VOV4.Êđê- Hŏng klei khăp m’ai kơ knhuah dhar kreh djuê ana jăk siam mâo mơ̆ng đưm, boh nik jing Wăl anôk dhar kreh čing čhar Lăn dap kngư, pô mbruă tông čing čar K’ Tiếu, hdĭp ti ti alŭ Duệ, să Đinh Lạc, kdriêk Di Linh, čar Lâm Đồng jing pô “krơ̆ng kjăp” nanao, bi lar bra klei khăp m’ai hŏng hdră mtô bi hriăm klei tông čing čhar kơ ênuk gưl hđeh ti alŭ wăl.

Pô thâo mbruă K’Tiê̆u kkiêng thŭn 1952 ti čư̆ čhiăng Di Linh, anôk mâo lu knhuah gru dhar kreh, klei pla mjing mdiê lŏ K’Ho Srê, jing alŭ wăl mâo lu mnuih djuê ana K’Ho hdĭp mơ̆ng đưm. Ăt msĕ hŏng dŭm čô khua mduôn lehanăn phung thâo mbruă ti krĭng dhŭng Lăn Dap Kngư, khua mduôn K’Tiê̆u dưi hmao ƀuh lehanăn djă pioh dŭm klei mmuñ ênhiăng djuê ana, pơnđik pơnring, tam pla, đơs loong mơ̆ng aduôn aê dưm hlăm dŭm klei ngă yang knhauh gru ti kĭng Lăn Dap Kngư anei.

Khua mduôn K’Tiê̆u mâo knŏng mâo klei thâo săng lehanăn thâo ngă dŭm klei ngă yang hlăm djuê ana, dŭm klei bhiăn hlăm bruă lŏ hma… lehanăn lŏ thâo dŭm klei kwưh kơ yang lehanăn klei tông čing čhar lehanăn hdră tông čing čhar mơ̆ng djuê ana pô.

            Khua mduôn K’Tiê̆u lač: “Kâo mâo klei khăp tông čing mơ̆ng hlăk hđeh, truh kơ kâo 14 thŭn kâo thâo leh tông čing. Grăp blư̆ hlăm ƀuôn mkŏ mjing dŭmn klei ngă yang, kâo srăng nao hgŭm lehanăn tui hriăm mơ̆ng êpul mnuih nao êlâo. Kyua năn kâo kâo raih kơ klei yua dŭm mta čing 2, čing 3 lehanăn kdrăp mâo 6 boh čing. Kâo hmăng hmưi srăng lŏ tuh juh jih ai tiê pô klei klei mtô hriăm kơ anak čô srăng dưi thâo yua čing čhar, đru kơ diñu thâo srăng kơ klei tŭ dưn lehanăn klei yuôm bhăn mơ̆ng čing čhar hlăm klei hdĭp dhar kreh mnuih K’ho lehanăn dŭm djuê ana krĭng Lăn Dap Kngư.”

Ară anei, dŭm čô khua mduôn, pô thâo mbruă thâo lehanăn ngă raih dŭm klei bhiăn ngă yang knhuah gru mơ̆ng mnuih K’Ho msĕ hŏng khua mduôn K’Tiê̆u ti krĭng lăn Di Linh luič jih leh. Kyua dŭm čô thâo kơ dhar kreh knhuah gru mnuih K’Ho wĭt hŏng aduôn aê tâo tiêt leh. Kyua năn yơh mnuih ƀuôn sang krĭng anei dlăng kơ khua mduôn K’Tiê̆u jing msĕ si “Ngăn dưn hdĭp” yuôm bhăn êdi kơ dhar kreh, klei đăo knang mơ̆ng mnuih K’Ho

Khua mduôn K’Tiê̆u dưi mâo klei mpŭ, khăp čiăng mơ̆ng mnuih ƀuôn sang hlăm alŭ wăl să, kyua ñu jing anôk jưh hlăm ai tiê kơ ƀuôn sang, mâo klei jĕ giăm, “djă klei pui trơ̆ng” lehanăn “Brei pui trơ̆ng” klei khăp čiăng kơ mnuih ƀuôn sang jing mnuih djuê ƀiă hlăm alŭ wăl, boh nĭk jing ênuk hđeh mrâo, mnuih K’Ho.

Khua mduôn K’Tiê̆u dôk bi hriăm hđeh tông čing

Mâo bruă klam jing khua mduôn hlăm ƀuôn, pô thâo mbruă, khua mduôn K’Tiê̆u amâo knơ̆ng mdei hur har nao hgŭm hlăm bruă hâo hưn, mtrŭt mjhar mnuih ƀuôn sang lăm lui hĕ dŭm klei bhiăn amâo lŏ djŏ hŏng ênuk anei, hur har kơ klei mă bruă, mkra mjing, bi hrŏ klei ƀun ƀin, mkŏ mjing klei hdĭp dhar kreh, krĭng ƀuôn sang mrâo, bi mguôp kah mba klei khăp hlăm ƀuôn sang, ƀiădah ñu lŏ hur har mtô klei tông čing čhar kơ dŭm čô hđeh êdam êra hlăm alŭ wăl.

Trương Quốc Phương - k’iăng khua bruă sang čư̆ êa să Đinh Lạc, brei thâo: “Ară anei khua mduôn K’Tiê̆u jing k’iăng khua kiă kriê êpul tông čing čhar Să Đinh Lạc. hlăm 2 thŭn êgao mâo leh 42 čô hđeh êdam êra mnuih K’Ho hlăm să dưi mâo hră tŭ yap bi leh klei hriăm mtô lehanăn tông čing čhar mơ̆ng knơ̆ng bruă dhar kreh, mjuăt asei mlei lehanăn hiu čhưn ênguê čar Lâm Đồng. Ară anei khua mduôn K’Tiê̆u dôk mtô kơ 14 čô hđeh êdam êra ti alŭ Duệ, khua mduôn K’Tiê̆u jing gru hmô mngač hlăm bruă jih jang mnuih ƀuôn sang hrăm mbĭt mkŏ mjing klei hdĭp dhar kreh, ñu čŏng ngă bruă, ba anăp kơ bruă mtô mjuăt, rơ̆ng pioh klei tông čing čhar kơ ênuk hđeh hlaqwm să…Hruê mmông ti anăp, khua mduôn K’Tiê̆u srăng lŏ mtô klei tông čiang čhar kơ hđeh sang hră ti sang hră gưl 2 Đinh Lạc.”

Jing mnuih mâo klei khăp čiăng lehanăn mâo leh sui thŭn hŏng dhar kreh mnuih K’Ho, boh nĭk jing klei tông čing čhar krĭng Lăn Dap Kngư, khua mduôn K’Tiê̆u ăt uêñ mĭn nanao kơ bruă kriê pioh lehanăn bi lar klei tông čing čhar kơ grăp să, wăl krah hlăm kdriêk. Kyuadah ară anei mâo lu să mâo mnuih djuê ƀiă ti kdriêk Di Linh ka mâo ôh klei uêñ mĭn, ngă jăk bruă kriê pioh, bi lar klei tông čing, kyua anăn boh tŭ dưn la mâo lu ôh.

Êbeh 55 thŭn kơ bruă tông čing čhar, knhuang êbat mơ̆ng pô thâo mbruă K’Tiê̆uăt dôk kjăp lehanăn mâo kru grăp anôk ti krĭng Lăn Dap Kngư msĕ si: Dak Lak, Gia Lai ,Kon Tum, Dak Nông hlăm bruă nao hgŭm hlăm dŭ bruă, kah mbha, bi mdah dhar kreh tông čing čhar, hruê knăm dhar kreh, mjuăt asei mlei dŭm djuê ana krĭng Lăn Dap Kngư.

K’iăng khua bruă Đảng ti kdriêk Di Linh K’Broi brei thâo: “Pô thâo mbruă K’Tiê̆u jing sa hlăm dŭm ana kyâo prŏng kơ bruă “bi trơ̆ng pui” dhar kreh čiang čhar hlăm kdriêk. Ñu hur har nanao hlăm bruă nao hgŭm hŏng dŭm bruă kah mbha dhar kreh, ba mdah dhar kreh mơ̆ng čar lehanăn alŭ wăl mkŏ mjing. Êpul tông čing alŭ Duệ, să Đinh Lạc mơ̆ng ñu ăt dưi čuăn ruah jing êpul bi ala nao hgŭm hlăm dŭm klei bi lông dhar kreh tông čing čhar hlăm čar lehanăn mâo klei klưn hĭn. ”

Thŭn 2020, khua mduôn K’Tiê̆u dưi mâo klei čuăn ruah mơ̆ng kdriêk Di Linh lehanăn knơ̆ng bruă dhar kreh, mjuăt asei mlei lehanăn hiu čhưn ênguê čar Lâm Đồng jing pô klưn hĭn, mâo klei akâo yap jing pô thâo mbruă klưn hĭn. Mâo lu thŭn hur har hŏng klei kriê pioh, mtô klei tông čing čhar, khă dah thŭn leh khua, ƀiădah pô thâo mbruê K’Tiê̆u ăt hmăng hmưi lŏ đru lu hĭn, čiăng dŭm klei siam hlăm dhar kreh dŭm djuê ana mnuih djuê ƀiă krĭng Lăn Dap Kngư dưi mâo lu hĭng ênuk hđeh êdam êra mnuih djuê ƀiă nao hgŭm kriê pioh lehanăn bi lar.

Pô mblang: Y-Ƀel Êban