VOV4.Êđê - Êa mnăm m^ndah kno\ng jing 1 mta mnơ\ng mnăm pioh bi hlao klei mhao êa đuic\ ôh. Snăn [ia\dah, êa nga] lo\ ba lu klei tu\ dưn kơ klei suaih pral drei amâo mâo bi m^n thâo ôh. Hluê si du\m klei ksiêm hria\m kreh knhâo, 1 k]ok êa nga] dưi mdrao 9 mta klei ruă aguah tlam. Sna\n si klei tu\ mdrao klei rua\ mơ\ng êa nga] anei?

     Klei rua\ kboh – mnăm sa k]ok êa nga] êlâo kơ nao p^t:

Tơdah kboh drei amâo mâo jăk, snăn bi mưng mnăm sa k]ok êa nga] êlâo kơ nao p^t. Srăng đru drei bi hro\ du\m klei đ^ rua\ kboh, hu^dah dăl arua\t êrah kboh hlăm aguah ưm hruê êdei.

          Klei dăl arua\t êrah kboh jing kbia\ hriê mơ\ng klei bi [l^t hlăm êrah pô ngă. Êjai drei đue# nao hlăm klei êpei p^t đih jăk, snăn hnơ\ng êa mâo hlăm asei mlei drei hro\, ngă kơ êa hlăm êrah hro\ mơh, mơ\ng ana\n ngă kơ êrah bi [l^t h^n. {ia\dah tơ drei mnăm he\ mâo sa k]o\k êa nga] êlâo kơ nao p^t, snăn srăng đru bi hro\ klei bi [l^t hlăm êrah, hro\ mơh klei amâo mâo jăk truh ho\ng kboh.

     Anôk bi brăm đung êrah hlăm asei mlei – năm aguah ưm sa k]ok êa nga] êđăp.

Mâo lu snăk mnuih thâo kơ klei mnăm he\ sa k]ok êa aguah ưm jing jăk snăk kơ asei mlei. Mâo mnuih mnăm êa nga] mtlai [ia\ ho\ng êa hra, mâo mnuih mnăm êa mnga] mtlai ho\ng êa hnuê, mâo mnuih mtlaih êa nga] ho\ng êa boh krue# ]ê`… snăn êa mta êa mnăm jing jăk h^n?

         Asei mlei drei leh sa mlam mdei, bi hroh he\ mta jhat kbia\ kơ ta]. Yua êa mnăm jing êa nga] yơh jăk h^n đru kar bi mdoh hlăm asei mlei. Bi jih jang êa mmih, êa mâo mnơ\ng tu\ jăk jing lo\ dôk guôn sa wưng dơ\ng đru lo\ mbo\ êa hlăm asei mlei, snăn amâo mâo pral ôh đru kar mkhư\ he\ mta jhat hlăm asei mlei. Kyuana\n aguah ưm sa k]ok êa nga] jing jăk snăk kơ klei kar bi mdoh asei mlei.

     Hdrak – Brei mnăm lu êa h^n kơ yăng đar:

Grăp blư\ tuôm ho\ng klei hdrak ngă, asei mlei đ^ êngoh, bi hlơr kbia\ lu êa k’ho\, bi êwa pral h^n… Mmông anei ]ia\ng lo\ thiăm lu h^n êa kơ asei mlei. Mnăm êa đru bi kna hnơ\ng êa mâo klei asei mlei, mtru\t klei kbia\ êa ho\, lehana\n đru kơ êa m’iêk bi kbia\ kơ ta] djăp mta jhat, lehana\n kman kbia\ kơ ta].

     Rua\ êhu\ng - [ơ\ng bur m’êa l’lhơ\ng:

Mnuih mâo klei rua\ êhu\ng, amâodah [uh amâo mâo jăk hlăm asei mlei, hla\m prô] tian, snăn [ơ\ng bur m’êa jing jăk snăk. Êjai ria\ bur ria\ braih tơl blang [h^ bi m’êa jih, [ơ\ng hlo\ng djăl lik mơh. Hlăm bur mâo lu êa leh `u đru bi mdoh, msưh he\ jih mta jhat mâo hlăm êhu\ng, hlăm prô] kbia kơ ta].

