VOV4.Êđê – Knăm huă êsei mrâo jing knăm m’ak mdiê mâo pioh leh hlăm hjiê. Mnuih K’ho Srê m’ak kyua mâo sa yan hrui êmiêt djo\ boh mnga, di`u bi mni kơ Yang brei leh adiê jăk êa hl^m hjan, mnuih [uon sang mâo djăp mdiê braih huă [ơ\ng hd^p mda jih thu\n. Anei jing wưng mnuih [uôn sang hlăp ]hưn leh du\m mlan mă bruă sua^ êmăn.

Knăm mơak mdiê mrâo jia\ knhuah đưm mơ\ng djuê ana K’ho. Mnuih [uôn sang bi la], ju\m hlăm klei hd^p mda anak mnuih mâo lu mta yang, mse\ si yang ]ư\, yang êa, yang pui… tui hluê mb^t pioh kia\ kriê lehana\n răng mgang. K’Bes ti {uôn Bô Liêng, wa\l krah Đinh Văn, kdriêk Lâm Hà, brei thâo:

“Knăm mơak mdiê mrâo ]ia\ng bi êdah klei hdơr knga kơ yang adiê răng kriê, lehana\n thiê brei leh kơ sa yan jăk êa hl^m hjan, mnơ\ng buh pla djo\ boh mnga. La] jăk kơ yang adiê thiê brei braih mdiê kơ go\ sang, [uôn êlan mâo djăp êsei hua\ djam [ơ\ng, lehana\n ]ang hmăng kơ yan mrâo trei mđao đ^ kyar h^n”.

Knăm mơak mdiê mrâo mâo leh mnuih K’ho mko\ mjing hlăm wang mơư\ng mlan 11 thu\n êlâo  – 1 thu\n êdei, leh hrui êmiêt mdiê kuê mơ\ng hma hlăk êlâo dih, bi ara\ anei jing kphê, Knăm mơak ăt bi mko\ mjing mơh hluê klei dưi mơ\ng grăp go\ sang, djuê găp, lehana\n jih [uôn.

Tal êlâo, mnuih [uôn sang nao kơ hma anôk jăk h^n, ngă yang akâo kơ yang mdiê w^t kơ sang. Leh kơ na\n kơh jih jang mnuih dơ\ng puôt wia\, gui ba w^t mdiê kơ hjiê.

Phung êkei tông ]ing leh ana\n phung mniê K’ho kdo\ ju\m gơ\n nêu.

Leh klei ana\n knăm ngă yang kơ mdiê mrâo kla\ s^t dưi mko\ mjing hla\m klei hua\ mnăm pro\ng ti sang krum go\ sang amâodah hrăm mb^t ho\ng jih jang yang [uôn.

Sa mta brua\ amâo mâo k[ah ôh hlăm knăm mơak mdiê mrâo ana\n jing klei bhiăn pla gơ\ng ku\t. brua\ anei kno\ng phung êkei ngă mniê amâo mâo dưi nao ruêh ôh. Prăp êmiêt jih jang ]ing ]harr, kpiê ]eh, 2 drei mnu\, hlao ngă yang, klei bra\, kông, sa bu\ng mdiê lehana\n sa phu\n adrăng mdiê… jih jang mnuih hlăm [uôn mprăp brai đio\, ]uh un, mnu\... mkra mnơ\ng [ơ\ng hua\.

Nao hlăm klei ngă yang, khua ngă yang iêu yang mdiê w^t ho\ng [uôn sang. K’Ken, ti sa\ Tân Văn, kdriêk Lâm Hà, brei thâo: Jih jang djăp mta ra brua\ bi mdrăp ho\ng klei [h^ ênu\m, lehana\n ho\ng klei mpu\:

“Êlâo h^n jing iêu kwưh, leh kơ ana\n wah la]. Klei kwưh kno\ng đu\t. Bi wah la] jing dlông h^n tăp năng dlông mơ\ng 10 – 20 mn^t”.

Ti ana\p jih jang mnuih [uôn sang, khua ngă yang iêu yan yơh:

                              Du\m mta mnơ\ng ngă yang m’ak huă êsei mrâo.

“Hruê anei kâo akâo kơ yang adiê hriê ti ana\p, ]ia\ng ma\ tu\ klei ngă yang kơ mdiê mrâo. }ang hmăng kơ yang mdiê dôk nanao hlăm sang, ]ia\ng kơ go\ sang ktơr bo\ hjiê mdiê bo\ bro\ng, klei hd^p mda trei mđao djăp ênu\m. Akâo kơ yang mdiê, yang dliê hruê anei kuh ku\m ênu\m ênap ho\ng go\ sang anei”.

