VOV4.Êđê –Leh êbeh 30 thu\n mă bruă ti du\m anôk bruă Knu\k kna, mơ\ng sa ]ô pô ]ih mkra hdră mđung mơ\ng Sang mđung asa\p blu\ - mđung rup ]ar Lâm Đồng truh ngă Khua bruă dhar kreh să Tam bố, kdriêk Di Linh, ]ar Lâm Đồng, K'Điệp jih leh thu\n mă bruă [ia\dah ăt ka mdei mơh. Giăm 70 thu\n, w^t hd^p ti alu\ wa\l, K'Điệp mâo mnuih [uôn sang mpu\ jing khua mduôn. Jing mnuih mâo k'hưm, thâo săng kơ dhar kreh djuê ana, mâo klei thâo săng êlam, Khua mduôn K'Điệp lo\ bi m^n kơ dhar kreh djuê ana pô. Mâo bi leh "Hră mtô bi hriăm klei K'Ho", `u lo\ bi m^n ]ih mkra hdruôm "Klei bhiăn bi dôk ung mo# leh anăn go\ sang hlăm êpul êya mnuih K'Ho".

-Ơ awa K’Điêp, yăn mnga anei awa giăm 70 thu\n leh, mâo klei ]ia\ng hơê] hmưi kơ awa mâo nanao klei suaih pral, ]ia\ng hrăm mb^t ho\ng mnuih [uôn sang mko\ mjing klei hd^p mrâo. Leh êbeh 30 thu\n êgao “ngă brua\ knu\k kna”, ara\ anei leh w^t mdei, ya mta klei awa adôk mâo klei bi m^n?

K’Điêp: Ara\ anei klei hd^p leh trei mđao, anak ]ô mâo nao sang hra\ mơar djă ênu\m. Kha\dah, ara\ anei anak ]ô hriăm hra\ mơar kno\ng mâo hriăm ma\ mil klei hriăm djăp mta ho\ng klei yuăn đui], [ia\dah tui si kâo ]ia\ng kơ phung hđeh lo\ mâo hriăm ho\ng klei blu\ djuê ana pô.

-Dưi thâo, awa mâo bi leh “sa hdruôm hra\ mtô lehana\n hriăm klei blu\ k’ho”? Djo\ mơ\, klei dưi ba yua ka jăk lu ôh?

K’Điêp: Tui si hdră mtru\n mơ\ng brua\ Đảng gưl dlông tal 8, gưl 5 la]: “Kriê pioh, mđ^ bi lar klei blu\, boh hra\ jih jang mnuih djuê [ia\”. {ia\dah le\ amâo mâo [uh ôh, mtô bi hriăm hlăm mnuih djuê [ia\, kno\ng mtô bi hriăm kơ phung knua\ druh, kia\ kriê jing mnuih djuê lar đui]. Snăn tui si kâo m^n, kâo akâo kơ brua\ sang ]ư\ êa djăp gưl, knu\k kna lo\ mâo hdră mtô bi hriăm kơ phung hđeh mnuih djuê [ia\ thâo ]ih, thâo dlăng boh hra\ djuê ana pô.

                                 Khua mduôn K Điêp

-Leh mkra hdruôm hra\ “Mtô lehana\n hriăm klei blu\ K’ho”, si hdră ih mâo kơ thu\n 2020, Ơ awa?

K’Điêp: Hlăm wưng kơ ana\p, kâo srăng g^r ]ih bi leh sa hdruôm kơ klei bhiăn djuê ana ho\ng klei K’ho. Hlăm ana\n mâo du\m prue\ blu\ duê, boh blu\ mui`, klei yăl dliê đưm ho\ng klei blu\ djuê ana pô, leh kơ ana\n srăng mblang kơ klei djuê lar. Kâo g^r srăng bi leh sa hdruôm hra\ ]ia\ng dja\ pioh kơ ]ô anak êdei ana\p.

