Knăm ngă yang asei mơ\ng mnuih K’Ho
Chủ nhật, 00:00, 29/09/2019

 

 

 

VOV4.Êđê – Ăt mse\ ho\ng du\m djuê [ia\ mkăn ti Lăn Dap Kngư, ngă yang asei jing knăm ngă yang mko\ mjing na nao hlăm klei hd^p mnuih K’Ho ti Lâm Đồng. Knăm ngă yang k`ăm mjing klei hơ\k mơak hlăm ai tiê, jho\ng ktưn h^n hlăm klei hd^p mda, hơ^t ai tiê kyua bi m^n mâo pô răng mgang klei hd^p pô. Anei lo\ dơ\ng jing gưl ]ia\ng mko\ mjing klei huă [ơ\ng mơak ho\ng mnuih ruă mrâo hlao, lo\ w^t suaih pral.

 

            }ia\ng mprăp kơ knăm ngă yang asei mơ\ng mnuih K’ho, êlâo kơ hruê mko\ mjing knăm ngă yang, sa êpul phung êkei nao hlăm dliê koh kram ngă gơ\ng ngă yang, duah k`^t dliê leh anăn hla nha mồng (sa mta ana kyâo điêt hla dliê, hla dlông, knur) dưm hlăm êa drao ]ia\ng sa] hlăm phung hlăm go\ sang ngă knăm ngă yang asei. Mnơ\ng ngă yang mâo bê, mnu\ leh anăn ]eh kpiê. Bi phung mniê hlăm go\ sang hiu pe\ djam dliê amâo dah du\m mta mnơ\ng pioh tu\k ho\ng wê] bê, djam tê. Bê leh anăn kpiê ]eh khăng mâo go\ sang mprăp leh mơ\ng lu mlan êlâo.

 Khua mduôn K’Brỏh, ti alu\ K’Ming, wa\l krah Di Ling, kdriêk Di Linh, ]ar Lâm Đồng brei thâo, knăm ngă yang asei mơ\ng mnuih K’Ho kyua go\ sang ]o\ng mko\ mjing hlăm sa hruê:

“Tơdah go\ sang amâo mâo pô êngoh duam snăn amâo mâo ya klei ôh. Bi tơdah hlăm go\ sang mâo mnuih êngoh snăn go\ sang bi m^n kyua phung yang jhat ngă kơ mnuih hlăm sang êngoh. Anăn ngă yang asei akâo kơ yang hơê] hmưi đru mgang, đăm brei phung yang jhat, klei ruă duam ngă kơ mnuih hlăm sang. Go\ sang [ua\n ho\ng yang tơdah mnuih ruă hlao êngoh snăn srăng ngă yang ]uh bê ]ia\ng bi mni kơ yang lăn, yang adiê, bi mni jih jang phung yang je\ giăm, taih kbưi, yang sang, yang boh [a\ng, yang suaih pral.”

 

Aguah ưm hruê mko\ mjing knăm nga\ yang asei mơ\ng mnuih K’ho, phung êkei, anak êkei hlăm go\ sang pla gơ\ng ngă yang, bi msiam gơ\ng ngă yang ho\ng lu rup ]^m, hlô mnơ\ng. Leh mprăp, gơ\ng ngă yang srăng pla ti ta] anăp sang.

Bê pioh ngă yang ka\ ti phu\n gơ\ng ngă yang leh anăn brei pô riu yang (khua ngă yang, phung mâo k’hưm) kwưh kơ yang. Sa ]ô êkei hlăk khua asei thâo hô], hô] 3 blư\ ]ia\ng hưn ho\ng phung yang, boh nik yang suaih pral dlăng kơ klei go\ sang ngă. Ara\ anei go\ sang ngă yang asei hưn mthâo ho\ng phung yang w^t huă mnăm mb^t ho\ng go\ sang.

 

Leh kwưh, bê dưi ba nao ]uh ti gơ\ng ngă yang. Mnu\ ba khăt êrah ti anôk ngă yang hlăm sang. Leh pô riu yang kwưh hưn ho\ng phung yang, boh ko\ leh anăn 4 [e\ jơ\ng bê dưi yuôl ti gơ\ng ngă yang ti anăp gah sang hưn mthâo ho\ng phung yang snei, go\ sang ngă leh yang ho\ng bê, iêu jak phung yang w^t huă mnăm ho\ng go\ sang. Leh mprăp du\m mta mnơ\ng [ơ\ng leh anăn mnơ\ng pioh ngă yang, pô riu yang ngă yang ho\ng klei bhiăn sa] êa drao mâo go\ sang mprăp leh. Khua mduôn K’Brẹp, ti {on Krot Sớt, să Bảo Thuận, kdriêk Di Ling, ]ar Lâm Đồng jing pô tuôm riu yang hlăm knăm ngă yang asei, mâo klei kwưh  snei:

“Ơ yang, sa nah dih, dua tlâo nah dih, tlâo pă êma năm nah dih. Ară anei kâo kwưh akâo klei suaih pral, huă [ơ\ng jăk, p^t jăk, akâo amâo mâo pô êngoh duam, êa drao anei suôt phung yang jhat đue# kbưi mơ\ng go\ sang, [uôn sang, klei ruă duam kbiă mơ\ng anak mnuih, Ơ yang.”

