VOV4.Êđê - Tuôm jing leh krĭng krŭ kdơ̆ng ti krah phung roh, khăng mâo klei hiu duah mă, ngă ƀai hlăm klei bi blah, hruê anei, ƀô̆ mta krĭng ƀuôn sang alŭ 1, să Hoà Thuận, ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt, čar Dak Lak bi mlih leh jăk, mdrŏng sah, doh, siam. Wăt tơdah ênuk êđăp ênang amâodah ênuk bi blah snăn ai tiê bi hgŭm gĭr ktưn leh anăn knhuah gru krŭ kdơ̆ng mnuih ƀuôn sang ăt kriê pioh, mđĭ lar ti anôk tuôm jing lăn krĭng lăn pui anei.

Kbưi hŏng krah ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt - anôk dôk yap jing “Krĭng hrah” kyua klei ruă tưp Covid-19, êbeh 13 km, ƀiădah truh kơ ară anei, ti alŭ 1 (êlâo dih pia jing alŭ Kiên Cường), să Hòa Thuận, ƀuôn prŏng Ƀuôn Ama Thuôt, čar Dak Lak ăt dôk jing “Krĭng mtah”, ka mâo ôh mnuih mâo klei ruă tưp Covid-19 ti nei. Bồ Xuân Thanh, khua bruă Đảng alŭ 1 lač, kyua mâo klei sa ai, bi mguôp lehanăn klei thâo săng mơ̆ng grăp čô mnuih ƀuôn sang, dŭm hdră êlan gang mkhư̆ klei ruă tưp dưi ngă jăk. “Alŭ 1 jing alŭ wăl hjăn, kyuanăn bruă hâo hưn, iêo mthưr kơ mnuih ƀuôn sang ngă dŭm asăp mtrŭn, hdră mtrŭn mơ̆ng gưl dlông mâo klei jăk. Grăp čô mnuih ƀuôn sang hluê ngă jăk asăp mtrŭn mrô 15 amâodah 16 mơ̆ng knŭk kna. Dŭm čô anak aneh mrâo wĭt mơ̆ng alŭ wăl mkăn msĕ si Sài Gòn, Đà Nẵng ăt hmao nao hưn mthâo hŏng dŭm anôk bruă mdrao mgŭn lehanăn mƀir pŏk hră dôk bi ktlah ti sang mơh.”

Ai tiê bi mguôp, thâo khăp k’up mgang hdơ̆ng pô mơ̆ng mnuih ƀuôn sang ti alŭ Kiên Cường jing leh knhuah gru, dưi ƀư̆ mkra mơ̆ng dŭm klei bi blah ktang phĭt. Aduôn Võ Thị Hường, pô ngă knuă hgăm bruă lĭng kahan êlâo dih, pô bi mguôp leh hŏng krĭng anei lŏ wĭt hdơr, mơ̆ng hlăk thŭn 1961, gŏ sang ñu jing sa hlăm dŭm gŏ sang mâo klei đing ngă bruă krŭ kdơ̆ng lehanăn phung roh ba gŏ sang diñu hriê ti nei čiăng ênưih ksiêm dlăng. Êjai anăn tơdah mâo knŏng ƀiă klei đing, phung roh ăt ngă djăp bruă čiăng ktư̆ juă, čăm biêng, ksiêm êmuh. Truh kơ thŭn 1975, leh dưi sua wĭt klei êngiê ti Ƀuôn Ama Thuôt, hlăm alŭ mâo knŏng 38 gŏ sang gĭr dôk ti nei. Anei jing dŭm gŏ sang siă suôr, sa ai hŏng klei krŭ kdơ̆ng. Grăp boh sang mâo sơăi pô nao kăp ba hră mơar, ba mnơ̆ng ƀơ̆ng huă amâodah klei hưn mthâo kơ dŭm anôk bruă krŭ kdơ̆ng. Mâo lu mnuih êngiă leh asei, hlăm anăn mâo wăt ung aduôn Hường - pô êngiă asei Trần Lang, knuă druh Kinh Tài H6. Aduôn Võ Thị Hường yăl dliê, hlăm klei bi blah, khă mâo lu klei luič liê, êngiă asei, ƀiădah jih jang mâo klei sa ai djă kjăp hla čhiăm gru, djă kjăp truh kơ dŭm kgam lăn ti nei. “Jih jang djă hla čhiăm gru, roh hriê pô mblah yơh, ñu mnah tĭ hla čhiăm gru pô lŏ kă hla mkăn. Ya dŏ di ñu čăm biêng pô ăt tlĕ kbiă čiăng hưn mthâo ti anôk phung roh nao, thâo klă klei jing čiăng kơ tĭng pô mprăp mblah. Phung hmei bi blah hŏng roh čiăng krơ̆ng kjăp lăn ala, kyuanăn diñu amâo dưi mă ôh. ƀuôn sang pô amâo čiăng ngă hlŭn, amâo čiăng luič ala čar, mâo klei êngiă asei mơ̆ng phung lĭng kahan hruê êlâo anăn mâo klei trei mđao ară anei.”

Dŭm klei săn asei, luič liê mơ̆ng mnuih ƀuôn sang jing klei jhŏng ktang, dôk krơ̆ng kjăp kăp đru kơ bruă krŭ kdơ̆ng, mdăp rông lĭng kahan. Kyuanăn, khă knŏng dôk mă 38 čô knuă druh dôk truh kơ hruê sua wĭt klei êngiê, ƀiădah hlăm alŭ mâo truh kơ 39 čô êngiă asei, 6 čô amĭ Việt Nam hjŏng ktang, 10 čô kahan êka êkeh. Mâo ama lehanăn sa čô ayŏng jing lĭng kahan êngiă asei kyuanăn Võ Tấn An mâo klei thâo klă hlăm klei ênguôt lehanăn klei luič liê kyua klei bi blah. Ñu lŏ hdơr hlăk thŭn ñu dôk hđeh.“Mphŭn dô êjai dôk hlăm klei bi blah, grăp boh sang mâo grăp ƀang hưng, hmư̆ ênai phao ktuang srăng mŭt jih hlăm băng anăn yơh, nao hriăm hră ăt tlĕ nao mơh, ya mâo hĕ msĕ ară anei deh. Ala čar mâo klei êngiê, mnuih ƀuôn sang mâo klei hơ̆k mơak pô ăt msĕ mơh. Êlan klông ară anei jăk leh mơh, êdeh êdâo mâo ênŭm mơh.”

Klei bi blah kbưi hŏng anei mâo leh 46 thŭn, alŭ Kiên Cường ară anei mâo leh klei mlih mrâo. Mơ̆ng 38 gŏ sang dôk mơ̆ng phŭn, ară anei mâo leh truh kơ 365 gŏ sang hŏng 1653 čô mnuih ƀuôn sang. Bi lar ai tiê bi mguôp, mnuih ƀuôn sang hlăm alŭ lŏ bi đru hdơ̆ng pô mđĭ kyar bruă duh mkra, čoh bruă ngă hma. Giăm 1/3 ênoh gŏ sang hlăm alŭ jing gŏ sang mdrŏng sah lehanăn knŏng dôk mă sa gŏ sang ƀun ƀin. Klei siam krĭng ƀuôn sang ăt mâo klei mlih mrâo leh 100% êlan klông hlăm alŭ lehanăn găn alŭ jing êlan Pêtông lehanăn êlan gŭ drŏng. Tui si aduôn Nguyễn Thị Hương, k’iăng khua bruă sang čư̆ êa să Hoà Thuận, alŭ Kiên Cường mâo leh lu klei đru mguôp hŏng bruă sang čư̆ êa mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo lehanăn krĭng ƀuôn sang mrâo lŏ mđĭ hnơ̆ng. Anei jing sa hlăm dŭm alŭ ti čar mâo 15/15 hnơ̆ng čuăn hlăm bruă mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo. “Bi lar ai tiê bi mguôp mơ̆ng mnuih ƀuôn sang nao hgŭm mbĭt hŏng bruă sang čư̆ êa alŭ wăl hlăm hdră kñăm mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo mơ̆ng să. 15 hnơ̆ng čuăn alŭ dưi mâo ênŭm leh. Truh thŭn 2014 să Hoà Thuận dưi tŭ yap jing krĭng ƀuôn sang mrâo tal êlâo hĭn hlăm čar, truh thŭn 2020 dưi tŭ yap să anei jing krĭng ƀuôn sang mrâo mđĭ hnơ̆ng, hlăm anăn mâo sa kdrêč đru mguôp mơ̆ng alŭ 1. Mơ̆ng gưl bruă Đảng nah gŭ, êpul ksiêm dlăng alŭ truh kơ êpul bruă Đoàn lehanăn mnuih ƀuôn sang hlăm alŭ wăl lŏ hrăm mbĭt hŏng bruă sang čư̆ êa să Hòa Thuận ƀrư̆ hruê brư̆ đĭ kyar hĭn, gĭr truh thŭn 2022 dôk mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang mrâo mâo klei bi hmô.”

Kđăl hĕ dŭm klei luič liê, ênguôt hnĭng mơ̆ng klei bi blah, mnuih ƀuôn sang Kiên Cương, să Hoà Thuận ăt dôk gĭr đĭ kyar, hur har hlăm bruă duh mkra pla mjing, mđĭ kyar klei hdĭp mda, rơ̆ng kjăp klei êđăp ênang kđi čar, gĭr ktưn mkŏ mkra krĭng ƀuôn sang, sa krĭng ƀuôn sang mrâo mâo klei bi hmô.