VOV4.Êđê- K’Đơn, kkiêng thu\n 1973, ti thôn Lăng Cú, sa\ Gung Re\, kdriêk Di Linh, ]ar Lâm Đồng jing gru mnga] mbrua\ brua\ duh mkra mnuih djuê ana K’ho mâo mnuih [uôn sang hla\m [uôn đa\o knang lehana\n tui nga\. Amâo djo\ kno\ng mđ^ mdro\ng kơ go\ sang pô, `u lo\ kah mbha klei thâo kơ mnuih [uôn sang hla\m [uôn, mâo lu mnuih [uôn sang kha\p ]ia\ng lehana\n mpu\.

Drông hmei hlăm boh sang mrâo leh ru\ mdơ\ng thu\n dih mâo ênoh giăm 1 êklai prăk, K’ Đơn yăl dliê: Thu\n dih go\ sang `u mâo 12 ton kphê săr mơ\ng 3 ha đang kphê. Dưi mâo klei tu\ dưn anei, jing kyua `u tui hriăm mơ\ng klei bi hriăm, hiu dlăng gru hmô mđ^ kyar bruă duh mkra mơ\ng du\m alu\ wa\l ti Lâm Đồng, Dak Lak... leh anăn w^t ba yua ti đang kphê pô. Ho\ng ênhă kphê khua leh, `u bi mlih ba pla kphê mjeh mrâo mse\ si 138 (anăn mrâo jing TR4), TS5.. dưi ksiêm dlăng jing djo\ guôp ho\ng yan adiê leh anăn lăn ala ti Di Linh, Lâm Đồng. La] kơ hdră mkra mlih kphê ho\ng mjeh mrâo mâo lu boh, `u hơ\k mơak yăl dliê:

“Mjeh mrâo mâo lu boh h^n mkă ho\ng mjeh hđăp boh điêt, anăn hnơ\ng boh [ia\ h^n, mjeh mrâo kno\ng 3 ana kphê drei pe\ mâo sa klu\ng, mjeh hđăp 5 ana kơh mâo sa klu\ng boh. Kyua anăn kâo bi mlih mjeh mrâo ba pla. Mjeh mrâo pla, pô duh bi liê kriê dlăng truh thu\n tal dua dưi pe\ boh tal êlâo. 3-4 thu\n kơh pe\ klă s^t. S^t pla kphê brei pô kriê dlăng amâo lui tha tui si yan adiê ôh, brei pruê hbâo, kriê dlăng, krih êa djo\ hdră snăn kơh kphê hriê kơ pro\ng mboh lu.”

Bi yăl dliê ho\ng K’Đơn ho\ng go\ sang `u ti alu\ Lăng Cú, să Gung Ré, kdriêk Di Linh, ]ar Lâm Đồng

Amâo djo\ kno\ng pla kphê, mdiê đui] ôh, du\m thu\n giăm anei, `u tui duah leh anăn bi mklă lo\ pla thiăm măk ka, ]ê. Go\ sang `u hlăk lông pla êbeh 140 phu\n ana mâo dua thu\n, mâo ana mboh tal êlâo, mâo ana dlông 2, 3 mét. Mguôp pla kphê, ]ê, mdiê, prăk hrui w^t mơ\ng go\ sang `u hlăm thu\n êgao mâo êbeh 500 êklăk prăk. ~u la], klei thâo hdră ngă bruă leh anăn mtô la] kơ êpul êya, leh anăn jih ai tiê bi hriăm mnuih [uôn sang hlăm [uôn:

“Hdră ngă bruă pô thâo [ia\dah amâo lo\ hưn kơ pô mkăn jing amâo hăk ôh. Ya klei pô thâo brei lo\ mtô la] kơ [uôn sang thâo mơh, si be\ pla mjing djo\, hdră duh bi liê djo\ yan, pla mdiê, kphê bi djo\. Bruă ba yua klei kreh knhâo ngă bruă brei bi djo\ kơh dưi. Mse\ ho\ng bruă kriê dlăng ana kphê snăn ako\ yan brei krih êa drao, yan không krih êa, krih êa êjai pruê hbâo êjai snăn kơh kphê hriê kơ pro\ng mboh lu.”