 

Mnuih phu\n hlăm knăm ngă yang asei jing pô dưi ngă yang asei, ho\ng ]hum, m’iêng ao siam h^n, dưi brei dôk ti krah ta]. Pô riu yang yua êa drao sa] mơ\ng nah tluôn. Jih jang mnuih hlăm go\ sang mko\ mjing knăm ngă yang nao ti năn sơa^, dôk ti gah sang. Jih jang w^r tluôn kơ anăp boh [a\ng, [o# mta kơ nah êngao ]ia\ng sa] êa drao mơ\ng nah tluôn. Êa drao anei jing êa bi lu\k mâo k`^t, hla nha mồng, kpiê ]eh leh anăn êa, pia jing êa drao. Sa] êa anei ho\ng hdră k`ăm suôt đue# phung yang jhat, klei ruă duam, êngoh êăt kbiă mơ\ng asei mlei, amâo brei klei anăn lo\ w^t ôh. Hlăm êa anei lo\ mâo êrah bê, êrah bê mâo phung yang khăp leh anăn phung yang jhat hu^. K’Broh lo\ dơ\ng hlak mblang kơ klei anei: “Sa] êa drao anei snăn phung yang khăp, bi phung yang jhat hu^ snăk  kyua mâo êrah bê, amâo jho\ng lo\ w^t ngă jhat kơ mnuih ôh leh anăn klei yuôm bhăn mơ\ng klei sa] êa anei kơ mnuih hlăm go\ sang s^t ngă yang jing suôt phung yang jhat đue# kbưi mơ\ng go\ sang, klei ruă duam hluê êa drao anei kbiă mơ\ng asei mlei.”

 

Êlâo kơ mko\ mjing knăm ngă yang mơ\ng mnuih K’ho, pô sang iêu jih jang mnuih [uôn sang, găp djuê hriê mơ\ng ưm, đru go\ sang mprăp kơ knăm ngă yang. Leh du\m mta mnơ\ng mơ\ng găp djuê leh anăn go\ sang tu\k leh mnơ\ng ]^m bê leh anăn du\m mta mnơ\ng mkăn dưi rang mdah hlăm go\ sang. Pô dưi ngă yang asei ]u\t đ^ng mnăm kpiê ]eh, mnăm sa mbah tal êlâo ]ang hmăng mâo klei suaih pral, mơ\ng nei amâo srăng lo\ êngoh ôh. Leh anăn truh kơ mduôn khua h^n leh anăn aduôn aê, am^ ama, găp djuê…

 

Anei jing gưl huă mnăm kơ mnuih mrâo hlao êngoh, kyua anăn hlăm knăm anei, mnuih [uôn sang huă mnăm kơ mnuih mrâo hlao êngoh lo\ w^t ngă bruă pla mjing, êmuh hrăm leh sui hruê amâo bi tuôm, bi trông kơ hdră ngă bruă ]ia\ng trei mđao h^n, suaih asei mlei, [uôn sang amâo mâo klei ruă duam. Mnuih [uôn sang hơ\k mơak huă mnăm truh kpiê ]eh sah snăn mdei ]ia\ng kơ suaih asei mlei hruê mgi lo\ dơ\ng nao pưk hma.

Êlâo dih, mnuih K’ho bi m^n, s^t mnuih [uôn sang ruă duam jing kyua yang jhat, anăn iêu phung riu yang mdrao, s^t leh hlao anăn ngă yang asei ]ia\ng suaih pral. {ia\dah hruê anei, s^t êngoh duam, mnuih [uôn sang nao ti du\m anôk mdrao mgu\n ]ia\ng ksiêm mkă dlăng klei ruă. Êla suaih snăn mko\ mjing knăm ngă yang asei huă mnăm. Tui hluê si klei dưi mơ\ng go\ sang dưi mko\ mjing knăm ngă yang asei, kriê pioh knhuah gru djuê ana êjai, leh anăn atăt grăp ]ô mnuih hlăm êpul êya bi mtô la] thâo răng kơ asei mlei, klei suaih pral pô.

H’Zawut pô ]ih hlo\ng răk

Tags:

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC