VOV4.Êđê – Mnuih djuê ana Êđê mâo du\m ênhiang kdo\ ja\k siam mse\ si: Ktu\ng kha\k, Ghat Kh^l, Kdo\ lio\ Jông, Pah hgơr… Hla\m ana\n Kdo\ ]^m Grư\ jing sa hla\m du\m ênhiang kdo\ mâo lu êdi hla\m du\m kna\m nga\ yang mơ\ng mnuih djuê ana Êđê. Ti gu\ anei, alum kơ [^ng ga\p mđing hmư\ pô ]ih klei mrâo Zawut hưn mthâo kơ ênhiang kdo\ ]^m Grư\ mơ\ng mnuih djuê ana Êđê:
Hlăm klei m^n mơ\ng mnuih Êđê, ]^m Grư\ jing ]^m myang, lu klei myang, bi êdah kơ ai ktang. Mnuih Êđê la], phung djiê kno\ng djiê hlăm kđeh đui], mngăt ăt adôk hd^p ti [uôn sang hlăm gru rup mnơ\ng dhơ\ng mse\ si ]^m grư\ amâo dah wa\k wai… leh 7 blư\ bi mlih srăng lo\ w^t kkiêng jing mnuih. Mnuih Êđê la] ]^m Grư\ jing mnơ\ng myang h^n. Am^ Tuir, [uôn phơng, să Ea Tul, kdriêk }ư\ Mgar, ]ar Dak Lak, brei thâo, hlăm knăm lui msat, klei kdo\ Grư\ jing klei bi ktlah mơ\ng mnuih dôk hd^p ho\ng mnuih djiê nao w^t kơ anôk aduôn aê atâo atiêt:
“Mphu\n dô, klei kdo\ Grư\ dưi kdo\ hlăm sang djiê. Ênai ]ing kwang leh ana\n mâo phung kdo\ Grư\. Mnuih Êđê pô hriăm kdo\ Grư\ mse\ si ]^m grư\ dôk phiơr lio\ hlăm adiê. Anei jing sa klei kdo\ siam snăk.
Klei kdo\ grư\ jing bi êdah kơ gru rup ]^m grư\ dôk phiơr lio\ hlăm adiê. Klei kdo\ jing klei bi mguôp dua [e\ kngan leh ana\n dua jơ\ng ]ia\ng kdo\ êdu ê un, jăk siam. Tlâo [e\ kđiêng krah gu\t pă gu\, kđiêng êđai leh ana\n kđiêng ana lui snăn, kkuê kngan kdo\ hluê si jơ\ng kngan leh ana\n asei mlei.
Kdo\ ]^m Grư\ djiêu gơ\ng ngă yang
Kdo\ grư\ mâo dua hdră bi êdah jing: Sa kno\ng yua kngan kdo\, kkuê kngan êdu êun dai w^t dai nao. Hlăm klei ngă yang ]eh, tơ dah 5 boh ]eh snăn phung kdo\ ba kngan đ^ kơ dlông tru\n ti gu\ 5 blư\. Dua jing kngan yơr êgao ko\, jơ\ng kdjơt êdu êun êbat dar Kpan hlăm klei ngă yang mđ^ kpan. Leh kpan dưi ba mđ^ hlăm sang dlông hlăm ênai kdrăm k’ah mơ\ng hgơr, ]i\ng ]ar, phung thâo kdo\ grư\ kdo\ ho\ng hnơ\ng pral, êmưt hluê si ênai ]ing.
Aduôn Hlăk, [uôn Sah A, să Ea Tul, kdriêk ]ư\ Mgar, ]ar Dak Lak, lo\ brei thâo, kdo\ grư\ jing ]ia\ng iêu jak phung yang leh ana\n mngăt aduôn aê atâo atiêt w^t ho\ng [uôn sang hlăm hruê mơak:
“Kdo\ grư\ khăng dưi kdo\ hlăm klei dơr djiê. Êngao kơ năn dưi kdo\ hlăm knăm ngă yang mđ^ kpan, kdo\ dar gơ\ng Kut, gơ\ng plao. Kei kdo\ bi êdah mse\ si siap ]^m phiơr ata\t mngăt phung djiê w^t ti [uôn phung djiê, anôk mơ\ng aduôn aê atâo atiêt. Hriăm kdo\ ]^m grư\ ăt dleh mơh, hriăm klei dai kngan mse\ si ]^m dôk phiơr hlăm adiê, mâo lu mnuih kdo\ snăn siam h^n dlăng. S^t kdo\ hlăm knăm mđ^ kpan, kdo\ grư\ dưi kdo\ siam h^n mơh.
Kdo\ grư\ mâo na nao ênai kdrăm k’ah mơ\ng ]ing knah, ngă kơ knăm ngă yang jing myang h^n. Klei tông ]ing dưi mdê] s^t kdo\ grư\ jing hluê si ênai ]ing ngă yang hlăm knăm lui msat amâo dah dơr djiê. M’iêng ao s^t kdo\ Grư\ ăt mdê hjăn mơh: M’iêng ao dưi m`am mơ\ng mrai jăk h^n, đê] lu rup h^n m’iêng ao h’ô grăp hruê. Aê Thu, ti [uôn Yao, să Ea Tul, kdriêk }ư\ Mgar, ]ar Dak Lak brei thâo:
“}u\t h’ô m’iêng ao djuê ana pô s^t kdo\ grư\. Phung mdro\ng sah kơh dưi iêu phung amai adei kdo\ hlăm knăm ngă yang. Khăng mâo hlăm brô 4 amâo dah 5 ]ô kơ dlông kdo\ klei kdo\ anei. Mphu\n dô, phung dưi brei kdo\ grư\ jing phung mniê khua thu\n, mâo k’hưm.”
Hlai mb^t ho\ng ênai ]ing kdrăm k’ah, phung kdo\ ho\ng kngan leh ana\n jơ\ng êdu ê un hlăm m’iêng yâo ao siam, kdo\ grư\ jing klei kdo\ mdê hjăn [ia\ dah ăt siam jăk. Hruê anei, mb^t ho\ng klei đ^ kyar bruă duh mkra, klei dhar kreh mtlai mơ\ng lu mta hlăm dôk đ^ lu, ]ia\ng êdi klei sa ai hrăm mb^t mơ\ng mnuih [uôn sang kriê pioh knhuah dhar kreh djuê ana, hlăm ana\n mâo klei kdo\ grư\. Kriê pioh mđ^ lar knhuah dhar kreh djuê ana amâo djo\ kno\ng bi msiam kơ klei hd^p mda ôh, [ia\ dah lo\ dơ\ng po\k sa dră mđ^ kyar bruă hiu ]hưn ênguê ho\ng kr^ng mnuih [uôn sang dôk mâo knhuah dhar kreh djuê ana jăk siam.
H’Zawut pô ]ih hlo\ng răk
Viết bình luận