-Anei jing sa klei m^n jăk. Kơ hdră k`ăm mse\ djuê ana\n, ăt jing găl guôp mơh ho\ng mnuih [uôn sang, akâo kơ awa brei thâo si boh phu\n kơ klei bhiăn djuê ana jing?

K’Điêp: Hlăm ana\n, srăng g^r lo\ w^t ]ih bi ênu\m klei bhiăn bi kuôl ung mo# djuê ana pô. Lo\ tui ]ih bi djo\ ho\ng knhuah bhiăn đưm, lehana\n mâo klei bi mka\ ho\ng klei hd^p ênuk ara\ anei, lehana\n dlăng yơh mphu\n dô si, ara\ anei si. Ti klei bhiăn jing jăk adôk djo\ guôp ho\ng ênuk klei hd^p ara\ anei snăn brei lo\ dja\ pioh, bi jing leh klei amâo lo\ djo\ ôh snăn mta kơ mnuih [uôn sang lăm lui he\ bi jih yơh. Tui si kâo m^n, ara\ anei klei hd^p mda đ^ kyar leh, mnuih [uôn sang mâo klei thâo săng lu leh, bi tơdah drei ăt djo\ pioh nanao klei bhiăn đưm amâo mâo lo\ guôp ôh snăn amâo mâo jăk ôh.

-Snăn jing awa bi kla\ leh ti jing phung srăng hriăm klei bhiăn đưm, ana\n jing phung hđeh, djo\ mơ\ Ơ awa?

K’Điêp: Djo\ leh, boh nik ho\ng hđeh gưl mrâo di`u ara\ anei amâo lo\ thâo ôh kơ klei bhia\n pô đưm, lehana\n di`u kăn duah tui lei ya jing klei bhiăn amâo lo\ djo\. Kyuadah di`u ara\ anei mâo klei thâo săng lu h^n leh, thâo ksiêm duah hlăm inernet, hlăm hra\ mơar lu… kyuana\n jih jang klei amâo lo\ djo\ hlăm klei bhiăn đưm mse\ si bi dôk anak amiêt awa sa êrah amâo lo\ mâo ôh. Klei bi dôk ung mo# mơ\ng mda kăn mâo rei, jing [ia\ h^n leh mka\ ho\ng mphu\n dô. Phung hđeh ara\ anei thâo săng leh lu, amâo lo\ mâo ôh klei am^ ama mgo# bi dôk anak amiêt awa, amâodah bi dôk ung mo# mơ\ng mda. Klei êngiê hlăm klei bi khăp mâo leh phung hlăk ai ênuk ara\ anei mđ^ lar, êkei êdam mniê êra ]o\ng bi ksiêm duah, tơdah [uh jing guôp snăn hưn ho\ng am^ ama akâo truh kơ klei bi dôk.

-Drei hlăk dôk la] kơ klei bi dôk ung mo#, Boh s^t ara\ anei, hlăm đa đa kr^ng taih kbưi ăt adôk klei bi dôk ung mo# mơ\ng mda. Snăn si awa mâo klei m^n kơ klei anei?

K’Điêp: Mơ\ng klei anei, kâo ]ia\ng kơ drei mâo nanao klei mta\ mtăn mjua\t bi hriăm đăm bi dôk ôh ung mo# mơ\ng mda. Kyuadah klei bi dôk ung mo# mơ\ng mda srăng hmăi amâo mâo jăk kơ klei suaih pral, klei bi dôk anak amiêt awa sa êrah mse\ mơh ăt ba klei amâo mâo jăk kơ djuê mjeh, ngă lui] ram djuê ana. Kâo ]ang hmăng kơ du\m gưl brua\ sang ]ư\ êa mâo klei dưi, đru hlăm brua\ anei. Amâodah ya mta brua\ srăng ngă ktrâo ata\t kơ mnuih [uôn sang bi thâo săng, lehana\n lui he\ yơh klei bhiăn anei amâo mâo lo\ djo\ ôh, ba klei amâo mâo jăk kơ ]ô anak pô mgi dih.