            K’Đơn amâo djo\ kno\ng jing pô thâo mbruă ti alu\ Lăng Cú ôh, [ia\dah `u lo\ jing pô ba anăp hlăm jih jang bruă ti alu\, [uôn, jing pô mâo k’hưm bi hgu\m mguôp, mko\ mjing alu\ [uôn dhar kreh. ~u mâo mnuih [uôn sang đao\ knang jing mnuih mâo k’hưm mơ\ng thu\n 2018. Êlâo anăn, `u tuôm ngă bruă mặt trận alu\, ngă bruă bi grăng klei amâo thâo bi djo\ kơ mnuih [uôn sang hlăm alu\, [uôn.

K’Đơn ho\ng mnơ\ng dhơ\ng m`am ho\ng m’ô mnuih K’ho

Tui si `u, pô jing mnuih [uôn sang đao\ knang snăn mtô la] kơ mnuih [uôn sang thâo săng klei djo\, mtru\t mjhar mnuih [uôn sang ka thâo săng klă, bi mni phung thâo klei djo\, mjing klei bi hgu\m mguôp hlăm alu\, [uôn. Kyua anăn, lu go\ êsei tui hriăm leh anăn hluê ngă g^r mă bruă, tlaih mơ\ng [un knap. Bùi Văn Bảy, Khua alu\ Lăng Cú, să Gung ré, kdriêk Di Linh, ]ar Lâm Đồng bi mklă:

“Mơ\ng bruă ksiêm dlăng, hmei bi mni kơ go\ sang `u. Amâo djo\ kno\ng jing gru mnga] kơ klei thâo mbruă đui] ôh, go\ sang `u lo\ jing gru mnga] hluê ngă hdră êlan mơ\ng Đảng leh anăn Knu\k kna ti alu\ wa\l ăt mse\ mơh ai tiê mko\ mjing go\ sang dhar kreh, alu\ dhar kreh, leh anăn du\m hdră bruă mkăn ti alu\.”

Bi K’Brổh, K’iăng khua knơ\ng bruă sang ]ư\ êa să Gung Ré, kdriêk Di Linh, ]ar Lâm Đồng bi mklă:

“Go\ sang K’Đơn ngă hlăm djăp mta bruă mơ\ng alu\ [uôn jih ai tiê. Go\ sang K’Đơn jing go\ sang thâo mbruă, ho\ng 3 ha lăn pla mjing [ia\dah hrui pe\ mâo 12 ton kphê, jing hnơ\ng boh mnga lu mkă ho\ng kr^ng mnuih djuê [ia\, kr^ng taih kbưi. Go\ sang `u kyua thâo ba yua hdră kreh knhâo mrâo mrang anăn hnơ\ng boh mnga lu snăn, mơ\ng năn K’Đơn ktrâo la], bi hriăm kơ anak ]ô hlăm sang, leh anăn mnuih [uôn sang riêng gah hlăm [uôn, mtô la] hdră thâo ngă bruă duah [ơ\ng. Anak ]ô, mnuih [uôn sang hlăm alu\, [uôn dlăng go\ sang K’Đơn jing go\ sang bi hmô hlăm hdră ngă bruă.”

Alu\ Lăng Cú mâo 198 go\ êsei snăn mâo 78 go\ êsei mnuih K’Ho. Kluôm alu\ adôk 2 go\ êsei [un. Hlăm alu\ amâo mâo ôh klei soh jhat hlăm yang [uôn. Mnuih [uôn sang bi hgu\m, kriăng mă bruă. Klei tu\ anei mâo ai tiê hâo hưn mtô mblang mơ\ng K’Đơn. Klei tu\, hră pah mni lu, [ia\dah klei mơak pro\ng h^n mơ\ng `u jing [uh [uôn sang grăp hruê mlih mrâo. Ho\ng `u bruă hlăm [uôn mse\ ho\ng bruă hlăm sang “Ya mta bruă pô blu\ kpă, ngă djo\ kơh ara\ng [uh leh anăn hluê ngă, tơdah amâo ngă snăn mnuih [uôn sang amâo đao\ knang ôh.”

H’Zawut {uôn yă mblang