VOV4.Êđê - Hmei ]ang hmăng mâo klei hgu\m mơ\ng diih, ]ia\ng kơ knhuah dhar kreh jăk siam du\m djuê ana Lăn Dap Kngư [rư\ hruê [rư\ mâo kriê pioh, lehana\n lo\ bi lar hlăm yang [uôn.

Hlăm kdrê] tal êlâo hruê anei, hmei hưn mtruh ho\ng diih kơ knhuah siam ênhiang klei mu` bi kmlah djuê ana Jrai.

Ênhiang kưt mu` djuê ana Jrai mâo lu mta snăk, lehana\n je\ giăm êdi ho\ng klei mnuih [uôn sang blu\ tlao. Truh kơ ara\ anei phung ksiêm duah ăt adôk tui duah ka ênu\m mơh, ka kla\ mơh mâo jih jang du\m mta, si êhniang, lehana\n ana\n pia kơ mdê bi klei kưt mu`. Hlăm grăp boh [uôn kr^ng kwar anôk mnuih [uôn sang djuê ana Jrai hd^p mda, ênhiang djuê ana mâo kbia\ hriê mơ\ng klei hd^p aguah tlam mlam hruê mơ\ng kr^ng ana\n mơh.

Mâo du\m ênhiang klei mu` kreh yua lu, lehana\n mâo lu mnuih kreh hmư\ ana\n jing ênhiang  “Adoh tơda\m dra”. Ênhiang klei mu` anei mâo phung êkei êdam, mniê êra khăp êdi, kyuadah anei jing klei mu` bi kmlah, kbia\ hruiê mơ\ng ai tiê klei khăp di`u. Ti tluôn anei drei mđing hmư\ ênhiang klei mu` djuê ana Jrai “Adoh tơdăm dra”, mơ\ng dua ung mo# Kpa\ Tham, lehana\n Rmah H’Rek, ti kr^ng }ư\ Pưh, ]ar Gialai mu`.

Drei mrâo hmư\ leh klei mui` bi kmlah êkei mniê, klei mui` ênhiang djuê ana Jarai ti Ia Hrú, kdriêk }ư\ Pah, ]ar Gia Lai, mơ\ng Kpă Tham leh ana\n Rmah H’Rek pô mui`. Hlăm du\m klei mui` ênhiang djuê ana Jarai, dleh h^n êdi jing klei mui` bi kmlah êkei mniê. Dleh kyua dah 2 ]ô kno\ng mui` mang leh ana\n duê mgăl ]ia\ng bi djo\ ho\ng klei bhiăn bi kmlah. Kyua ana\n, klei mui` ênhiang djuê ana amâo djo\ ôh djăp kruôp dưi mui` mb^t sơa^, amâo dah duê djo\ prue#, djo\ êlan. 2 ]ô mui` bi mâo klei thâo săng klă s^t kơ klei duê sơnăn kơh thâo mui`. Amai Rmah H’Rek, mo# ayo\ng Kpă Tham, yăl dliê kơ klei tu\ dưn mơ\ng klei mui` bi kmlah ênhiang djuê ana ayo\ng amai mrâo mui` sơnei:

“ Asei mlei kâo, mơ\ng adôk êra ka dôk ung, hlăk kâo mrâo khăp kơ `u, djăp mta klei blu\ hrăm bi êdah klei klei mui` blu\ duê. Đađa mnuih amâo mâo bi m^n ôh klei mui` ênhiang djuê ana yuôm bhăn mse\ sơnăn, [ia\dah ho\ng kâo klei mui` ênhiang djuê ana bi hrô kơ klei yăl dliê klă s^t mơ\ng pô ho\ng pô ana\n. Jih hmei dua khăp ]ia\ng klei mui` ênhiang djuê ana mơ\ng adôk điêt leh ana\n khăng mui`, sơnăn leh mâo klei bi khăp, mui` klei mui` ênhiang djuê ana [uh mgei ai tiê êdi. Si tô hmô, mnuih mui` duê la] khăp ]ia\ng kơ pô, sơnăn pô duah prue# mui` duê lo\ w^t la] bi djo\ guôp.

Mse\ si klei mui` hmei mrâo mui` anei, hmei mui` ho\ng ai tiê ]ia\ng mâo bi dôk, khă gơ\ am^ ama amâo mâo ư, amai adei amâo nao ai brei hmei bi dôk, sơnăn hmei bi êdah jih klei yăl dliê ho\ng klei mui` ênhiang djuê ana leh ana\n ]ia\ng mâo bi dôk khă gơ\ am^ ama, amai adei amâo mâo tu\ ư. Năng ai hmei bi dôk kbiă mơ\ng klei khăp ]ia\ng kơ ênhiang mui` djuê ana, mui` ti du\m anôk m’ak, ênguôt mơ\ng [uôn sang amâo dah ti du\m anôk knăm m’ak pro\ng….”

