Hla klua\ jing djam pioh [ơ\ng mâo lu hlăm ala ]ar drei. Hla klua\ kreh ngă djam [âo mngưi snăk, djam tu\k amâodah djam ăm mkra ho\ng hla klua\ jing jăk. Êngao ana\n, hla klua\ amâodah hrue# ana, mnga, amâodah agha lo\ pioh yua ngă êa drao mdrao lu mta klei rua\ jăk snăk.
Tui si hdră mdrao mgu\n djuê ana pô, hla klua\ mâo klei hang hăng, lehana\n êđăp. Hla klua\ kreh yua mdrao du\m klei rua\ hla\m jơ\ng kngan, klei amâo mâo jăk hlăm tian prô], klei [le\ o#, êa\t tian, rua\ tian eh, rua\ boh [leh, lehana\n kpu\ng êa mơiêk êa\t, rua\ ko\, rua\ êgei, kbia\ êa du\ng, nao eh kbia\ êrah…Du\m mta êa drao mkra mơ\ng hla klua\ pioh mdrao du\m klei rua\ snei:
Rua\ êgah hlăm klang, jơ\ng kngan, diih mprăp mkra snei:
Mrô 1: Ma\ mơ\ng 5 – 10g hla klua\ [hu krô, amâodah mơ\ng 15 – 30g hla mtah, sia\ ho\ng êa, mbha 2- 3 blư\ mnăm hlăm hruê.
Mrô 2: Hla klua\ lehana\n agha ana boh krue# du\ng, agha rơ\k vòi voi, grăp mta sa mpăt. Jih jang ba rao doh, khăt đ’đu\t, đeh bi krô k`^ dưm hlăm go\ ho\ng sa lit êa, tu\k bi ktơ\ng hlăm brô 20 mn^t, pioh mnăm hlăm lu blư\ hlăm hruê, pioh mdrao klei êgah rua\ hlăm klang, jơ\ng kngan kngan.
Mdrao klei rua\ êgah hlăm k’iêng ro\ng, k’u\t klang, pla\ jơ\ng krăn êgah:
Ma\ sa kpăt hrue# lehana\n agha klua\, sa kpăt agha hlang rao doh ria\ êa mnăm.
Mdrao klei kreh kbia\ êa ho\ hlăm jơ\ng kngan: Bu] sa kpa\t ana klua\ jing ênu\m ênap mơ\ng agha, ana, hla rao doh, ria\ êa pioh tram jơ\ng kngan. Tram êjai êa adôk hlơr hlo\ng truh kơ êa êa\t. Tram êlâo kơ nao p^t mâo klei jăk h^n.
Mdrao rua\ tian eh kyua mơ\ng êa\t, tuh êa ho\ hang, pu\k tian: Ma\ sa kpa\t hla klua\ krô, sa k[iêng k’kuaih krô ]ia\ po\k êpih, sa k[iêng êya krô ]ia\ po\k êpih. Jih jang ba tlê [h^ mjing kpu\ng, bi lu\k sa awak kpu\ng anei ho\ng sa ]hiên êa wi pioh mnăm [ơ\ng. Sa hruê mbha ngă tlâo blư\ leh hua\ êsei, klei rua\ srăng hlao. Tơdah mâo klei rua\ tian eh, ]ia\ng [le\ o#, tăk mnâo diih kno\ng ma\ sa kpa\t hla klua\ mtah, rao doh mah [h^ lun hlăm grăp po\h hla klua\ ana\n [rư\ [rư\ srăng lưh klei rua\.
Mnuih khua thu\n mâo klei bi êwa [rek [rok kyua mâo êa k’hak, rua\ hnư\ đah da, ]ia\ng [le\ o#: Ma\ sa kpăt ana klua\ leh [hu krô, tlê mjing kpu\ng [h^. Mnuih rua\ kbu\m sa mbah êa kpu\ng mđao ana\n hla\m [a\ng êgei, bi tơdah rua\ ko\ t^ng kơ hnua\ ma\ [ia\ kpu\ng hla klua\ dưm t^ng [a\ng adu\ng điâo, bi tơdah rua\ adu\ng điâo snăn dưm mklăk ho\ng êlâo le\, mnuih rua\ srăng hrip kpu\ng hla klua\ [uh srăng êđăp lehana\n srăng jih klei rua\ mkrah boh ko\.
Mdrao klei rua\ mrôk adu\ng kreh kbia\ êa: Kno\ng ma\ hla klua\ mtah rao doh, m`ao [h^, bi blih jeh hlăm [a\ng adu\ng, amâodah tlê [h^, djiêt ma\ êa, ma hmlei đru\t êa ana\n lehana\n jeh [a\ng adu\ng.
Mdrao rua\ êgei iêng [ơ\ng:
Ma\ sa kpa\t hla kua\ krô, [ia\ asa\r tiêu krô, tlê mjing kpu\ng [h^, bi lu\k ho\ng [ia\ êa hnuê, leh kơ năn luôn bi asa\r, jeh hlăm [a\ng anôk êgei [ah iêng [ơ\ng.
Mdrao klei rua\ hlăm phung mniê du\m klei mđu] ktăl hla\m anôk gun: Hla klua\ 50g, k`^t triêl 40g, phèn chua 20g, tuh êa bo\ hlăm êa drao êgao hlăm brô 2 băn điêng, tu\k bi ktơ\ng, lehana\n bi êdu pui lui êa ktư\k hlăm brô mơ\ng 10 – 15 mn^t, kar ma\ êa mâo sa ]hiên, lui êa êngeh rao anôk gun. Kdrê] adôk lo\ tu\k bi ktơ\ng pioh hu\l hlăm anôk gun, dưi hu\l hlăm lu blư\.
Mdrao rua\ tian o# eh: Ma\ sa kpa\t điêt hla klua\ krô, ria\ ho\ng 300ml êa, pioh mnăm.
Mdrao klei rua\ bi kpla] bi ênah p’pro\ng hlăm kpla\ kngan, amâodah ara\ng lo\ pia klei rua\ k`u\l lôk: Ma lu hla klua\, rao doh tlê [h^ djiêt ma\ sa ]hiên êa khua, mnăm hlăm sa blư\. Bi djah gơ\ lo\ dơ\ng tu\k ho\ng 3 ]hiên êa, tu\k bi ktơ\ng mao dua tlâo blư\ lehana\n kdjo\ng ma\ he\ djah gơ\. Êjai êa adôk man mđao snăn rao bi doh hlăm anôk kpla] pla kngan ana\n. Sut bi thu lehana\n ma\ djah ăp nah dlông păn he\. Sa hruê ngă sa dua blư\, nanao mse\ snăn mơ\ng 5 – 7 hruê srăng hlao.
Mkhư\ mta rua\ mơ\ng mmao ngă, lehana\n ala ke\: Ma\ sa kpa\t hla klua\ mtah, sa kpa\r hla boh mhia, hla êbai. Jih jang rao bi doh, m`ao [h^, lo\ thiăm êa tu\k leh ê’ăt, lehana\n djiêt ma\ êa pioh mnăm ]ia\ng mkhư\ mta rua\.
Y-Khem mblang, ra\k dlăng
Viết bình luận