-Ơ awa, mnuih k’ho lehana\n lu djuê ana mkăn hlăm Lăn Dap Kngư ma\ djuê am^, lehana\n mơ\ng đưm leh mơh mâo klei ]oh ngăn pnu\ pro\ng. Tui si awa, si ngă năng mơ\ dôk dja\ pioh klei anei?

K’Điêp: Tui si kâo, hlăm klei bi dôk ung mo#, kâo mâo mơh klei ]ia\ng mta\ kơ mnuih [uôn sang đăm ]oh pro\ng ôh ngăn pnu\. Mse\ si, tơdah sa go\ sang mâo mơ\ng 5 – 6 ]ô anak mniê, ngă klei bi kuôl kơ anak pô, tơdah ho\ng ngăn pnu\ pro\ng s^t nik srăng le\ hlăm klei [un [in rin tap mtam yơh. Ênưih srăng truh kơ klei ]h^ lăn ala ]ia\ng tla nư klei mơ\ng ngăn mnu\ ana\n, kyua sang êkei ]oh pro\ng đei. Kâo [uh lu hlăm klei bi kuôl ung mo# klei bi ]oh ngăn pnu\ adôk pro\ng đei. Drei bi la] klei bhiăn anei amâo lo\ mâo ôh, [ia\dah boh s^t adôk lu anôk dja\ yua hlăm klei hd^p [uôn sang. Kâo la] s^t, boh nik hlăm mnuih k’ho Sre ]oh ngăn pnu\ pro\ng snăk. Kyuana\n, hmăng hmưi mâo brua\ sang ]ư\ êa đru mghaih msir klei anei, akâo kơ phung mâo klei thâo sa\ng hlăm mnuih djuê [ia\ pô hrăm mb^t bi đru gha\, bi đru mta\ lui he\ yơh klei ]oh ngăn pnu\ pro\ng đei ara\ anei.

-Sa klei bhiăn, sa knhuah hd^p hlo\ng jing leh dhar kreh mơ\ng đưm truh kơ ara\ anei, ara\ anei ]ia\ng bi mlih s^t nik srăng tuôm ho\ng klei dleh dlan. Snăn tui si awa si srăng ngă?

K’Điêp: la] kơ kdrê] dhar kreh, brei drei thâo săng snei, mnuih mduôn khua bi ktrâo ata\t, mtô mblang, snăn kơh kdrê] ]ô anak amuôn adei bi tui hluê. Mse\ si mnuih K’ho mâo klei blu\: “Phung mniê mtô mblang, ktrâo ata\t, phung êkei srăng tui ngă”. Tui si klei kâo m^n, kle ianei la] sa hruê, dua hruê amâo srăng dưi ôh. Mnuih djuê lar mâo klei blu\ “Hjan hl^m êdram êa” snăn drei yua klei mse\ snăn mơh mtô mblang kơ mnuih [uôn sang bi thâo săng [rư\ [rư\. Blu\ sa hruê mblang sa aguah ka thâo săng mgi dih lo\ dơ\ng mblang. Kâo đăo, kâo hrăm mb^t ho\ng lu phung khua mduôn mkăn, phung thâo săng hlăm djuê ana K’ho, hrăm mb^t ho\ng brua\ sang ]ư\ êa alu\ wa\l, sa ai ho\ng kâo, mâo klei blu\ mb^t, dơ\ng bi lăm lui yơh djăp mta klei bhiăn amâo lo\ djo\ guôp ho\ng klei hd^p mrâo. Kâo ]ang hmăng hlăm wưng kơ ana\p amâo mâo sui ôh, mnuih [uôn sang drei srăng thâo săng, mnuih [uôn sang drei lăm lui [rư\ [rư\.

-La] jăk kơ ih lu. Hơê] hmưi kơ ih mâo lu klei jăk j^n.

Y-Khem pô ]ih hlo\ng răk