Ung mo# Kpă Tham – Rmah H’Rek ti adu\ mă asa\p VOV Tây Nguyên 

Klei mui` ênhiang djuê ana Jarai kơ knhiang mui`, dưi klăk w^t klăk nao ăt mse\ mơh ênhiang tông ]ing, leh đ^ kwang; tăp năng êdu ê-un, tăp năng đ^ tru\n. Hlăk mrâo k]ưm, pô mui` mă đo\k mui` jih ai tiê, mâo wa\t prue# blu\ duê jăk siam, tăp năng djơ dje\ mse\ si hlăk dôk mha] ti knga.

Lu êkei êdam, mniê êra Jarai hlăk bi khăp ]ia\ng, digơ\ amâo jho\ng la] klă ôh klei khăp. Hluê ênhiang mui` djuê ana, digơ\ bi yăl dliê leh ana\n bi khăp ho\ng klei jăk j^n, tui si ]ia\ng.

Ti Plei Luh Tong Yong, să Ia Hrú, kdriêk }ư\ Pah, ]ar Gia Lai, đo\k mui` mơ\ng ung mo# ayo\ng Kpă Tham leh ana\n amai Rmah H’Rek, djăp mnuih khăp ]ia\ng sơa^, boh nik gơ\ phung hlăk ai.

Ung mo# Kpă Tham – Rmah H’Rek mb^t ho\ng êpul mui` ênhiang mui` djuê ana Jarai.

Asa\p mui` ênhiang djuê ana ba ayo\ng amai dưi bi dôk, leh ana\n jing mnơ\ng mtru\t ba klei yâo m’ak kơ go\ êsei anei hlăm lu thu\n êgao. Ayo\ng amai khăp ]ia\ng kơ klei mui` mơ\ng hlăk adôk điêt, truh kơ pro\ng nao kiă răng êmô amâo dah nao hlăm knăm m’ak mơ\ng [uôn sang, sơnăn ayo\ng amai khăng bi êdah klei thâo mui` klei mui` ênhiang djuê ana kơ jih jang mnuih hmư\. La] kơ klei khăp ]ia\ng klei mui` ênhiang djuê ana mơ\ng ung mo# pô, ayo\ng Kpă Tham leh ana\n amai Rmah H’Rek yăl dliê;

“ Ho\ng hmei mui` klei mui` ênhiang djuê ana s^t ]ia\ng mui` sơnăn mui` yơh, amâo guôn leh mnăm kpiê sơnăn kơh mui`. Hlăm m’mông ]ia\ng bi yăl dliê, ]ia\ng la] ya mta klei dleh la] ho\ng [a\ng êgei, sơnăn bi êdah ho\ng asa\p mui` ênhiang djuê ana, mâo bro# sơnăn pe\ bro# leh ana\n hlo\ng mui` yơh”.

Ayo\ng Kpă Tham mâo klei blu\ hrăm:

“ Mui` klei mui` ênhiang djuê ana amâo djo\ kno\ng jing klei dhar kreh mơ\ng aduôn aê drei lui pioh đui] ôh, [ia\dah jing klei khăp ]ia\ng jiă [a\l leh hlăm kđeh êrah, mơ\ng êlâo dih truh kơ ara\ anei, dhar kreh đưm, mui` klei mui` ênhiang djuê, hmei khăp ]ia\ng êdi leh ana\n mui` n’nao tơdah mâo wưng găl”.

Ênhiang mui` “ Adoh tơdăm dra”, ênhiang mui` djuê ana Jarai mâo lu êdi ti kr^ng }ư\ Pưh leh ana\n Ayun Pa, ]ar Gia Lai. Êngao kơnăn, ti kr^ng anei lo\ mâo ênhiang mui` “ Khăm Thơng, khăng gơ\ mnuih khua mduôn, mnuih p’pro\ng mui` hdăng găp, amâo dah mui` kơ mnuih digơ\ khăp ]ia\ng, ]ia\ng bi êdah klei khăp ]ia\ng amâo dah êmuh k`a leh ana\n bi yăl dliê êa. Hlăm hdră mđung êdei, hmei hâo hưn kơ ênhiang mui` anei, ]ang hmang mnuih [uôn sang leh ana\n [^ng găp drei mđing hmư\.

                                                            H’Mrư pô ]ih, H’Nê] răk