     Đuôm eh -  mnăm êa lu:

Đuôm eh kbia\ hriê mơ\ng dua mta klei: Tal êlâo năng ai hlăm asei mlei mâo eh, [ia\dah dah k[ah êa snăn eh khăng he\, dleh kbia\ kơ ta]; tal dua le\ hla\m prô] êhu\ng awa\t he\ leh amâo lo\ mâo ai tu\n eh kbia\ kơ ta]. Kyua ana\n, tơdah tuôm ho\ng klei đuôm eh, snăn hlăm grăp hruê brei mnăm lu êa h^n. Bi tơdah mta tal dua ngă kơ klei đuôm eh snăn lun êa ho\ng hnơ\ng pro\ng, lun pral, ]ia\ng kơ êa pral mtru\t kơ prô] kpư\, mtru\t ai tu\n eh kbia\ kơ ta]. Tơdah mnăm ho\ng kbu\m [‘[ia\ êa srăng tru\n mil êhu\ng srăng hrip jih, klei ana\n kno\ng ba klei mơiêk lu đu].

     }ia\ng [le\ o# - Yua êa mtlai hra ]ia\ng mtru\t bi kbia\ o#, lehana\n ksu\ng êgei mbah:

}ia\ng bi [le\ o# jing klei asei mlei amâo mâo ư, mơ\ng klei tăm [ơ\ng djo\ he\ mnơ\ng amâo mâo jăk. Tơdah tuôm ho\ng klei ]ia\ng bi [le\ o#, [ia\dah amâo mâo truh o# ôh, dưi drei mnăm ho\ng kbum êa lu mơ\ng êa mtlai hra ]ia\ng đru mtru\t bi kbia\ o#. Tơdah leh jih o# kơ ta], drei lo\ ma\ êa hra mơh ksu\ng [a\ng êgei bi doh.

}ia\ng lo\ mbo\ êa kơ asei mlei, kbia\ hriê mơ\ng klei lu] êa kyua [le\ o# lu, snăn mnăn êa mtlai hra êdu, srăng mdul klei êmăn awa\t mơ\ng asei mlei mnuih mrâo o#.

     Mnuih êmo\ng – Mnăm êa nga] êdei kơ hua hlăm brô 30 mn^t:

70% asei mlei mnuih jing êa. Mâo lu snăk brua\ ngă hlăm asei mlei jing mơ\ng êa sơăi jing pô đru. Mnuih êmo\ng tơdah amâo mâo mnăm djăp ôh êa, mta pra\i hla\m asei mlei dleh srăng ma\ brua\, snăn boh ktro\ srăng đ^ ktro\ h^n. Snăn asei mlei bi mlih djăp mta jing hlăm asei mlei `u bi kbia\ lu mta jhat, snăn ]ia\ng snăk kơ êa bi kbia\ he\ jih kơ ta]. Êa ăt đru bi êđăp êhu\ng lehana\n prô]. Mnuih êmo\ng leh hua\ [ơ\ng dôk guôm mâo 30 mn^t êdei mnăm êa ]ia\ng kơ klei bi lik mnơ\ng [ơ\ng jăk h^n.

     Amâo mâo thâo p^t – pit dluih asei mlei ho\ng êa hlơr ana\n jing hdră jăk êdi:

Êlâo kơ nao p^t mnei êa mđao, amâodah tram jơ\ng, srăng đru kơ drei djăl thâo p^t. Êa jing jăk snăk hla\m klei kpit dluih hlăm asei mlei ho\ng klei mdje\, jing klei jăk êdi kơ asei mlei.

     Klei ]uh ai ăl ngê` - mnăm he\ lu êa:

Êjai ai tiê mâo klei mbh^t mprah, ênguôt hn^ng, snăn hlăm boh [leh `u kbia\ lu hoocmon, ngă kơ arua\t klei m^n êgah êmăn. Jing ăt mse\ lu mta jhat mkăn mơh, ăt dưi bi kbia\ he\ `u kơ ta], ho\ng hdră mnăm lu êa. Tơdah lo\ thâo mguôp mb^t ho\ng klei ma\ brua\ ktro\, mjua\t ktang asei mlei ktro\, mmông ana\n kbia\ lu êa ho\, mta jhat hlăm asei mlei kbia\ đue# mơh, asei mlei srăng ram mơh klei hlơr ]uh ai ngê`.

                                                      Y Khem pô ]ih hlo\ng ra\k.