Kphê amâo jăk: klei rŭng răng kơ phung blei yua, lông dlăng anăn knăl
Thứ năm, 08:22, 10/07/2025 Pô mblang: H’ Zawut Byă Pô mblang: H’ Zawut Byă
VOV4.Êđê - Klei kphê mgưt, kphê amâo tŭ jăk kreh mâo ti dŭm alŭ wăl krĭng Dhŭng kwar Krah - Lăn dap kngư hlăm wưng giăm anei, sa blư̆ dơ̆ng ngă kơ mnuih blei yua mđing uêñ. Klei mdêč mdar, bi lŭk mta mkăn hlăm bruă mkra mjing kphê amâo djŏ knŏng ba klei amâo jăk truh kơ klei suaih pral mnuih blei ƀiădah lŏ ngă luič anăn knăl kphê Việt Nam, boh nik Kphê Ƀuôn Ama Thuôt. Krŭ wĭt ai đăo knang mơ̆ng mnuih blei yua, rơ̆ng kjăp anăn knăl hlăk jing klei tĭng dlăng bŏ hŏng klei lông dlăng ară anei.

Hlăm sa sang kphê điêt hlăm êlan Lê Duẩn, ƀuôn hgŭm Ƀuôn Ama Thuôt, čar Dak Lak, amai Huỳnh Thị Thanh Thủy lač kơ klei rŭng răng leh hmư̆ lu ton kphê kpŭng bi lŭk hŏng ktơr, êtak, êa drao arăng ƀuh mtam hlăm krĭng phŭn kphê mơ̆ng kwar Krah - Lăn Dap Kngư:

 “Pô mưng mnăm kphê leh. Grăp aguah snăn kar kphê kơ pô mnăm leh anăn kơ jih gŏ sang bi ară anei hmư̆ klei hâo hưn kơ kphê čhŏ snăn rŭng răng snăk. Klei anei brei mâo anôk bruă djŏ tuôm ngă bruă kyua mâo klei snăn mnuih ƀuôn sang lĕ hlăm klei rŭng răng, mnăm sui leh snăn amâo thâo ôh si ngă klei hmăi kơ klei suaih pral”.

Amâo djŏ knŏng hjăn amai Thủy ôh, ayŏng Trương Lê Quân ti ƀuôn hgŭm Ea Kao, čar Dak Lak ăt rŭng răng tơdah blei kphê kpŭng ară anei:

 “Kâo khăng mnăm kphê anăn khăng blei nanao mnơ̆ng mâo anăn knăl, mâo hră bi mklă. Ƀiădah mrâo anei kahan ksiêm ƀuh sa klei ngă mgưt kphê, hlăm anăn mâo anăn knăl djăp hnơ̆ng čuăn OCOP, ngă kơ kâo rŭng răng snăk”

 Dak Lak dưi lač jing anôk phŭn kơ kphê, hŏng ênhă pla mjing êbeh 210 ha, hnơ̆ng mâo kah knar 500.000 ton grăp thŭn. Kphê Ƀuôn Ama Thuôt dưi mkăp mrô anôk mkra mjing, bi mklă anăn knăl Robusta hñơ̆ng jăk mơ̆ng Việt Nam.

 Khădah snăn, dŭm klei mâo kphê kpŭng bi lŭk hŏng ktơr, êtak, ti Phú Yên (hđăp) - ară anei jing ti Dak Lak amâodah Gia Lai, hŏng dŭm êtuh kg amâo jăk… dôk ngă kơ phung blei yua luč klei đăo knang.

 Năng mđing hĭn, đa đa anôk bruă duh  mkra luar ăt mƀlir anăn knăl “OCOP”, “kphê doh”, “kphê jăk alŭ  wăl”, hlăk êjai klei ksiêm dlăng adôk kƀah. Boh sĭt anei kčah klei lông dlăng kơ dŭm anôk bruă duh mkra ngă bruă kpă ênô. Trần Đình Trọng, Khua sa êpul hgŭm bruă mkra mjing kphê hnơ̆ng jăk ti Dak Lak brei thâo:

 “Ênoh kphê jăk ară anei hlăm brô 200.000 prăk/kg. Hlăk êjai dŭm anôk mkra mjing kphê bi luk knŏng dưm 10% kphê, adôk jing êtak, ktơr, mnơ̆ng bi lŭk snăn ênoh čhĭ êbeh 100.000 kg/prăk, boh nik mâo anôk knŏng 90. 000 prăk/kg. Phung blei yua ƀuh ênưih snăn blei,  đru pŏk hĕ êlan kơ kphê mgưt. Klei anei ngă dleh dlan kơ hmei tơdah duah anôk ba čhĭ kơ mnơ̆ng dhơ̆ng doh hlăm kluôm ala.”

Ară anei, hnơ̆ng čuăn hdră mnêč hŏng kphê kpŭng hđeh ti Việt Nam ăt adôk êdu mkă hŏng hnơ̆ng čuăn sa bruă dŭm êklai USD. Hdră kčah kơ hnơ̆ng cafein ƀiă êdi 1% lu jing ksiêm dlăng hlăm hră mơar, kƀah klei bhiăn ksiêm dlăng nah tluôn, hlăk êjai klei bhiăn đŭ bi kmhal adôk hdjul. Lu alŭ wăl mkăp hră bi mklă OCOP mơ̆ng hră mơar mnơ̆ng dhơ̆ng, ka ksiêm dlăng ôh hnơ̆ng jăk boh sĭt tơdah ba čhĭ.

Trịnh Đức Minh, Khua Êpul hgŭm kphê Ƀuôn Ama Thuôt, lač čiăng krơ̆ng kơhưm anôk phŭn kphê, brei mkhư̆ klei mplư mơ̆ng mphŭn:

 “Êlâo hĭn, brei mđĭ klei ksiêm dlăng, ktuê dlăng hnơ̆ng jăk mnơ̆ng dhơ̆ng nanao, ngă kjăp čiăng mkra mjing djŏ. Đru kơ anôk bruă duh mkra mkŏ mjing phŭn agha bi mklă mngač, bi hgŭm kjăp plah wah anôk bruă kriê dlăng, anôk bruă kčĕ leh anăn ƀĭng lŏ hma. Mbĭt anăn, mđĭ klei thâo săng phung yua čiăng kơ diñu thâo ruah asăr kphê sĭt, jăk, mâo anăn knăl.”

Sa kčŏk kphê “doh” amâo djŏ knŏng mnâo mnañ ôh, ƀiădah lŏ jing bruă klam răng mgang klei suaih pral phung blei yua, răng kriê klei đăo knang kơ dŭm anăn knăl kphê Việt Nam hlăm anăn mâo kphê Ƀuôn Ama Thuôt. Knŏng tơdah klei đăo knang dưi răng mgang, Dak Lak leh anăn dŭm krĭng kphê hlăm kluôm ala klă sĭt mŭt hlăm êlan đĭ kyar kjăp./.

Pô mblang: H’ Zawut Byă

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

Bi mni kơ Awa Hô
Tiếng chuông ngân (Jingle Bells)
24/12/2024
Ru em
27/11/2024
Vi yông ‘nhă kơ ba
11/11/2024