Aê mdrao Phạm Hoà Anh, khua êpul g^t gai hdră bruă mâo klei hâo hưn kla\ kơ bruă snei:

-Ơ aê mdrao Hoà Anh! Dưi mơ\ ih yăl dliê si hdră đru mkăp êsei ti mtih?

. Aê mdrao Hoà Anh: Hdră anei amâo mâo dleh ôh. Kâo jak iêu jih jang mah jiăng ngă brua\ bi mkrum prăk mđưm hlăm sa ênoh kluôm kơ knơ\ng prăk, ma\ mơ\ng ênoh ana\n pioh blei êsei, grăp hnư êsei mâo t^ng ho\ng hra\ sa blư\ hua\. Hmei mbha hra\ hua\ ana\n truh kơ Êpul ngă brua\ yang [uôn mơ\ng sang êa drao, pioh kơ êpul brua\ anei mbha kơ mnuih rua\ [un, lehana\n mnuih nao kia\ mnuih rua\ hua\ [ơ\ng. Digơ\ dja\ hra\ anei nao ma\ êsei ti anôk ]h^ êsei, amâodah căng tin sang êa drao anôk hmei hgu\m brei knua\ leh êsei hua\. Leh kơ ana\n, grăp mlan, hmei lo\ hrui jih đơ ênoh hra\ hua\ ana\n, lehana\n tla prăk kơ anôk kna\ êsei djam. Hdră ngă anei, mnuih rua\ dưi hua\ [ơ\ng ya mmông pô găl, ruah ya mta djam mtam pô ]ia\ng.

-Ơ aê mdrao! Ara\ anei mâo lu êpul ngă brua\ đru do\ng ma\ brua\ amâo mâo klei đăo knang ôh ho\ng yang [uôn, kyua klei ba yua prăk keh đru do\ng amâo mâo djo\ hdră. Snăn si hdră “Hmăm êsei ti mtih” ngă leh kơ klei kla\ mnga] kơ ênoh pô bi liê?

. Aê mdrao Hoà Anh: Pô ngă anei jing sa mta brua\ đru do\ng, snăn ăt srăng hmăi tuôm mơh ho\ng lu mta. {ia\dah klei tal êlâo, ]ia\ng kơ hdră anei ngă brua\, snăn brei mâo klei brua\ sang ]ư\ êa tu\ ư, ngă djo\ ho\ng hdră bhiăn. Mơ\ng ana\n, hmei ngă hra\ akâo kơ Êpul hgu\m gru bi kal hrah, lehana\n mâo êpul hgu\m anei tu\ ư. Tal dua, ]ia\ng kơ jih jang brua\ ngă nao hlăm klei kla\ mnga] kơ ênoh prăk kăk, hmei mâo leh klei kuôl ka\ ho\ng sa êpul êya brua\ kăp ksiêm t^ng, ]ia\ng kơ djăp mta brua\ kla\ mnga] hlăm brua\ hrui lehana\n bi liê ngă prăk grăp mlan. Tal tlâo, hmei hưn mdah jih jang ênoh mâo đru mguôp mơ\ng [^ng hgu\m hlăm hla po\k fanpage mơ\ng hdră anei hlăm hla po\k yang [uôn.

- Ara\ anei hdră ngă brua\ anei mâo đru leh du\m kdrê] êtuh klei ]ia\ng kơ klei hua\ [ơ\ng mơ\ng mnuih rua\ [un? lehana\n si hdră srăng ngă brua\ kơ ana\p?

. Aê mdrao Hoà Anh: Ara\ anei hlăm ]ar mâo hlăm brô 20 boh sang êa drao. Hmei mâo đru leh kơ 9 boh sang êa drao, ho\ng ênoh jih jang hnư hua\ [ơ\ng mâo mbha hlăm grăp mlan jing 9.200 hnư êsei hua\. Jing hmei kno\ng mâo mkăp giăm mkrah đu] kơ ênoh mnuih rua\ [un ]ia\ng mâo klei đru kơ êsei hua\. Mta hmei k`ăm jing ]ia\ng dưi mkăp djăp ênu\m kơ jih jang mnuih rua\, hlăm djăp sang êa drao ti ]ar pô. Êlâo dih, hmei iêu mthưr hla\m hla po\k yang [uôn lehana\n grăp mlan hmei mko\ mjing mlam mdah klei kưt mu` “Ao blouse ko#” pioh đru mguôp ngăn prăk kơ keh anei. }ia\ng dưi mâo sa ênoh prăk pro\ng ma\ brua\ hlăm wưng kơ ana\p, hmei srăng ngă sa hdră ma\ brua\ mrâo. Tal êlâo, srăng ngă brua\ ho\ng dhar brua\ jia, ]ia\ng kơ ênoh bi liê mơ\ng du\m ]ô mnuih, lehana\n êpul brua\ ngă klei amâo dưi bi hro\ jia asei, lehana\n jia anôk brua\, mơ\ng ana\n srăng mđ^ ai du\m êpul brua\ anei lo\ mkrum lu h^n. Tal dua, hmei po\k mlar leh, lehana\n hlăk hlê lo\ mđ^ kyar pro\ng h^n. Ana\n jing hdră anei mâo leh lu phung ]ih ka] rup, lehana\n du\m êpul brua\ duh mkra di`u mguôp mơh ya mta mnơ\ng di`u mâo, hmei ma\ mnơ\ng ana\n ba ]h^, ma\ prăk pioh kơ keh mprăp êsei hua\ kơ mnuih rua\.

- Sna\n he\, mni la] jăk kơ ih lu!

                                                                        Y-Khem pô ]ih hlo\ng răk