Leh kơ ana\n klei wah la]:

“Ơ hơ, kâo pla mdiê lo\, kâo tăp mdiê hma. Êđai mdiê mda, ana mdiê mboh. Mdiê hlăm lo\, mdiê hlăm hma. Mdiê [le\, mdiê mnga. Mdiê mơak ho\ng adiê, mdiê hlăp ho\ng lăn. Êjai kâo buh hlăm hma kping ]ư\, mdiê đăm klu\ng he\ ôh. Dlăng anei amung mdiê boh msăr, mdiê Ka măng ti Bon Lê], mdiê k’klăk ti Tơm Bô, ti Păng Dung mdiê k’pit, K’pô, Phi Tô mâo mdiê K’klăk, K’Klơr, ti Mnơr mâo mdiê K’Ke”.

Leh klei kwưh klei wah la] mơ\ng mduôn, êkei êdam bi tông ]ing, ênhiang ]ing mơak. Phung mniê êra bi kdo\. Mtluk mtlak ho\ng djăp êa hrah mtah ju\, ko# lehana\n k`^ bi ala kơ jih jang êa hlăm lăn adiê la] kơ klei hd^p mda hlăk hlê đ^ kyar. Kpiê ]eh, lehana\n mnơ\ng [ơ\ng mơ\ng go\ sang mdê mdê dơ\ng bi ba, kơ jih jang mnuih bi hua\ mnăm, kdo\ mu`, tông ]ing ]harr, mko\ mjing klei hlăp mbul, bi yăl dliê klei djuê ana pô tơl krah mlam. Leh pui arôk dơ\ng ram, kpiê ]eh dơ\ng kba, jih jang mnuih dơ\ng mdei, lehana\n knăm mơak mdiê mrâo mnuih K’ho Srê rue# mơ\ng ana\n. Du\m hruê êdei, mnuih [uôn sang lo\ dơ\ng hlăm klei hua\ mnăm, mơak m`ai hla\m grăp boh sang mdê mdê.

                           Knăm m’ak huă êsei mrâo dưi tui ngă ti Dak Lak.

Ara\ anei klei duh mkra pla mjing mơ\ng mnuih [uôn sang amâo lo\ jưh knang kơ yan adiê kluom dhuôm ôh. Mnuih [uôn sang thâo dưn yua leh klei kreh knhâo hălmbrua\ knua\, rơ\ng kơ sa yan pla mjing djo\ boh mnga, mâo hnơ\ng hrui w^t h’^t, [ia\dah hlăm du\m knăm mdiê mrâo amâo lo\ tuôm mko\ mjing ôh mse\ ho\ng êlâo. K’Thế, K’ia\ng khua kia\ kriê Dhar kreh kdriêk Lâm Hà brei thâo: Knăm mơak mdiê mrâo ara\ anei amâo djo\ kno\ng jing knăm mpu\ dja\ kơ knhuah gru djuê ana, kơ mnuih [uôn sang, `u lo\ jing anôk kơ jih jang mnuih bi ]hưn hrăm, hlăp mbul, kdo\ mu` leh sa thu\n suăi êmăn ma\ brua\, ăt jing sa hdră lo\ kru\ w^t knhuah siam mơ\ng dhar kreh đưm:

“Ara\ anei mâo klei Đảng, knu\k kna mđing, snăn mâo mko\ mjing leh knăm mơak mdiê mrâo ti đa đa alu\ wa\l ]ar Lâm Đồng, mse\ si sa thu\n sa blư\ mko\ mjing ti kdriêk Lâm Hà, k`ăm lo\ kru\ w^t knăm mơak mdiê mrâo mơ\ng mnuih djuê ana K’ho Srê, mnuih ma\. Lehana\n kdriêk dja\ pioh nanao knăm mơak jăk siam pioh răng kriê knhuah gru dhar kreh du\m djuê ana kr^ng ]ư\ ]hia\ng”.

Ho\ng klei yuôm bhăn kriê pioh knhuah gru dhar kreh, mguôp ho\ng yang [uôn, knăm mơak mdiê mrâo mnuih K’ho mâo lo\ kru\ w^t hlăm knăm mơak kphê tal 6, lehana\n klei bi lông tông ]ing ]har Lăn Dap kngư thu\n 2017, mrâo mko\ mjing ti Daklak, hưn mthâo leh knhuah siam ana\n ho\ng tuê êgar je\ giăm taih kbưi, lehana\n iêu mthưr jih jang mnuih hrăm mb^t bi kriê pioh knhuah gru dhar kreh lăn Dap kngư.

                                           Y-Khem pô ]ih hlo\ng răk